حرف‌های بهمن فرمان‌آرا درباره فیلم تازه‌اش که اکران شده: «خاک آشنا»؛
1- چشم فیلم‌ام را درآورده‌اند 2- می‌خواهم با نسل جوان ارتباط برقرار کنم 3- کیانیان صورت روشنفکرها را دارد

سینمای ما - بهمن فرمان‌آرا از اكران اين روزهاي «خاك آشنا» سخن گفت و مطرح كرد: «بخش عظيمي از مخاطبان اين فيلم را جوانان تشكيل مي‌دهند.»

«خاك آشنا» فيلمي ملي است

بهمن فرما‌ن‌آرا كارگردان سينما در گفت‌وگويي با خبرنگار سينمايي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، در ارتباط با «خاك آشنا» كه پس از دو سال سرانجام به نمايش درآمده است، گفت: طي اكران‌هاي خصوصي اين فيلم، احساس كرده‌ام كه مخاطبان آن را دوست داشته‌اند. علاوه بر اين در گفت‌وگوهاي مختلف، تماشاگران «خاك آشنا»، آن را اثري ملي خوانده‌اند و حتي آقاي شايسته، پخش‌كننده اين فيلم معتقد است كه اين فيلم، اثري ملي است كه همه بايد آن را ببينند. چراكه تاكنون فيلمي ملي‌تر از «خاك آشنا» نبوده است.

اين كارگردان در پاسخ به سوالي درباره‌ي اصلاحات و حذفيات اين فيلم، پاسخ داد: اگر بخواهيم به صورت خرده خرده حساب كنيم، 4 سكانس فيلم به طور كامل و 90 درصد از يك سكانس ديگر آن مورد حذف قرار گرفته‌اند. بدون شك حذف اين سكانس‌ها به فيلم لطمه زده و فيلم هنوز شما را با خود مي‌برد.

با حذفيات؛ «خاك آشنا» همچون عكسي شده كه چشم‌هاي آن را درآورده‌اند

فرمان آرا با بيان اينكه حذفيات شرايط زمانه است، گفت: اگرچه در «خاك آشنا» مسايلي كه به ارتباط نسل جوان و قديمي جامعه مربوط مي‌شود، هنوز وجود دارد. اما با حذفياتي كه در فيلم بوجود آمده است، اين فيلم مانند عكسي شده است كه چشم‌هاي آن را درآورده‌اند. هويت شخصيت‌هاي فيلم به نوعي گم شده است اما با اين شرايط اميدوارم كه مردم و تماشاگران خودشان اين موارد را در ذهن خود جايگزين كنند.

او درپاسخ به اينكه قرار بوده است پس از «يك بوس كوچولو»؛ «سفر به تاريكي» را بسازد،گفت: از آن‌جا كه تمام «سفر به تاريكي» در آلمان اتفاق مي‌افتد، تصميم گرفتم تا پيش از فرارسيدن زمان ساخت آن، كار ديگري انجام دهم تا بيكار نباشم و به همين دليل فيلمنامه «خاك آشنا» را نوشته و به اجرا درآوردم.

برايم مهم بود با نسل جوان مكالمه برقرار كنم

اين كارگردان در ادامه با اشاره به جمعيت 65 درصدي جوانان ايران، گفت: 65 درصد از جامعه ما را افراد زير 25 سال تشكيل مي‌دهند، پس من نمي‌توانم نسبت به اين بخش جامعه و حس آن‌ها به مملكت و سرنوشت آن‌ها بي‌تفاوت باشم. در «خاك آشنا» هم برايم مهم بود كه با اين نسل مكالمه برقرار كنم و اكنون هم فيلم‌نامه ديگري را در ارتباط با همين موضوع آماده كرده‌ام كه مربوط به يك معلم ادبيات دبيرستان مي‌شود كه صاحب فرزندي جوان است.

او همچنين عنوان كرد: با توجه به اين‌كه بخش عظيمي از مخاطبان اين فيلم را جوانان تشكيل مي‌دهند، در «خاك آشنا» سعي كرده‌ام كه برخي حرف‌ها را به صورت مستقيم مطرح كنم.

گذشت زمان خللي ايجاد نكرده و اين فيلم همچنان به روز است

بهمن فرمان آرا با اشاره به اينكه «خاك آشنا» در سال 86 ساخته شده است، ادامه داد: در همان سال هم آمادگي داشتيم تا فيلم در جشنواره فجر به نمايش درآيد ولي تا 11 ماه پس از ساخت، اين فيلم به واسطه اصلاحيه‌هاي مختلف و بحث پروانه نمايش معطل شد و سرانجام امسال در سال 88 به نمايش درآمده است و معتقدم گذشته زمان، خللي در آن ايجاد نكرده است و اين فيلم همچنان به روز است.

كارگردان «بوي كافور عطر ياس» مطرح كرد: فيلم‌ساز، همواره قصد دارد كه با ساخت فيلم بتواند با مخاطبانش ارتباط برقرار كند. اما گاه برخي از فيلم‌ها داراي تاريخ مصرفي مشخص هستند و برخي ديگر نه! به عنوان مثال فيلم «شازده احتجاب» با وجودي‌كه 35 سال پيش ساخته شده هنوز نو به نظر مي‌رسد، فيلم‌هاي ديگرم مانند «يك بوس كوچولو» و «بوي كافور، عطر ياس» هم به همين صورت هستند، اما «خانه‌اي روي آب» اين‌گونه نبود و تاريخ مصرف داشت. آن فيلم متعلق به زمانه‌اي خاص بود و مانند آن بود كه آينه‌اي را در برابر اجتماع قرار داده باشند.

نمي‌خواهم بي‌تفاوت و منفعل باشم

فرمان‌آرا، در ادامه به وجه اجتماعي آثارش اشاره كرد و گفت: دركل فيلم‌ساز بي‌تفاوتي نيستم و نمي‌خواهم كه بي‌تفاوت باشم. من هيچ‌گاه در پي آن نبوده‌ام كه تنها براي سرگرمي فيلم بسازم.

اين كارگردان در بخش ديگري از اين گفت‌وگو در پاسخ به مميزي و حاشيه‌هاي كه همواره براي تمام اغلب فيلم‌هايش بوجود آمده است، به ايسنا خاطرنشان كرد:«شازده احتجاب» در زمان خود جايزه اصلي جشنواره فيلم تهران را دريافت كرد، اما در هنگام اكران با مميزي مواجه شد.

«سايه‌هاي بلندباد» هم چه قبل از انقلاب و چه بعد از انقلاب توقيف شد. بنابراين من به اين مسئله عادت دارم. البته اين حرف به آن معنا نيست كه خودم به دنبال آن مي‌روم، اما به عنوان فردي كه در اين جامعه زندگي مي‌كند به هيچ عنوان نمي‌توانم نسبت به مسايل اجتماعي و سياسي مملكتم منفعل باشم.

او ادامه داد: در فيلم «خاك آشنا» به طور مستقيم به شكوه و جلال تاريخي و فرهنگي ايران اشاره شده و در كنار آن مسئله تأثيرپذيري نسل‌ها از يكديگر هم در اين فيلم به تصوير درآمده است.

به‌هيچ‌ عنوان معتقد به كناره‌گيري نيستم

فرمان‌ آرا قطع رابطه روشنفكران و جوانان را امري نامناسب برشمرد و افزود: در مصاحبه‌هاي قبلي‌ام هم گفته‌ام كه قطع ارتباط روشنفكران با اجتماع، جامعه را متضرر خواهد كرد. من به شخصه به هيچ عنوان معتقد به كناره‌گيري نيستم، چراكه ما در اجتماع زندگي مي‌كنيم. اين‌كه فرد بخواهد قهر كند و منتظر باشد كه درب خانه او را بزنند كار درستي نيست، ما حتما نبايد به انتظار آن باشيم كه درب خانه‌مان را بزنند بلكه اگر نيمه‌شب درب همسايه را هم زدند، بايد برخيزيم. من همواره در مورد اجتماع و جامعه‌ام چنين حسي داشته‌ام و اين مسئله چه پيش و چه بعد از انقلاب برايم تفاوتي نكرده است.

اين تفكر در فيلم‌هايم، از جمله «خاك آشنا» هم منعكس شده است و در آن‌ها هم شاهد هستيم كه زندگي كردن بدون اين‌كه با مملكت آشنا باشيم، امكان ندارد و اگر هم ممكن باشد، زندگي بي‌حاصلي است.

اين كارگردان در ادامه مطرح كرد: گاه برخي از روشنفكران ما كاري به اوضاع و مسائل جاري ندارند و يا برخي از افراد سعي مي‌كنند كه خود را با شرايط زمانه تطبيق دهند. به هر حال من بر اين باورم كه بايد ميان نسل جوان و روشنفكران ما نوعي ديالوگ برقرار شود تا هر دوي آنها از بذر عاطفه‌ي كه در اين مملكت پاشيده شده بهره‌مند شوند.

من معتقد به سكوت بره‌وار نيستم. به همين دليل، من به شخصه هيچ‌گاه در ائتلاف‌هاي مختلف شركت نكرده‌ام، چراكه هيچ‌گاه لزومي نديده‌ام كه بخواهم خود را پشت ديگران پنهان كنم. چون معتقدم آدم وقتي مي‌خواهد حرفي بزند، چرا خودش صحبت نكند؟

هيچ كجاي دنيا را بيش از اينجا دوست ندارم

فرمان آرا با توجه به اينكه نسل جوان همواره دغدغه‌اش بوده است و در اغلب فيلم‌هايش به آنها توجه ويژه‌اي داشته است، گفت: بسياري از جوانان و نسل سومي‌هاي امروز، بسيار باسوادتر از آنچه كه به نظر مي‌آيد، هستند. اما با اين وجود، خود جوان‌ها بر روي يكديگر تاثير بسياري دارند. در اين فيلم هم سعي مي‌شود كه در نهايت به نماينده نسل جوان در اين فيلم گفته شود كه در هر حال عشق وجود دارد و اين عشق مي‌تواند اشكال مختلفي چون عشق مادر و فرزند، عشق خواهرزاده و دايي و يا حتي عشق به مملكت و آب و خاك باشد.

اين كارگردان در بخش ديگري از مصاحبه آنجا كه صحبت عشق و علاقه به وطن شد، مطرح كرد:هنگامي كه روح و دلم پيش ايران است، نمي‌توانم جسم خود را به جاي ديگري بكشانم. اين مملكت هر مشكلي هم كه داشته باشد كشور من است و هيچ كجاي دنيا را بيش از اينجا دوست ندارم. اگر هم حرفي مي‌زنم يا فيلمي مي‌سازم، از سر نياز روحي است تا در قالب آن به نسل جوان بگويم كه بچه‌ها، اين مملكت را براي شما خواهيم گذاشت. اين مملكت مانند ارث عظيمي است كه اگر به دست يك فرد الوات بيفتد، حرام مي‌شود، من مي‌خواهم به جوانان بگويم كه نبايد اينگونه اين ميراث فرهنگي را حرام كنند، بلكه بايد قدر آن را به نحو شايسته‌اي بدانند.

فرمان‌آرا در عين حال مطرح كرد: حسي كه من به مملكت دارم، نمي‌گويم يگانه است، اما بسيار شخصي است. البته به غير از من افراد ديگري هم هستند كه دلشان براي اين آب و خاك مي‌تپد و اينجا مانده‌اند و كار مي‌كنند. من هم به دليل عشق به ايران است كه مانده‌ام و حرف‌هايي كه در فيلم‌هايم وجود دارد هم برگرفته از چنين حسي است.

انتخاب بازيگر بستگي به داستان دارد

در ادامه‌ي اين گفت‌وگو از بازيگران و عواملي كه در اين فيلم با فرمان‌آرا همكاري كردند، صحبت شد.

فرمان‌آرا در پاسخ به سوالي مبني بر حضور پررنگ رضا كيانيان در فيلم‌هايشان مطرح شده بود، گفت: رضا كيانيان صورت يك انسان روشفكر را دارد و من هم در فيلم‌هاي مختلفم به اين افراد نياز داشتم. اما در فيلم كمدي كه قصد دارم در ايتاليا بسازم، عليرضا خمسه و احتمالا اكبر عبدي ايفاي نقش خواهند كرد. به هر حال انتخاب بازيگر بستگي به داستان دارد.

اين كارگردان در ادامه صحبتش درباره بازيگران آثارش، به رويا نونهالي و نقش‌هاي متفاوتي كه در فيلم‌هايش داشته اشاره كرد و با بيان اينكه حضور كوتاه او در فيلم «بوي كافور، عطر ياس» بسيار ماندگار بوده، از گريم متفاوت نونهالي در «خاك آشنا» و بي‌حاشيه بودن او سخن گفت.

او همچنين فيلمبرداري فوق‌العاده محمود كلاري را شايسته تقدير و تشكر دانست.

اميدوارم تماشاگران خود فيلم را تبليغ كنند

فرمان‌آرا در ارتباط با بحث تبليغات شهري فيلم «خاك آشنا» هم اظهار كرد: بهترين شيوه تبليغ، تبليغ دهان به دهان است و اين نوع تبليغ، شيوه‌اي است كه با هيچ پولي نمي‌توان آن را خريد. اگر تماشاگري فيلم را دوست داشته باشد و به دوست ديگري توصيه كند، اين بهترين تبليغ است. لذا اميدوارم كه تماشاچيان اين فيلم خود به تبليغ براي «خاك آشنا» بپردازند.

اين كارگردان مطرح كرد: من نمي‌خواهم بگويم كه «خاك آشنا» مانند قرصي است كه اگر آن را استفاده كنيم، دردهايمان برطرف مي‌شود. اين فيلم درباره عشق ساخته شده و علاوه بر در نظر گرفتن انواع مختلف عشق‌هاي انساني؛ عشق به مملكت و سرزمين را نيز در نظر دارد. علت انتخاب كردستان براي اين فيلم هم آن است كه اين خطه، پهناوري اين سرزمين را به ياد مي‌آورد و در نهايت كوچك بودن ما در برابر ايران را به تصوير مي‌كشد.

فرمان‌آرا با بيان اينكه تمام داستان و حركات در «خاك‌آشنا» براساس عشق است، ادامه داد: حضور پيشخدمت با بازي خانم مريم بوباني هم به منظور برقراري ارتباط با فضاي روستايي در اين فيلم گنجانده شده است. البته اين حرف بدان معنا نيست كه «خاك آشنا»، فيلمي روستايي است. من اين فيلم را در سرزمين پهناور كردستان ساختم، اما سعي كرده‌ام كه جهان را نيز به داخل اين سرزمين وارد كنم.

بهمن فرمان آرا در پايان با بيان اينكه براي جلوگيري از قاچاق «خاك آشنا» با وجود درخواستهاي زياد آن را به هيچ جشنواره‌اي خارجي نفرستاده‌است، گفت: به شخصه مسائل ايمني را خيلي رعايت كرده‌ام و در داخل كشور هم تاكنون اين فيلم تنها چند نمايش خصوصي داشته است.

منبع : ایسنا

به روز شده در : دوشنبه 12 مرداد 1388 - 4:45