معرفی کامل برگزیدگان پنجمین دوره جشنواره مستند سینما حقیقت
ابراهیم حاتمی‌کیا: مستند، دروازه طلایی ورود به سینمای اجتماعی است
سینمای ما- پنجمین جشنواره بین‌المللی فیلم مستند ایران: سینما حقیقت با اعطای جوایز برگزیدگان در 10 رشته در تالار وحدت به کار خود پایان داد. این مراسم شنبه شب 21 آبان‌ماه با حضور جمعی از مدیران سینمایی، برگزارکنندگان جشنواره و مستندسازان برپا شد. شفیع‌آقامحمدیان دبیر جشنواره در ابتدای مراسم با تقدیر از فیلمسازان حاضر در جشنواره درباره بخش بین‌الملل این رویداد سینمایی و خارج شدن تعدادی از فیلم‌های این بخش از دور رقابت صحبت کرد.
آقامحمدیان: از برخی فیلمسازان گلایه دارم
دبیر پنجمین جشنواره بین‌المللی فیلم مستند ایران: سینما حقیقت در ابتدای سخنان خود گفت: «از فیلمسازان و رسانه‌ها ممنونم که کمک کردند جشنواره با کمترین نقص برگزار شود. امشب می‌توانم این خبر خوشحال‌کننده را به فیلمسازان بدهم که ما در مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی تصمیم گرفتیم فیلم‌های برگزیده امشب را خریداری کنیم. در جریان برگزاری جشنواره با مشکلات عدیده‌ای روبرو بودیم، اما مستندسازان این رویداد سینمایی را مال خود دانستند و با ما همکاری کردند.»
او ادامه داد: «برای برگزاری جشنواره کم‌نقص ماه‌ها زمان نیاز است و ما با فاصله‌ای یک‌ماهه از جشنواره سال قبل فعالیت‌ها برای برپایی این دوره از جشنواره را شروع کردیم. نکته قابل توجه جشنواره دعوت از سینماگران خارجی برای شرکت‌دادن آثارشان بود. 400 فیلم از 57 کشور به دست ما رسید و در نهایت از این تعداد 23 فیلم به بخش مسابقه راه پیدا کرد و تعدادی هم در بخش‌های خارج از مسابقه به نمایش درآمد.»
آقامحمدیان با اشاره به واکنش تعدادی از مستندسازان خارجی به نمایش آثارشان در جشنواره سینما حقیقت گفت: «وقتی اسامی فیلم‌های خارجی اعلام شد، یکی دو نفر از خارجی‌ها اعلام کردند تمایل ندارند فیلمشان در جشنواره به نمایش درآید. ما هم فیلم‌های دیگری را جایگزین آثار این فیلمسازان کردیم. اما ماجرا از جایی جدی‌تر شد که بیبیسی فارسی در بخش خبری خود بخشی را به این موضوع اختصاص داد و مجری برنامه از مستندسازان مهمان پرسید با این اقدام آیا قرار است جشنواره تعطیل شود؟ فیلمسازان با حضور در جشنواره نقشه بیبیسی را نقش برآب کردند.»
او اظهار داشت: «به دنبال این اقدام بود که تعدادی از مستندسازان خارجی خواستند فیلمشان در جشنواره به نمایش درنیاید. در آن زمان آقای شمقدری معاون امور سینمایی در سفر بودند و پس از بازگشت با ایشان جلسه‌ای گذاشتیم و ایشان دستور تشکیل اتاق فکر دادند. ما هشت نه ماه برای تهیه این فیلم‌ها، ترجمه آن‌ها و زیرنویس‌کردنشان زمان صرف کرده بودیم و از سوی دیگر نصف فیلم‌هایی که در جشنواره پذیرفته شده بودند با شرایط خرید حق رایت بود.»
دبیر جشنواره اظهار داشت: «به واسطه قراردادی که امضا شده بود کار مستندسازان خارجی برای خارج کردن فیلمشان از جشنواره اقدامی غیرقانونی بود که حرکتی خزنده سیاسی پشت آن احساس می‌شد. ما به تعدادی از فیلمسازان نامه فرستادیم و یکی دو نفری جواب دادند و گفتند این یک حرکت صنفی بوده و در شرایطی که علاقه‌مند بودند فیلمشان در ایران به نمایش درآید از این حضور انصراف داده‌اند. این انصراف از سوی یک پخش‌کننده بود که 9 فیلم در جشنواره داشت و فقط دو کارگردان از سازندگان این 9 فیلم تقاضای انصراف کرده بودند.»
آقامحمدیان گفت: «با وجود همه این مشکلات تلاش کردیم جشنواره با کمتری نقص برگزار شود. از فیلمسازانی که جشنواره را مال خود دانستند و در آن شرکت کردند ممنونم و همچنین از تعدادی از فیلمسازان گلایه دارم که اینجا جای مطرح کردن این گلایه‌ها نیست.»
شمقدری: بودجه تولید مستند و فیلم کوتاه افزایش می‌یابد
جواد شمقدری معاون امور سینمایی به عنوان دومین سخنران مراسم با اشاره به چگونگی علاقمندی‌اش به سینما گفت: «یکی از دلایل علاقمندی من به سینما مستند «برای آزادی» ساخته حسین ترابی بود. قبل از انقلاب در تحصن‌های دانشجویی این فیلم را دیدم و آنجا جادوی سینما من را گرفت. سینمای مستند جایگاه خیلی مهمی دارد که باید توجه لازم به آن صورت بگیرد.»
او با اشاره به حضور ابراهیم حاتمی‌کیا در مراسم گفت: «آقای حاتمی‌کیا افتخار دادند و داوری جشنواره را برعهده گرفتند. اگر حاتمی‌کیا به این موقعیت رسیده سه فاکتور او را کمک کرده، اول و دوم خود حاتمی‌کیا و سوم اینکه برای درک موضوعات مورد نظرش تحقیقات زیادی انجام می‌دهد و در اتاق‌های دربسته و براساس تخیل فیلم نمی‌سازد.»
معاون امور سینمایی گفت: «با شکل‌گیری سازمان سینمایی که زمان آن نزدیک است مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی فقط فیلم کوتاه و مستند تولید خواهد کرد و اعتبارات آن افزایش پیدا می‌کند.»
او گفت: «معاونت‌های سینمایی در دوره‌های مختلف به فیلم مستند توجه داشتند. قطعا ما کوتاهی‌هایی در این زمینه داشتیم، اما از آقای آقامحمدیان می‌خواهم بعد از جشننواره جلساتی داشته باشند و تا برای رسیدن به شرایط مطلوب در زمینه مستند برنامه‌ریزی کنیم.»
حاتمی‌کیا: مستند دروازه طلایی ورود به سینمای اجتماعی است
ابراهیم حاتمی‌کیا که در بخشی از مراسم برای اعطای جوایز روی صحنه حاضر شد در توضیح اهمیت سینمای مستند گفت: «فیلم مستند دروازه طلایی برای ورود به سینمای اجتماعی است. کسی که حوصله کند و زمان بگذارد به همراه تحقیق، می‌تواند در سینمای داستانی نیز حرکتی انجام دهد. من در گذشته مستندهای زیاد می‌دیدم. بعضی استان‌ها در زمینه تولید مستند پرقدرت حرکت می‌کنند مانند کردستان، آذربایجان و مازندران.»
در ادامه مراسم برندگان بخش‌های مختلف جشنواره معرفی شدند.
جوایز پنجمین جشنواره بین‌المللی فیلم مستند ایران: سینما حقیقت
مستند آزاد: لوح افتخار و جایزه نقدی ١٠ میلیون ریالی به آرش لاهوتی کارگردان فیلم مستند «2.47»، تندیس فیروزه‌ای سینما حقیقت، دیپلم افتخار و جایزه نقدی ٤٠ میلیون ریالی به مهدی زمانپور کیاسری کارگردان فیلم مستند «مش اسماعیل».
مستند اجتماعی: لوح افتخار و جایزه نقدی ١٠ میلیون ریالی به علی فتح‌لایق‌زاده کارگردان فیلم مستند «گاودانه»، تندیس فیروزه‌ای سینماحقیقت، دیپلم افتخار و جایزه نقدی ٤٠ میلیون ریالی به رایا نصیری کارگردان فیلم مستند «یک آن».
مستند پرتره: لوح افتخار و جایزه نقدی ٢٠ میلیون ریالی به احمد سیدکشمیری کارگردان فیلم مستند «هیچ بزرگ»، تندیس فیروزه‌ای سینماحقیقت، دیپلم افتخار و جایزه نقدی ٣٠ میلیون ریالی به مصطفی آل‌احمد کارگردان فیلم مستند «نویسنده بودن».
مستند تاریخی: لوح افتخار و جایزه نقدی ١٥ میلیون ریالی به محمدعلی هاشم‌زهی کارگردان فیلم مستند «حماسه تیس» و «حسن‌نقاشی» کارگردان فیلم مستند «مهرا»، لوح افتخار و جایزه نقدی ٢٠ میلیون ریالی به ارد عطارپور و سعید ملیح برای تحقیق و پژوهش فیلم مستند «خلیج‌فارس» و تندیس فیروزه‌ای سینماحقیقت، دیپلم افتخار و جایزه نقدی ٢٠ میلیون ریالی به ارد عطارپور کارگردان فیلم مستند «خلیج‌فارس».
مستند جنگ: لوح افتخار و جایزه نقدی ١٠ میلیون ریالی به سیامک کاشف‌آذر و مجید اسماعیلی کارگردانان فیلم مستند «نشانی»، تندیس فیروزه‌ای سینماحقیقت، دیپلم افتخار و جایزه نقدی ٤٠ میلیون ریالی به ناصر نورانی کارگردان فیلم مستند «روز به یاد ماندنی».
مستند دینی و آئینی: لوح افتخار و جایزه نقدی ١٥ میلیون ریالی به مهدی الیاسی کارگردان فیلم مستند «بَرد شیر(شیر سنگی)»، تندیس فیروزه‌ای سینماحقیقت، دیپلم افتخار و جایزه نقدی ٣٥ میلیون ریالی به معین کریم‌الدینی کارگردان فیلم مستند «وقتی ابرها پایین می‌آیند».
مستند زیست محیطی: تندیس فیروزه‌ای سینماحقیقت، دیپلم افتخار و جایزه نقدی ٥٠ میلیون ریالی به مازیار مشتاق‌گوهری کارگردان فیلم مستند «گاندو».
مستند سیاسی: لوح افتخار و جایزه نقدی ١٠ میلیون ریالی به سعید صادقی کارگردان فیلم مستند «غزه ٨٥ مایل»، تندیس فیروزه‌ای سینماحقیقت، دیپلم افتخار و جایزه نقدی ٤٠ میلیون ریالی به عابدین مهدوی کارگردان فیلم مستند «خوش آمدید به موگادیشو».
مستند قوم‌شناسی: لوح افتخار و جایزه نقدی ١٠ میلیون ریالی به مرتضی مطوری کارگردان فیلم مستند «القهوه»، تندیس فیروزه‌ای سینماحقیقت، دیپلم افتخار و جایزه نقدی ٤٠ میلیون ریالی به حسن قهرمانی کارگردان فیلم مستند «عروسی عشایر».
بخش ویژه جهاد اقتصادی: لوح افتخار و جایزه نقدی ١٠ میلیون ریالی به محسن خان‌جهانی و نصیر درویشوند کارگردانان فیلم‌های مستند «شهر پولکی» و «بازگشت یک ناوشکن»، تندیس فیروزه‌ای سینماحقیقت، دیپلم افتخار و جایزه نقدی ٢٠ میلیون ریالی به عثمان محمدی کارگردان فیلم مستند «تقویم توت فرنگی».
بهترین فیلم جشنواره
بهترین فیلم مستند کوتاه (کمتر از ٣٠ دقیقه): اهدای تندیس فیروزه‌ای سینماحقیقت، دیپلم افتخار و جایزه نقدی ٣٠ میلیون ریالی ویژه بهترین فیلم مستند کوتاه جشنواره به احمد بیوته تهیه‌کننده مستند «عروسی عشایر» به کارگردانی حسن قهرمانی.
بهترین فیلم مستند میان مدت (٣٠ تا ٦٠ دقیقه): اهدای تندیس فیروزه‌ای سینماحقیقت، دیپلم افتخار و جایزه نقدی ٤٠ میلیون ریالی ویژه بهترین فیلم مستند میان مدت جشنواره به مهدی زمانپور کیاسری تهیه‌کننده و کارگردان مستند «مش اسماعیل».
بهترین فیلم مستند بلند (بیشتر از ٦٠ دقیقه): اهدای تندیس فیروزه‌ای سینما حقیقت، دیپلم افتخار و جایزه نقدی ٥٠ میلیون ریالی ویژه بهترین فیلم مستند بلند جشنواره به ارد عطارپور تهیه‌کننده و کارگردان مستند «خلیج‌فارس».
جایزه ویژه یک عمر دستاورد هنری در عرصه سینمای مستند: ستاد برگزاری جشنواره به پاس قدردانی از یک عمر فعالیت موثر و کاربردی همراه با کارنامه‌ای درخشان و مملو از آثاری ارزشمند در حوزه مستند و ایفای نقشی تأثیرگذار و ماندگار در هدایت و ارتقی بخشی طیف وسیعی از فیلمسازان جوان و پرورش شاگردان فراوان، با اهدای تندیس فیروزه‌ای سینماحقیقت و هدیه نقدی به حسین ترابی، منوچهر طیاب و فرهاد ورهرام، از آنان تجلیل کرد.
پنجمین جشنواره بین‌المللی فیلم مستند ایران: سینما حقیقت 16 تا 21 آبان‌ماه در تهران برگزار شد.