پاسخ بهروز افخمی به مجید مجیدی درباره «ابتذال در سینمای دوم خرداد»؛ :: سينمای ما :: پايگاه خبری - تحليلی سينمای ايران

سینمای ما - بهروز افخمي، كارگردان سينما و سردبير مجله تازه از اظهارات چندي پيش مجيد مجيدي درباره وضعيت سينما در دولت اصلاحات انتقاد كرد. مجيد مجيدي در جمع دانشجويان گفته بود كه در دوره اصلاحات چيزي به جز ابتذال نصيب سينماي ايران نشد. پيش از اين سيف‌الله داد هم در قالب يك نامه به اظهارات مجيدي پاسخ داده بود.

مجيد مجيدي كه اين روزها فيلم آخرش «آواز گنجشك‌ها» به نمايش عمومي درآمده و به رغم توفيقاتي كه در خارج از كشور به دست آورده، در ايران چندان مورد استقبال قرار نگرفته، چند روز پيش در يك جمع دانشجويي گفته است كه دوران اصلاحات براي سينماي ايران حاصلي جز ابتذال نداشت. مجيدي ظاهرا" پيش از اين و در دوران رياست جمهوري سيد محمد خاتمي هم اين جور حرف‌ها را در مورد سينماي ايران مي‌گفته و مثلا" هشدار مي‌داده كه : صداي پاي ابتذال مي‌آيد!
اما مفهوم لفظ ابتذال آن قدر مبهم است كه هر كس مي‌تواند آن را براي تحقير هر كس ديگر و هر داستان يا فيلمي كه دوست نداشت به كار ببرد. مثلا" همين مجيد مجيدي فيلم‌هاي سينماي ورزش‌هاي رزمي و به خصوص فيلم‌هاي استيون سيگال را خيلي دوست دارد. (يا حداقل دوست داشت) تا آنجا كه به ياد دارم او پيش از آن كه به وسيله جشنواره‌هاي اروپايي كشف شود هيچ ابايي از ابراز اين عقيده نداشت و استيون سيگال و فيلم‌هاي بزن‌بزن او را در عرصه بازيگري و فيلمسازي ستايش مي‌كرد.
البته امروز احتمالا" مجيدي مي‌داند كه استيون سيگال و فيلم‌هاي ژانر ورزش رزمي از نظر كساني كه جشنواره‌ها را مي‌گردانند نمونه قطعي ابتذال هستند. بنابراين او احتمالا" دوست ندارد از آن پهلوان راهب مسلك و با معرفت به عنوان بازيگر و فيلمساز محبوب يادي بكند. شايد هم از من ناراحت بشود كه محبوب فراموش شده‌اش را به يادش انداختم و عشقي را رو كردم كه نزد دكانداران روشنفكري، موجب شرمساري و نشان ابتذال است. اما چه كنم كه من هم استيون سيگال را دوست دارم و هم از ابزار علاقه به فيلم‌هاي او هيچ خجالت نمي‌كشم.
اين مثال از آن رو آوردم كه مجيدي بداند آن چه نزد او مصداق سينماي ايده‌آل است از ديدگاه اصحاب جشنواره و كباده كشان فرهيختگي نمونه كلاسيك ابتذال است و چه بسا آن فيلم‌هايي كه او مصداق ابتذال مي‌داند از نظر خيلي‌ها فيلم‌هايي با ارزش و قابل ستايش باشند.
مشكل اينجاست كه لفظ ابتذال معنا و مفهوم روشني ندارد و به وسيله كساني به كار مي‌رود كه يا نمي‌توانند درست و دقيق فكر كنند يا نمي‌خواهند درست و دقيق حرف بزنند. اين لفظ معمولا" مثل يك چماق كلامي به دلخواه براي سركوبي هر كس و هر فيلمي كه نمي‌پسنديم به كار گرفته مي‌شود. كساني كه آن را به كار مي‌برند در واقع به نحوي پيچيده فحاشي مي‌كنند و كلمات را نه براي تفاهم و ايجاد فضاي انس و هم‌سخني، بلكه براي ايجاد سوءتفاهم به كار مي‌گيرند.
شايد هم عمدي در كار باشد. لفظ ابتذال آن قدر مبهم است كه اغلب مردم مصاديق مورد نظر خود را به جاي آن مي‌گذارند، بنابراين خيال مي‌كنند كه با مجيدي هم سليقه‌اند و منظور او را از ابتذال سينماي ايران درست مي‌فهمند. خشكه مقدس‌هايي كه از اساس با سينما مخالفند خيال مي‌كنند كه حرف مجيدي را فهميده‌اند. روشنفكران پرمدعاي كم سواد خيال مي‌كنند منظور او از ابتذال همان است كه آنها مي‌فهمند. برادران ايدئولوژيك هم سر تكان مي‌دهند و احسنت مي‌گويند. اما به كار گرفتن زبان به اين نحو رياكارانه و غلط انداز شايد بي معرفتي ديگري باشد در حق استيون سيگال كه دوستي و دشمني‌اش آشكار و شجاعانه است.

منبع: ماهنامه تازه

نظرات