محمد اطبایی از حضور موفق سینمای ایران در جشنواره برلین مي‌گويد
جایزه اصلی «پذیرایی ساده» استقبال گسترده مخاطبان بود
سینماي ما- سمیه علیپور: مسئول عرضه و پخش بین‌المللی فیلم سینمایی «پذیرایی ساده» گفت هر پنج نمایش این فیلم در بخش «فورم» شصت و دومین جشنواره فیلم برلین با استقبال روبرو شد. محمد اطبایی در مورد وضعیت حضور سینمای ایران در شصت و دومین جشنواره برلین و فعالیت پخش‌کننده‌های بخش خصوصی در بازار فیلم این جشنواره اظهار داشت: «متاسفانه تعداد پخش‌کننده‌های بین المللی بخش خصوصی سینمای ایران از انگشتان یک دست هم کم ترند و این ضعف هم به فقدان سیاست‌‌های دولتی جهت پرورش و حمایت از پخش‌کننده‌های بین‌المللی و هم کم‌کاری بخش خصوصی در این حوزه برمی‌گردد.»
او ادامه داد: «بخش دولتی در این زمینه عملکرد مناسبی نداشته و بنیاد سینمایی فارابی بیش از این می‌توانست فعال عمل کند که نکرده است. جشنواره‌هایی مثل فجر بهترین فرصت برای برگزاری کارگاه‌های آموزشی تخصصی عرضه و بازاریابی بین‌المللی در تمام این سال‌ها بوده که سیاست‌گذاران جشنواره از آن غافل بوده‌اند. پرورش نیروهای متخصص حوزه عرضه و پخش بین‌المللی از نیازهای اساسی سینمای ایران است و مشخص نیست این حجم بالای تولیدات سینمای ایران و رویکرد مسئولین سینمایی به حضور جدی‌تر این فیلم‌ها در عرصه های جهانی، با چه نیروهایی باید به منصه عمل بنشیند، مگر آنکه نیت سیاست‌گذاران به فعال‌تر شدن همین نهادهای رسمی و دولتی باشد!»
او اظهار داشت: «در سال گذشته میلادی بیش از سی عنوان فیلم سینمایی به دو پخش کننده فعال بخش خصوصی ارائه شد که این خود نشانی از کمبود شدید نیروی متخصص است، در حالی که توان این پخش‌کننده‌ها بیش از ده عنوان فیلم سینمایی در سال نیست. حال با یک حساب سرانگشتی می‌توان دریافت چه تعداد فیلم لاجرم به نهادهای رسمی/دولتی ارجاع شده و یا با پدیده غیرحرفه‌ای کارگردان/پخش کننده روبرو می‌شوند. فعالیت بخش خصوصی در زمینه پخش بین‌المللی فیلم‌ها همانند جزیره‌های تک افتاده‌ای است که اتفاقا از نظر کمی و کیفی نتیجه کار آنان از مجموعه نهادهای دولتی و رسمی سینمای ایران بیشتر است.»
او با اشاره به برگزاري جشنواره برلین و حضور «پذیرایی ساده» به مسئولیت پخش او در این رویداد سینمایی گفت: «در جشنواره برلین جدا از «پذیرایی ساده» ، دو فیلم کوتاه «فالگوش» به کارگردانی محمدرضا فرزاد و «منطق الطیر» به کارگردانی آذین فیض‌آبادی هم در بخش فورم حضور داشتند که توسط کارگردان‌های آن به جشنواره عرضه شده بودند.»
اطبایی گفت: «بنیاد سینمایی فارابی، موسسه رسانه‌های تصویری و سازمان صداسیما هم در بازار فیلم اروپا در برلین حضور داشتند که در ارزیابی حضور آن‌ها در برلین بیش تر با گزارش‌های کلی و گاهی شعاری روبرو هستیم. سمت و سوی غالب این گزارش‌ها دال بر استقبال، موفقیت و مراجعات بسیار زیاد از این غرفه‌هاست که منجر به یک ارزیابی دقیق از عملکرد ایشان نمی‌شود.»
او ادامه داد: «این نهادها مشابه این گزارش‌ها را در مورد بازار جشنواره کن هم داشتند که پرسش این است، نتیجه آن موفقیت‌ها چه بوده است؟ این بودجه سینمای ایران است که هزینه فعالیت نهادهای رسمی و دولتی می‌شود، آیا دست‌اندرکاران سینمای ایران حقی نسبت به چگونگی هزینه‌ها دارند؟»
این کارشناس حوزه پخش بین‌المللی فیلم‌ها گفت: «متاسفانه نگاه پدرانه در شماری قابل توجهی از مسئولان سینمایی ما وجود ندارد. در بازار فیلم اروپا که در کنار جشنواره برلین و یا در بازار فیلم کن، کشورهای مختلف فضای بسیار بزرگی را برای حضور بخش خصوصی خود فراهم می‌کنند و هیچ نهاد دولتی/رسمی آن کشورها به فعالیت عملی در این حوزه نمی‌پردازد، مگر در جهت حمایت تمام و کمال از تمامی تولیدات خود، اما در سینمای ایران، غالبا شاهد به رخ کشیدن امکانات بخش دولتی نسبت به بخش خصوصی بوده و در اساس اعتماد و اعتقادی به بخش خصوصی وجود ندارد تا امکانی در اختیار آنان قرار گیرد.»
او تاکید کرد: «در بخش رسمی و دولتی سینمای ایران با یک دوگانگی روبروییم. از یک سو شعار حمایت از بخش خصوصی داده می‌شود و از سوی دیگر این نهادها خود در عمل به رقابت با بخش خصوصی می‌پردازند و جمع این دو با هم امکان‌پذیر نیست؛ اینکه از یک سو تلاش کنیم نگاه حمایت‌گرانه داشته باشیم و از سوی دیگر وارد رقابت عملی در عرضه و بازاریابی با بخش خصوصی شویم، نتیجه جز اغتشاش و هدر رفتن بودجه‌های عمومی نیست. کدام یک از نهادهای مشابه در سایر کشورها از جمله در ژاپن، کره‌جنوبی، فرانسه، آلمان، ایتالیا، هلند، یونان، کانادا، برزیل، اسپانیا و... چنین رفتاری می‌کنند؛ نهادهای ملی و رسمی این کشورها بدون هیچ توقع و انتظاری تنها جهت کمک به بخش خصوصی سینمای خود حضور دارند.»
اطبایی در مورد عرضه «پذیرایی ساده» در جشنواره برلین گفت: «فیلم در بخش فورم به نمایش درآمد و پنج نمایش داشت. صندلی‌های سالن نمایش فیلم کاملا پر بود و این استقبال در جلسه پرسش و پاسخ نیز به واسطه پاسخ‌های هوشمندانه کارگردان و بازیگر فیلم نمودی دیگر داشت. این جلسات با حضور مانی حقیقی و ترانه علیدوستی نیز شور و هیجانی خاص به فضای مثبت حول فیلم داده و جایزه نتپک هم پایان خوشی برای حضوز فیلم در برلین بود.»
او ادامه داد: «فورم بخش رقابتی نیست، اما دو جایزه در این بخش اعطا می‌شود که یکی نتپک (شبکه ارتقای سینمای آسیا) و دیگری کالیگاری است که جایزه نتپک به «پذیرایی ساده» تعلق گرفت. اما از نگاه من جایزه بزرگتر برای این فیلم به استقبال تماشگران مربوط می‌شود.»
او در مورد کیفیت حضور سینمای ایران در این دوره از جشنواره برلین اظهار داشت: «قرار نیست ما همواره سهمیه‌ای در این جشنواره و یا هر جشنواره ای داشته باشیم . حجم موفقیت‌های ایران در جشنواره برلین در چند سال گذشته موجب بالا رفتن توقع‌ها شده است، هر چند شخصا تصور می کردم علاوه بر «پذیرایی ساده» حداقل یک فیلم دیگر در این دوره از جشنواره برلین داشته باشیم.»
اطبایی اضافه کرد: «همواره حسرت بزرگ من در پایان هر دوره از جشنواره های بزرگ مانند کن و برلین این است که تعدادی از فیلم های ایرانی از نظر کیفی شایستگی حضور در آن رویدادها را داشته که این مهم به دلایلی چند محقق نمی شود. البته باید انتظار خود را متعادل و منطقی‌تر کنیم چرا که تولید فیلم در سراسر جهان افزایش یافته و رقابت شدیدی برای حضور در رویدادهای معتبر مانند کن، برلین و ونیز وجود دارد. در این دوره از جشنواره برلین هم به هرحال یک فیلم بلند سینمایی و دو فیلم کوتاه و یک داور از کشورمان حضور داشته، در پایان یک جایزه هم نصیب‌مان شد.»
او با نگاهی به تولیدات سینمای ایران، در مورد وضعیت حضور سینمای ایران در شصت و پنجمین دوره جشنواره فیلم کن گفت: «به واسطه شغلم همواره امیدوار بوده و یا درست‌تر این است که بگویم اجبار دارم امیدوار باشم، اما به واسطه عملکرد مسئولان جشنواره کن در سال‌های گذشته و بی‌اعتنایی ایشان به سینمای ایران، چندان خوشبین نیستم. برلین همواره به واسطه هوشمندی مدیرش و اعزام یک نماینده به ایران در چند سال اخیر در مورد سینمای ایران خوب عمل کرده است. برعکس برلین جشنواره کن بوده که با رویکردهای غیرسینمایی خودش را از سینمای ایران محروم کرده و البته با کنار گذاشته شدن مارکو مولر از مدیریت ونیز و بازگشت آلبرتو باربرا باید شرایط حضور سینمای ایران در ونیز بیشتر شده باشد.»