حرف‌هاي داریوش مهرجویی، وحیده محمدی‌فر، هایده صفی‌یاری، حامد بهداد، رضا درمیشیان و نیما حسنی‌نسب
نشست نقد و بررسي فيلم «نارنجی پوش» در دانشگاه علامه طباطبایی برگزار شد
سينماي ما- اولین نشست فیلم سینمایی «نارنجی پوش» آخرین ساختۀ داریوش مهرجویی روز سه شنبه به همت کانون فیلم و عکس دانشگاه علامه طباطبایی در دانشکده مدیریت این دانشگاه برگزار شد. فیلم با حضور داریوش مهرجویی (کارگردان)، حامد بهداد (بازیگر)، وحیده محمدی‌فر (فیلمنامه‌نویس)، هایده صفی یاری (تدوینگر)، (رضا درمیشیان دستیار کارگردان و مجری طرح) و نیما حسنی‌نسب (منتقد فیلم) همراه جمع کثیری از دانشجویان علاقه‌مند پس از نمایش در دانشکده مدیریت علامه نقد و بررسی شد. اين برنامه با استقبال چشم‌گير دانشجويان و علاقمندان سينما روبرو شد.
*
نیما حسنی نسب در ابتدای برنامه سخنانش را اینگونه آغاز کرد: اگر برای مدیوم‌های هنری وظایفی غیر از وظایف اصلیشان در نظر داشته باشیم؛ معدود فیلمهایی در سینمای ایران این ویژگی را دارند یعنی علاوه بر فیلم بودن کارکردهای اجتماعی، فرهنگی و تربیتی دارند و می‌توانند تاثیراتی فرا‌تر از تاثیرات فیزیولوژی مثل غم و شادی بگذارند. اتفاقا علاوه بر «نارنجی پوش» نمونۀ جدی دیگر هم ساختۀ آقای مهرجویی است. «دایره می‌نا» که سال ۵۷ ساخته شد و دوسال هم توقیف بود، فیلمی که باعث شکل گیری یک نهاد جدی مثل سازمان انتقال خون شد.
حسنی نسب افزود: از الف تا ی «نارنجی پوش» با حضور مولف در ابتدای فیلم توضیح داده می‌شود. همۀ اتفاقات فیلم دراماتیزه کردن و جذاب کردن همان حرف است. کسی که سینما را می‌شناسد مطمئنا می‌داند هر حرفی اگر با نمایش جذاب نشود هیچ کارکردی نخواهد داشت. «نارنجی پوش» این لذت را به تماشاچی می‌دهد و منتظرش کارکرد‌هایش می‌ماند.
منتقد برنامه سپس در مورد احتمال سفارشی بودن فیلم اظهار داشت: هنرمندان هیچگاه سفارش‌گیرنده و توصیه‌پذیر نبوده‌اند و کسی مثل مهرجویی نمی‌تواند درباره موضوعی که دغدغه‌اش نیست سفارش بگیرد.
***
حامد بهداد در ابتدای سخنانش گفت: از همه عوامل فیلم خصوصا خانم محمدی فر تشکر می‌کنم که از من حمایت کردند و من را به آقای مهرجویی متصل کردند. برای من افتخاری است که کنار اساتیدی همچون مسعود کیمیایی، عباس کیارستمی، ناصر تقوایی و داریوش مهرجویی کار کرده‌ام. این افراد بزرگ تعدادشان به انگشتان یک دست هم نمی‌رسد. روزهای زیادی خودم را به آقای مهرجویی نزدیک می‌کردم اما کار می‌سر نمی‌شد و من حسرت می‌خوردم.. آقای مهرجویی مثل خورشید هستند. این‌ها دانشمندانی هستند که وقتی پرتو معرفتشان را در اختیار شما می‌گذارند جادو می‌شوید. ما حدود یک ماه از ایشان فیض بردیم. من معنی بسیاری از جمله‌ها را از ایشان می‌پرسیدم و گاهی اوقات حوصله‌ها را سر می‌بردم، اما کار در کنار ایشان برایم مثل دانشگاه بود و من می‌آموختم.
حامد بهداد افزود: بازیگری برای من امر بسیار مهمی است. من انسان را نمایندگی می‌کنم. تعداد کسانی که انسان را تعریف می‌کنند و به سینما مبدلش می‌کنند زیاد نیست.
***
رضا درمیشیان، مجری طرح فیلم نیز گفت: خوشحالم هفت سال بعد از فیلم ناکام «سنتوری» در چنین جمعی شرکت کرده‌ام. این کارگردان جوان در مورد همکاری‌هایش با مهرجویی اظهار داشت: آقای مهرجویی همیشه استاد سینما هستند و من شاگردشان.
***
داریوش مهرجویی در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه چگونه مهرجویی فیلسوف به یک منتقد اجتماعی تبدیل شده است، گفت: اگر با دقت بیشتری به فیلم خیره شویم می‌بینیم که در همین ایدۀ تمیزی و پاکی خیلی از معانی عمیق فلسفی نهفته است. قهرمان اصلی (حامد آبان) دارد به یک فردیت خاص می‌رسد و اطرافیانش هیچگاه او را نمی‌فه‌مند. حرکت قهرمان فیلم ما یک گذار فلسفی یا روان‌شناختی است که در نهایت به یک ذهنیت خاص می‌رسد که اطرافیان او حتی همسرش او را درک نمی‌کند و گمان می‌کنند که او دیوانه است.
مهرجویی درباره وجوه نمادین فیلم هم گفت: فیلم هرچه قدر شعر گونه‌تر باشد راه بیشتری به تفاسیر مختلف می‌دهد. کثافت و آشغال می‌تواند فکری هم باشد و اثرات روانی و عصبی بر جای بگذارد. حرف فیلم این است که باید ذهن را تصفیه کرد. ذهن باید از کدورت و غبار پاک شود. خاصیت انسان بودن و جدا شدنش از حیوان هم در همین است. می‌شود از یک فیلم تفاسیر گوناگونی کرد و این به مخاطب مربوط می‌شود که چگونه یک فیلم را قضاوت کند و آن کدورت و غبار نشسته بر وجودش را از خود خارج کند.
***
از کارگردان «نارنجی‌پوش» درمورد سرعت تغییر شخصیت حامد آبان بر اثر خواندن یک کتاب پرسیدند و او در پاسخ چنین گفت: اگر می‌خواستیم این قضیه را کش بدهیم باید سریال می‌ساختیم. در تدوین هم به گونه‌ای عمل شده که تحول سوژه را باور پذیر‌تر می‌کند. این شخصیت کمی استثنایی است و با من و شما فرق دارد.
وحیده محمدی فر، فیلمنامه نویس، هم در این باره گفت: این تغییر از خواندن کتاب آغاز نمی‌شود. حامد در شروع فیلم هم با عکس گرفتن از جوی آب این دغدغه را دارد. این شخصیت از ابتدا اینگونه دارای چنین تمایلاتی هست.
مهرجویی در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه فیلمی که ساخته مختص مردان بوده و خانم‌ها نمی‌توانند رفتگر شوند، گفت: مدتی پیش سفری به هند داشتم و اغلب رفتگر‌ها خانم بودند گرچه بعید است که این موضوع به ایران هم سرایت کند و اگر شرایطی فراهم شود و امنیت برای خانم‌ها در ایران فراهم شود شاید روزی آن‌ها هم رفتگر شوند.
***
هایده صفی یاری تدوینگر برجسته سینمای ایران دربارۀ قصۀ فیلم و تجربۀ همکاری با گروه «نارنجی پوش» چنین گفت: ابتدا خیلی می‌ترسیدم چون شنیده بودم آقای مهرجویی بسیار سخت گیر هستند.
صفی یاری ادامه داد: من با کار آنقدر ارتباط برقرار می‌کنم تا باورش کنم. در این صورت است که می‌توانم کمک بیشتری به فیلم بکنم. به نظرم یکی از لایه‌های مهم این فیلم این است که باید ذهن آدم‌ها را پاک کرد. من این پیام را کاملا باور کردم پس شخصیت‌ها را هم باور کردم.
***
کارگردان فیلم سینمایی هامون در پاسخ به اینکه فیلم‌هایش وابسته به کتاب بوده و در بخش‌هایی از فیلم کتاب به عنوان بخشی از قصه وجود دارد، افزود: آبشخور سینما ادبیات است که یا ادبیات نمایشی یا شعر و قصه کوتاه در آن نقش بسزایی دارد فیلمهای اخیر من نیز به نوعی فرهنگی هستند و عنصر کتاب در فیلم‌هایم نقش بسیار مهمی دارد.
وی ادامه داد: من نیز زمان دانشجویی‌ام خاطرم می‌آید در آن دوران هفته ۲ الی ۳ کتاب می‌خواندم و بعد خلاصه‌ای از مطالبی که خوانده بودم را روی کاغذ می‌آوردم به شما دانشجویان اهل کتاب و قلم هم توصیه می‌کنم که زیاد مطالعه کنید.
***
حامد بهداد بازیگر نقش حامد آبان در پاسخ به اینکه آیا بازی کردن این نقش دغدغه خود او نیز بوده است، گفت: خوب بسیاری از اوقات من نیز این موضوع را رعایت نکرده‌ام اما تمیزی و پاکی چیز بسیار خوبی است و باید بگویم برای تخریب یک ساختمان فقط چند لحظه کافی است و برای ساختن آن شاید سال‌های سال زمان لازم باشد در مورد تمیزی و پاکی شهر نیز این موضوع بسیار صدق می‌کند.
***
وحیده محمدی فر فیلمنامه نویس این فیلم در پاسخ به این سوال که درگیری از فیلم پیام فیلم این است که زن در آن‌ها از حق و حقوق خود بگذرد و این موضوع در نارنجی پوش و جدایی نادر از سیمین نیز رخ داده است، گفت: به هیچ وجه در این قصه شخصیت اصلی زن مجبور به ماندن و از خود گذشتگی نیست بلکه او حق انتخاب دارد که بماند و با همسر و فرزندش زندگی کند و یا اینکه برای همیشه از کشور برود.
وی افزود: تمامی مشکلات فیلم نیز از همین جا شروع می‌شود که در آن شخصیت زن حق انتخاب دارد.
***
کارگردان فیلم «نارنجی پوش» دربارۀ شباهت شخصیت‌هایی که خسرو شکیبایی در فیلم‌هایش بازی می‌کرده و شخصیت حامد بهداد در این فیلم گفت: این‌ها تفاوتهای بسیاری دارند، اما انگار هر دو شخصیت چندتایی فیوز پرانده‌اند!
وی همچینین در پاسخ به سوال یکی از تماشاگران مبنی بر جایگزینی حامد بهداد در فقدان مرحوم خسرو شکیبایی برای نمایش آشفتگی‌های جذاب شخصیتهای فیلم‌هایش اظهار داشت: می‌توان گفت حامد تقریبا عکس برگردان خسرو است.
بهداد هم دربارۀ خسرو شکیبایی افزود: خسرو نازنین بازیگر بسیار خوبی بود. تعداد بازیگران خوب در سینمای ما زیاد نبودند و نیستند. من به ایشان ارادت داشتم. «هامون» فیلم عجیب و غریبی است، هنری است که من آن را در کنار سینما و فیلمهای دیگر نمی‌گذارم. «هامون» کلاژی از همۀ هنر‌ها است.
وی ادامه داد: من تا به حال از کار کردن با جناب مهرجویی قانع هستم. اگر پیش بیاید که دوباره کنار استاد کار کنم جای شکرش باقی است.
کارگردان فیلم در پایان این مراسم گفت: هر کارگردانی فیلم خودش را می‌سازد و در برخورد با یک اثر هنری به جای اینکه به مولف و تاریخ زندگی او بپردازید که چه کسی بوده و چگونه زندگی می‌کرده به دنبال ارتباط این اثر با شما چگونه بوده و چه تاثیری بر روی شما گذاشته است.
***
در پایان جلسه ، نیما حسنی نسب ضمن تشکر از برگزار کنندگان برنامه و كوشش دانشجويان كه با سختي و مشكلات زياد چنين نشست‌هاي فرهنگي را برپا مي‌كنند، نسبت به عملكرد پخش‌كننده فيلم انتقاد كرد. اين منتقد سينما و مدير سايت سينماي ما كه برگزاركننده مراسم فرش قرمز فيلم‌ها و نشست‌هاي نقد و بررسي مختلف بوده، در اين باره گفت: دوست دارم همكاران عزيز مطبوعاتی كه در اين مراسم حضور دارند، این گفته‌ها را در رسانه‌هايشان منعکس کنند. وضعیت غیرفرهنگی و کاسب‌کارانه‌ای حوزۀ پخش فيلم سينماي ايران را در برگرفته است. مسئولان پخش نارنجي‌پوش برای یک نمایش سادۀ دانشجویی که هیچ خللی هم در جريان اکران عمومي اين اثر به وجود نمی‌آورد، از دانشجويان برگزاركننده مراسم یک میلیون تومان پول گرفته‌اند. این پول‌ها از نظر من باج گیری است و این اتفاقات اغلب به رغم میل و حتي اطلاع عوامل فیلم‌ها اتفاق می‌افتد. زمستان خواهد رفت و رو سیاهی‌اش برای زغال می‌ماند.
حسني‌نسب در پايان اعلام كرد كه براي اين ادعاها و شرايط غير فرهنگي پخش فيلم مدارك و موارد مستدلي دارد و گفت حاضرم در صورت اعتراض دوستان پخش كننده، هر جا كه باشد در این مورد به طور مفصل صحبت کنم.
در پایان نشست از طرف برگزارکنندگان برنامه به میهمانان لوح يادبود كانون فيلم و عكس دانشكده اهدا شد.
عکاس : بهزاد استادیان