يادداشت نيما حسني‌نسب به بهانه سريال‌هاي رمضان 1391: اهميت مناسبت‌هاي خاص براي جلب توجه مخاطب در آستانه نابودي و بي‌اعتباري است
سير صعودي تا سقوط!
سينماي ما- نيما حسني‌نسب: كار سريال‌هاي مناسبتي ماه مبارك رمضان كه در دو سه سال اخير روندي نزولي داشت، امسال به سقوط آزاد رسيد! تا اين‌جاي كار به نظر مي‌رسد كه سال 1391 بنا به نظرات بينندگان و تاييد صاحب‌نظران و كارشناسان، ضعيف‌ترين مجموعه‌هاي داستاني مناسبتي رمضان از شبكه‌هاي مختلف سيما در حال پخش است. به‌رغم اهميت زياد اين زمان (باكس) پخش در سازمان صدا و سيما و ميل و اشتياق مردم براي تماشاي سريال‌هاي پس از افطار، چندتا از بي‌كيفيت‌ترين محصولات اين سال‌هاي تلويزيون هر شب در حال پخش است. در شرايطي كه مسولان دائم از هجوم بي‌سابقه شبكه‌هاي ماهواره‌اي و خطر تسلط و نفوذ برنامه‌هاي آن‌ها مي‌گويند، سريال‌هايي براي رقابت روي آنتن رفته كه از هر نظر بي‌ارزش و فاقد كوچك‌ترين جذابيتي‌ست.
بي‌توجهي مطلق مديران و سازندگان سريال‌هاي ماه رمضان امسال به كيفيت و فقدان برنامه‌ريزي براي برنامه‌هاي اين ماه باعث شده تا توجه عمومي نسبت به آن‌ها به صفر برسد. حتي برنامه‌هاي تركيبي و تاك‌شوهاي پربيننده و داغي مثل «ماه‌عسل» هم با بي‌تدبيري و سياست‌هاي عجيب مديريتي و كنار گذاشتن بي‌دليل مجري‌هاي محبوب و توانا به سوژه‌اي براي اعتراض و انتقاد جوانان طرفدار برنامه در فضاي مجازي و شبكه‌هاي اجتماعي تبديل شده است. آن هم در حالي‌كه مي‌توانست مانند گذشته به بهانه‌اي براي طرح و بحث‌هاي دامنه‌دار درباره موضوع‌هاي جدي و مدخل و مسيري براي نفوذ به ذهنيت يك نسل تبديل شود.
در اين ميان، پرسش مهم اين است كه چرا تلويزيون به جاي ساخت و عرضه سريال‌هاي تاثيرگذار و خاطره‌انگيز در اين ماه، به كارهايي تا اين اندازه ضعيف و بي‌مخاطب قناعت كرد تا پيشاپيش ميدان رقابت رسانه‌اي را به رقباي ريز و درشتش واگذار كند؟
اين كارها به‌قدري پيش‌پاافتاده است كه نه اندك تاثيري بين مخاطبان داشته و نه جايي براي نقد و تحليل منتقدان باقي گذاشته است. در چنين شرايطي‌ست كه بي‌اهميت‌ترين موضوعات درباره اين مجموعه‌ها به عنوان جنجال يا حاشيه (!) در رسانه‌ها مطرح مي‌شود يا پشت‌پرده‌هاي احتمالي دلايل توليد و پخش اين آثار به سوژه نشريات تبديل مي‌شود. مرور فهرست اين سوژه‌ها و حواشي نشان مي‌دهد كه وضعيت سريال‌هاي امسال چگونه است:
راز پنهان / شبكه يك: انتشار مطلبي درباره زد و بند و لابي تهيه‌كننده و مدير شبكه
چمدان / شبكه دو: حواشي و حرف و حديث بر سر حذف بخش‌هايي از ترانه تيتراژ با صداي ايرج
خداحافظ بچه / شبكه سه: انتشار عكسي از تيتراژ با يك اشتباه ساده تايپي
اين تيترها و موضوع‌هاي پيش‌پاافتاده يا حواشي فرامتني اين روزها جاي هر گونه تحليل و نقد و بررسي و گزارش و مصاحبه‌اي را در مورد اين مجموعه‌ها گرفته و ظاهراً براي رسانه و مخاطب بيش از همين اندازه اهميت ندارد. در شرايطي كه تا پيش از دو سه سال اخير، برخي سريال‌هاي ماه رمضان از بهترين آثار توليدي تلويزيون بود كه هم تاييد كارشناسان را همراه داشت و هم استقبال فراوان مخاطب را و هم در نظرخواهي از منتقدان به عنوان سريال‌هاي برگزيده سي سال اخير انتخاب شدند و مردم هنوز خاطره آن‌ها را يا تماشاي چند باره تكرارشان را به سريال‌هاي جديد ترجيح مي‌دهند. سريال‌هايي كه خيابان‌ها را در ساعات پس از افطار خلوت مي‌كرد، تيتر و عكس جلد اكثر نشريات بود و حتي وارد فرهنگ اجتماعي مي‌شد و مردم برايشان پيامك مي‌ساختند...
امسال كسي را سراغ داريد كه كنجكاو يا پي‌گيري يك سريال ماه رمضان باشد؟ اصلاً مردم حتي اسم و زمان پخش سريال‌هاي شبكه‌هاي مختلف سيما را مي‌دانند؟ چه كساني پاسخ‌گوي اين اتلاف وقت و بودجه و از رونق‌انداختن اين باكس پخش بااهميت هستند؟ از آن مهم‌تر، چه كساني بايد براي رواج توجه و گرايش روزافزون مردم به شبكه‌هاي ماهواره‌اي و پر كردن اوقات مخاطب توسط برنامه‌ها و سريال‌هاي آن جواب‌گو باشند؟ چگونه است كه نام‌هاي تكراري و چهره‌هاي ثابت در حوزه ساخت و تهيه سريال بدون ذره اي توجه به ارتقاي كيفيت، بدون اندكي جلب توجه و علاقه مخاطب و بدون كوچك‌ترين بازخورد مثبت انتقادي و رسانه‌اي، كماكان مشغول كار و توليد و انحصاري‌كردن شبكه‌ها و مناسبت‌هاي گوناگون هستند؟ در مقابل، چگونه است كه نام‌هاي ناآشنا و جديد، بدون هيچ سابقه و كارنامه مشخص و قابل دفاعي، امكان در اختيار گرفتن پربيننده‌ترين ساعت‌هاي تلويزيون را پيدا مي‌كنند؟ اين روزها ظاهراً توليد سريال‌هاي ماه رمضان و محرم و نوروز به مجال عرض اندام با بودجه‌هاي ويژه براي بعضي از باسابقه‌ها يا فضايي براي آزمون و خطا و كارآموزي و كسب تجربه براي تازه‌آمده‌ها تبديل شده است.
آن همه وقت و انرژي و هزينه كه براي اهميت‌بخشيدن به مناسبت‌هاي خاص و جلب توجه مخاطب به آن صرف شده بود، حالا در آستانه نابودي و بي‌اعتباري مطلق است.آيا اصلاً كسي براي سرمايه و تواني كه خرج اين باكس مناسبتي شد نگران مي‌شود؟ اصلاً اين حرف‌ها براي تصميم‌گيرندگان سازمان ارزش و اهميتي هم دارد؟
سريال‌هايي كه در شب‌هاي رمضان 1391 در حال پخش است، با قاطعيت مي‌گويد: "نه"!