رخشان بنی‌اعتماد اولین فیلم مستند انتخاباتی را کلید زد/گزارشی تازه ار فیلم‌های انتخاباتی نامزدهای انتخابات؛
ما نیمی از جمعیت ایران هستیم
سینمای ما - سمیه علی‌پور: اولین مستند انتخاباتی در آستانه دهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری توسط رخشان بنی‌اعتماد کلید خورد تا همچنان این فیلمساز پیشتاز در عرصه مستند سیاسی باشد.
انتخابات ریاست جمهوری فرصتی است برای پرداختن به نوعی از سینما که کمترین میزان تولیدات را در ایران دارد. سینمای سیاسی ایران از کم بنیه‌ترین گونه‌ها است و در آستانه انتخابات فرصتی فراهم می‌شود تا با ساخت فیلم‌هایی با موضوع انتخابات، اسامی تعدادی اثر تازه به فهرست کم‌جان فیلم‌های سیاسی اضافه شود. امسال نیز در آستانه انتخابات مستندهایی در این‌باره ساخته می‌شود که مهمترین آنها مستند، «ما نیمی از جمعیت ایران هستیم» رخشان بی‌اعتماد و البته تعدادی مستند تبلیغاتی است.
بنی‌اعتماد و سینمای مستند سیاسی
مرور فیلم‌های سینمایی و مستند ایرانی در سی سال پس از انقلاب، نشان از آن دارد که سینمای سیاسی یکی از مهجورترین گونه‌های سینمایی در ایران است. همین گونه مهجور با وجود دو، سه فیلم مهم زنده است و حیات دارد که از مهمترین آن می‌توان به «روزگار ما» رخشان بنی‌اعتماد اشاره کرد.
این کارگردان سینما که پس از سال‌ها ساخت فیلم بلند سینمایی، همچنان به سینمای مستند هم توجه دارد 11سال در آستانه برگزاری انتخابات هم فیلم مستند سیاسی می‌سازد. «ما نیمی از جمعیت ایران هستیم» طبق گفته بنی‌اعتماد پاسخ هر یک از نامزدهای ریاست جمهوری به مطالبات و خواسته‌های زنان است.
این مستند در تهران و شهرستان‌های مختلف تصویربرداری می‌شود و در حال حاضر گروه تولید این اثر در متروی تهران مشغول به کار هستند. تا این مرحله نیمی از کار مقابل دوربین رفته است و به نظر می‌رسد طبق زمان‌بندی‌های تعیین شده، تصویربرداری در تاریخ دوازدهم خرداد ماه به پایان برسد. هر چند بنی‌اعتماد اعلام می‌کند هنوز هیچ چیز در مورد نتایج این کار مشخص نیست و به صورت دقیق نمی‌توان اعلام کرد چه زمانی تولید این مستند به پایان می‌رسد.
این فیلم شامل گفت‌وگوهایی با زنان عادی و زنانی است که دستی در سیاست دارند. این مستند هر چند که در ظاهر موضوعی مشابه با «روزگار ما» دارد اما به نظر می‌رسد در نوع پرداخت و نگاه کارگردان تفاوت‌هایی عمده موجود باشد. «روزگار ما» دارای دو ایپزود بود که اپیزود اول به حضور جوانان نسل سوم در انتخابات می‌پرداخت، رأی اولی‌هایی که ستاد حمایت از خاتمی را راه‌اندازی کرده بودند و شور و حال آنان در آستانه انتخابات اما در اپیزود دوم این مستند دوربین بنی‌اعتماد سراغ زنی رفته بود که برای دستیابی به اهداف خود، برای حضور در انتخابات ثبت‌نام کرده بود. البته شاید بتوان شباهت‌هایی میان تم اپیزود دوم «روزگار ما» و مستند «ما نیمی از جمعیت ایران هستیم» یافت زیرا هر دو کمابیش از منظر دغدغه‌های زنان جریان انتخابات را مورد توجه قرار داده‌اند.
بنی‌اعتماد در صحبت‌های اولیه در مورد مستند تازه خود اعلام کرده بود که کارش پیش از انتخابات ریاست جمهوری آماده می‌شود اما سخنان اخیر او نشان از آن دارد که هنوز آماده شدن فیلم پیش از تاریخ 22 خرداد ماه به قطعیت نرسیده است. «روزگار ما» خاطره‌ای از دورانی است که شاید هیچ‌گاه تکرار نشود و «ما نیمی از جمعیت ایران هستیم» هم می‌تواند چنین جایگاهی بیابد. ویژگی این فیلم‌ها ثبت لحظاتی است که علاوه بر اهمیت و تأثیرگذاری بر جامعه، جزو معدود کارها با موضوع سیاست و انتخابات محسوب می‌شوند.
جایگاه متفاوت سینماگران در انتخابات
تنها حضور جدی کارگردانان در عرصه انتخابات ساخت فیلم‌های تبلیغاتی است و این حضور هم منجر به نقد و بررسی انتخابات و یا تولید فیلمی با اهمیت در این زمینه نمی‌‌شود.
پس از دوره‌ای که ساخت فیلم‌های تبلیغاتی کاندیداهای ریاست جمهوری اهمیت یافت، دو، سه ماه قبل از برگزاری انتخابات نام کارگردان در کنار سیاستمداران قرار می‌گیرد، اتفاقی که در سایر دوره‌ها کمتر رخ می‌دهد و این گروه کمتر فرصت اظهارنظر سیاسی می‌یابند.
مهجور بودن گونه سینمایی سیاسی در ایران نیز به همین دلیل است، خط قرمزهای تعیین شده برای سینما کمترین امکان را برای وارد شدن سینماگران به مسائل سیاسی فراهم می‌کند. در این میان برگزاری انتخابات ریاست جمهوری فرصتی متفاوت برای فیلمسازان است. این‌بار سینماگران در ارتباطی نزدیک با سیاستمداران قرار می‌گیرند و درباره کاندیداها فیلم می‌سازند.
امسال نیز در آستانه برگزاری دهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری اسامی کارگردان‌ها در کنار سیاسمتداران قرار گرفته است. مستندهای 30 دقیقه‌ای تبلیغاتی فرصتی برای نمایش هنر فیلمسازان در پرداخت به مسائل سیاسی نیست اما، پرونده محدود فیلم‌های سیاسی همین مستند‌ها را هم مهم جلوه می‌دهد.
از میان کارگردان‌های مختلفی که اسامی آنها در آستانه انتخابات مطرح شده است. جواد شمقدری تنها کارگردانی است که به صورت رسمی ساخت فیلم تبلیغاتی محمود احمدی‌نژاد را در دهمین دوره انتخابات تأیید کرده است. این دومین سال است که شمقدری فیلم تبلیغاتی احمدی‌نژاد را می‌سازد. موفقیت احمدی‌نژاد در دوره قبل در حالی که شمقدری فیلم انتخاباتی او را ساخته بود، خاطره‌ای خوش از همکاری را برای آنان رقم زد و به نظر می‌رسد همین مسئله مهمترین دلیل حضور مجدد شمقدری در کنار احمدی‌نژاد باشد.
مهدی کرمپور و مجید مجیدی نیز کارگردانانی هستند که شنیده می‌شود قصد دارند فیلم انتخاباتی مهندس میرحسین موسوی را بسازند، هر چند که مجیدی پیش از این خبرهای منتشر شده در این زمینه را تکذیب کرده بود. ستاد انتخاباتی محسن رضایی هم در خبرها آورده که بخش‌های مربوط به انصراف رضایی در دور قبلی انتخابات به فیلم تبلیغاتی او اضافه خواهد شد.
تصویر نیمه تمام انتخابات
تمامی دارایی سینمای ایران در زمینه آثار سیاسی محدود به تعدادی فیلم مستند و معدود فیلم‌های سینمایی که به طور شخصی می‌توان به «پارتی» ساخته سامان مقدم از معدود کارهای سیاسی پس از انقلاب اشاره کرد. مستندهای متعددی هم در دوره انتخابات کلید می‌خورد اما از میان اینها، کمتر کاری است که به نتیجه برسد و را‌ش‌های ثبت شده به فیلمی کامل تبدیل شود. از جمله تصاویر ثبت شده و بی‌نتیجه مانده با موضوع انتخاباتی مستندی است که منیژه حکمت همزمان با برگزاری نهمین دوره انتخابات ثبت کرد اما طبق گفته خودش به دلیل فراهم نبودن عرضه مناسب برای عرضه این آثار، آن را تدوین نکرده است.
نبود زمینه برای ارائه فیلم‌های مستند و به طور ویژه فیلم‌های مستند سیاسی و البته انتخاباتی موجب شده تا اغلب فیلم‌های کلید خورده همزمان با انتخابات بی‌حاصل مانده و دارایی سینمایی ایران در زمینه آثار مستند سیاسی به کمترین میزان برسد.