گزارش کامل مراسم گفتگوی کاربران سایت سینمای ما با سازندگان «درباره الی...»؛
چه کسی فکر می‌کرد الی بی‌گناه است؟

سینمای ما - صوفیا نصرالهی: سایت سینمای ما برای مدت ها تصمیم داشت برای کاربرانش فرصتی فراهم کند تا همان گونه که از طریق خود سایت و به شکل آن‌لاین، امکان ارتباط با سینماگران را دارند، فرصت داشته باشد تا به گونه‌ای رو در رو با سینماگران حرف بزنند. از مدت ها پیش قرار بر این بود که جلسات نمایش فیلم با حضور عوامل و دبیران و نویسندگان و کاربران سایت سینمای ما برگزار شود. اما کوشیدند تا شروع این جلسات با نمایش فیلمی همراه باشد که در مقیاس سینمای ایران و جهان یک شاهکار محسوب می شود. فیلمی که از داوران جشنواره برلین گرفته تا دیوید بوردول همگان تحسینش کرده اند: درباره الی.
پلان اول، ساعت4، سینمای پردیس زندگی صادقیه، 1ساعت مانده به شروع فیلم

وقتی خبر نمایش درباره الی با حضور اصغر فرهادی و باقی عوامل فیلم در سایت درج شد؛ از همان ساعت های اولیه صدها فرم پر شد و در نهایت روز جمعه مسئولان سایت مجبور شدند با حذف تعداد زیادی از دوستانی که فرم شرکت در جلسه نمایش فیلم را پر کرده بودند، تنها میزبان تعداد کمی از علاقه‌مندان باشند. در حالی که یک ساعت به شروع فیلم مانده بود، لابی طبقه دوم پردیس زندگی پر بود از دوستداران سینما که به شوق نمایش درباره الی و نشست بعد ازآن با عوامل فیلم، حتی از شهرستان ها به این سالن آمده بودند. آن‌ها «درباره الی...» و سازندگان‌اش را آن قدر دوست داشتند که در این فرصت کم از شهرستان‌های شمال و جنوب کشور در این مراسم حاضر شوند.

ساعت 45/17، سالن نمایش پردیس زندگی

سالن مملو از جمعیت است. آن قدر که برخی دوستان ایستاده فیلم را تماشا کردند. کیفیت صدا و تصویر انقدر خوب بود که تجربه زیبای دیدن درباره الی... را برای بار چندم دلنشین تر هم می کرد و این نکته‌‌ای بود که اصغر فرهادی هم در خاتمه صحبت‌هایش درباره فیلم به آن اشاره کرد. او گفت که کیفیت نمایش فیلم در سالن شماره دو پردیس زندگی، از کیفیت نمایش‌اش در جشنواره برلین هم بهتر بوده. بخش‌هایی از صدای فیلم که در سالن‌های سینمای برلیناله، حذف شده بوده، این جا شنیده می‌شد. درباره الی... از آن فیلم هایی است که از دقیقه اول تا آخرش سان را سکوت فرا گرفته. انگار هیچ کس نفس هم نمی کشد. فقط تیتراژ که شروع شد همه به افتخار کارگردان فیلم شروع کردند به تشویق. و بعد دیگر سکوت محض تا روشن شدن چراغ ها.

ساعت 45/19، نخستین نمایش «همه چیز درباره الی»

فیلم در میان کف زدن های شدید حضار پایان می یابد و حالا نوبت نمایش مستندی است که برای اولین بار، در این مراسم به نمایش درمی‌آید. "همه چیز درباره الی" نام مستندی است که هنرمند جوانی به نام سید وحید حسینی آن را ساخته است که در سالن نمایش هم حضور دارد. فیلم با نریشن فرهادی کنار دریا شروع می شود. همان دریایی که کابوس سپیده، امیر، پیمان، شهره، منوچهر، نازی و احمد شد. همان دریایی که نمی دانیم واقعا الی را بلعیده یا نه. فرهادی با این جمله شروع می کند:«خیلی چیزها دست ما نیست مثل مردن و وقتی هم اتفاق افتاد کسی نمی تونه کاری بکنه مثل تولد.»
و بعد جشن تولد اصغر فرهادی را می بینیم در همان روزهای فیلمبرداری "درباره الی" و با حضور همه بازیگران و عوامل پشت صحنه فیلم. کات به صحنه هایی از فیلم و بازیگران که رو به دوربین نشسته اند تا نظر شخصی شان را درباره دختری به نام الی بگویند:
مانی حقیقی: من تنها کسی هستم که فکر می کنم الی آدم معصوم بی گناهی است که مطلقا هیچ خطایی مرتکب نشده است.
مریلا زارعی: انگار که الی یک قدیسه است. موجود زمینی نیست. دلم برایش تنگ می شود چون به نظرم الی خود زندگی است.
پیمان معادی: فیلم درباره یک دختر است، درباره الی، یک دختر معصوم.
گلشیفته فراهانی: داستان "درباره الی"را نمی توانم تعریف کنم. این از آن قصه هایی است که تعریف کردنی نیست. ولی داستانی دارد که همه آدم ها را به فکر وا می دارد.
مستند پشت صحنه "درباره الی" کمی ما را وارد دنیای کارگردانی اصغر فرهادی می کند، این که چه طور از بازیگرانش بازی می گیرد. فرهادی که ما در فیلم می بینیم خودش بازیگر بی نظیری است. ریتم فیلم را خوب در دستش دارد انقدر که حتی در صحنه های شادی و پایکوبی به بازیگرانش تذکر می دهد که سلانه سلانه راه نروند چون در زندگی واقعی کسی این طوری راه نمی رود. آدم‌ها ریتم‌های مختلفی دارند. سکانس بادبادک بازی الی حتی در فیلم پشت صحنه هم آدم را با خود می برد و رها می کند. خود فرهادی این سکانس را بازی می کند و درست مثل الی بادبادک بازی فرهادی هم انگار برای چند لحظه ای از زیر بار فشارها رهایش می کند. و اظهار نظر بازیگران ادامه دارد:
ترانه علیدوستی: این آخرین باری است که در فیلم دیده می شوم. پلان خیلی سختی بود. آفتاب تند و همه هم چند بار سر همین بادبادک بازی زمین خوردند. اما با این که صحنه خیلی غم انگیزی است، خیلی شارژ و سرحالم چون به عنوان تصویر آخری که از یک شخصیت دیده می شود، تصویر خیلی قشنگی است.
اصغر فرهادی تک تک پلان ها را برای بازیگرانش تشریح می کند. مثلا در مورد سکانس آخر از آن ها می خواهد که یک جور روحیه همکاری و دوباره با هم جور شدن را نمایش دهند. او حقیقتا کارگردان فوق العاده ای است و همه به این مطلب اذعان دارند:
زارعی: بعضی وقت ها فکر می کردم که چه طور ممکن است که آقای فرهادی همه ما را می بیند و زیر نظر دارد.
فراهانی: نقطه به نقطه بازی من طراحی شده بود. فرهادی در بازی گرفتن از آدم ها اعجوبه است. حیرت آور بود. هیچ وقت فکر نمی کردم آدمی وجود داشته باشد که با وجود شرایط سخت سینمای ما و کمبود نگاتیو انقدر به ریزه کاری ها توجه کند تا جایی که حتی کوچک‌ترین جزئیات برخی سکانس ها را تکرار کند.
کم کم به انتهای "درباره الی" نزدیک می شویم. اشک های صابر ابر را در پشت صحنه فیلم می بینیم و نظر گلشیفته را درباره انتخاب سپیده می شنویم:
گلشیفته فراهانی: سپیده حتما به علیرضا واقعیت را خواهد گفت. فقط آن موقع شرایط مناسبی برای گفتن حقیقت نبوده است. همین حالا هم سپیده در فکر است که زودتر اصل ماجرا را برای علیرضا تعریف کند و فکر می کنم که بالاخره سپیده از امیر جدا می شود. بعد از دیدن این فیلم همه مان فکر می کنیم که اگر روزی این اتفاق برای ما بیفتد، چه خواهیم کرد.
فرهادی شمع های کیک تولدش را فوت می کند در حالی که آرزویش این است:«آرزو می کنم که این فیلم برای همه ما بهترین فیلم زندگیمان باشد.» تا به امروز که همین طور بوده آقای فرهادی.

ساعت 20/20، جلسه پرسش و پاسخ:

اصلی ترین قسمت جلسه و اصلا بهانه این دور هم جمع شدن، جلسه پرسش و پاسخ با حضور عوامل فیلم است. احمد مهرانفر، مریلا زارعی، صابر ابر و اصغر فرهادی آمده اند که به سوالات بچه های سینمای ما پاسخ بگویند. مریلا زارعی از سایت سینمای ما تشکر می کند و جای بقیه اعضای گروه را که حضور ندارند، خالی می کند. صابر ابر هم از این که سایتی وجود دارد که این قدر تخصصی به حوزه سینما می پردازد ابراز خشنودی می کند. امیر قادری از بچه ها می خواهد که سوالاتشان را خیلی راحت و رو در رو مطرح کنند و تا جایی که ممکن است از میکروفون سیار استفاده کنند که قرار است همه ما تبدیل به آدم هایی بشویم که بتوانیم خیلی راحت و بدون رودربایستی حرف هایمان را بزنیم. در ضمن اعلام شد که گرفتن فیلم و عکس و ضبط صدا آزاد است. چون به هر حال این جلسه هدیه ای از طرف سینمای ما و سازندگان "درباره الی" به علاقه‌مندان فیلم است. و از آن جا که برخی کاربران سایت در شهرستان زندگی می کنند و متاسفانه نمی توانستند در این جلسه شرکت کنند قول داده شد تا گزارش این جلسه و عکس ها، تا جایی که امکان دارد در سایت منعکس شود تا همه دوستان از جلسه "درباره الی" لذت برده باشند. پس از آن هم قرار شد دوستانی که متن هایی را برای فیلم نوشته بودند و فرصت خواندن آن در جلسه وجود نداشت، بعد از وقت رسمی جلسه با عوامل فیلم گفت و گو کنند. سوال ها بیشتر از طرف دوستانی مطرح شد که برای چندمین بار "درباره الی" را می دیدند. حتی یکی از حضار اعلام کرد که رکورد 13بار دیدن فیلم «درباره الی...» را دارد! رکوردی که بعدا شکسته شد، و جالب این که همه معتقد بودند هر بار دیدن فیلم دریچه تازه ای به دنیای فیلم بوده و نه تنها از جذابیتش کم نشده که بهتر و بهتر هم شده است.
از فرهادی درباره گروه بازیگرانش سوال شد که او از آن ها ابراز رضایت کرد و معتقد بود اگر دوباره هم قرار باشد این فیلم را بسازد از همین گروه استفاده می کند. فرهادی درباره نبود مانی حقیقی و ترانه علیدوستی در جلسات مطبوعاتی هم توضیح داد که این تصمیم خودشان است و واقعا مورد خاصی وجود ندارد. کما این که الان مانی حقیقی به همراه فیلم به جشنواره مایکل مور رفته است.
از مریلا زارعی در مورد شخصیت شهره پرسیدند که شاید به نوعی بتوان آن را شخصیت منفی فیلم دانست. سوال شد که آیا روند کار به این سمت رفته که این شخصیت منفی درآمده و یا از ابتدا در فیلمنامه هم چنین بوده است؟ زارعی گفت:«حرفتان را تایید می کنم که گاهی به شدت کاراکتر شهره اعصاب خردکن می شد. در واقع این شهره دقیقا همان چیزی است که با جزییات در فیلمنامه ذکر شده بود با همه غر زدن ها و واکنش هایی که در شرایط عصبی از خودش نشان می داد. برخی از تماشای شهره اذیت شدند و من متاسفم ولی خب من بازیگرم. اما اعتراف می کنم که خودم هم بعضی قسمت ها از دست شهره اذیت شدم.»
از صابر ابر درباره ذهنیت شخصیت علیرضا درباره الی پرسیدند. ابر پاسخ داد: «فکر می کنم آخرین لحظه ای که علیرضا با بچه ها در سالن انتظار است ذهنیتش کاملا مشخص می شود. این که مطمئنا باید زمان زیادی بگذرد تا این اتفاقات برای علیرضا جا بیفتد.»
از فرهادی بارها درباره دلیل مرگ الی و یا معصومیتش سوال شد و این که چرا شیوه مرگ الی انقدر مبهم بوده است و آیا این ابهام به این دلیل بوده که برای خود فرهادی هم مرگ الی روشن نیست؟ فرهادی عدم تمایلش را برای پاسخ به این سوال چنین مطرح کرد: «به راحتی می توانم بگویم که موقع نوشتن فیلمنامه دقیقا چه چیزی در ذهنم بوده است اما هر پاسخی که به این سوال بدهم باعث می شود دایره لذت و تخیل عده ای محدود بشود. و در مرحله بعد هم من به این ابهام نمی گویم. نشانه های مختلفی از حوادث مختلف در فیلم وجود دارند که باعث می شود هر کس با توجه به شخصیت خودش آینده را پیش بینی کند. من عاشق فیلم هایی هستم که به تعداد تماشاگرانشان تکثیر می شوند و آرزویم هم ساخت چنین فیلمی است که هر کس بتواند برداشت خودش را داشته باشد.»
از احمد مهرانفر پرسیدند که با توجه به سابقه تئاتری اش و این که رشته تحصیلی فرهادی هم تئاتر بوده آیا زبان مشترکی در مورد بازی گرفتن بینشان وجود داشته است؟ مهرانفر گفت:«قبل از آمدن سر این کار باید همه آموخته های قبلی ام را دور می ریختم. چون شیوه بازی گرفتن هر کس منحصر به فرد است اما در کل می توانم بگویم که در کارگردانی و بازی گرفتن آقای فرهادی می توان چیزی نزدیک به کار تئاتری را دید. هر چند که ممکن است کات زیاد داشته باشد. اما به هر حال بازی های درباره الی با بازی تئاتری فاصله دارد چون فاصله گذاری بین تماشاگر و بازیگر در این فیلم خیلی کم است.»
بسیاری کنجکاو بودند که نظر فرهادی را درباره شخصیت علیرضا بدانند. فرهادی در جواب گفت: «علیرضا شخصیت به شدت متناقضی دارد که شاید اصلا همین تناقض ها در وهله اول برای الی جذاب بوده است اما بعد از دو سه سال دیگر جذابیتی ندارد. مثل این که علیرضا هم به شدت عاشق است و هم به شدت عصبی. یادم می آید که روزی در خیابان دختر و پسر جوانی را دیدم که با هم دعوا می کردند. دختر قهر کرده بود و پسر دائم التماس می کرد. بعد پسر عصبانی شد و سیلی محکمی به دختر زد و بلافاصله دوباره دنبالش راه افتاد و عذرخواهی کرد. آن موقع فکر کردم که چه طور ممکن است یک نفر در عرض چند ثانیه چنین احساسات متناقضی از خودش نشان دهد. علیرضا هم یک چنین آدمی است. اما در مورد این که برخی علیرضا را شخصیت منفعلی می بینند موضوع این است که علیرضا وارد قصه می شود که ما به واسطه حضور او شاهد تصمیم گرفتن دیگران باشیم. وگرنه همچنان قصه، قصه سپیده باقی می ماند.»
صابر ابر درباره کاراکتری که نقش اش را بازی کرده بود گفت:«از نظر من علیرضا از لحظه ای که با الی آشنا شده تبدیل به بغضی شده که آماده ترکیدن است. و دلیل تشدید این بغض هم خودش است نه الی.»
از اصغر فرهادی درباره تماشاگر عام پرسیدند و این که با توجه به ابهاماتی که در فیلم مطرح شده و باعث شده برخی تماشاگران چندین بار فیلم را ببینند، نگاهش به برخورد تماشاگر عام با فیلم چه طور بوده است؟ فرهادی جواب داد: «تماشاگر ما عادت کرده که وقتی فیلمی را می بیند همه ظاهر و باطنش را موقع تماشای آن کشف کند. اما کم کم عادت می کند که فیلم هایی از قبیل الی را هم ببیند کما این که همین الان هم تماشاگران فیلم بین ما مشکلی با فیلم های این چنینی ندارند.»
یک نفر دیگر هم از فرهادی درباره دغدغه های سینمایی اش پرسید و این که قرار است چه مسیری را طی کند. او اشاره کرد که فرهادی جایی گفته که درباره الی را به دو علت ساخته: یکی تصویر مردی که کنار دریا نشسته و منتظر زنی است که از دریا بیرون بیاید و دیگری هم سفرهایی که در دوره دانشجویی به همراه دوستانش داشته است. اما به نظر نمی رسد برای رسیدن به شاهکاری مانند "درباره الی" این دو علت کافی باشد. فرهادی در پاسخ، به این نکته اشاره کرد که: «این ها فقط جرقه هایی بودند که در ذهنم زده شدند. در مورد مسیرم هم باید بگویم که من از "شهر زیبا" به بعد مسیری را شروع کردم که برایم از پیش تعیین شده نیست. خودم بیشتر از شما کنجکاوم که فیلم بعدی ام چه خواهد بود.»
به نظر برخی از حضار، سکانس پانتومیم با بقیه فیلم همخوانی نداشت و بی ربط به نظر می رسید اما فرهادی توضیح داد که این سکانس زیبا قرار بوده در نقش پاساژی عمل کند که تماشاگر را از یک فضا وارد فضای دیگری کند. قرار بوده تماشاگر ان قدر سر این سکانس شارژ شود که نتواند در مورد مسیر قصه از آن جا به بعد حدسی بزند.
آخرین سوال هم درباره نظر شخصی بقیه بازیگران درباره شخصیت الی بود.
صابر ابر گفت:«من قطعا با سپیده همراه هستم. تصمیم سپیده این است که از آدمی که نیست دفاع کنیم و من هم به این معتقدم.»
احمد مهرانفر پاسخ این سوال را نداد و گفت:« من نظرم را نمی گویم چون ممکن است نظر شما را مخدوش کند.»
اما مریلا زارعی گفت از آن جا که نقش الی را ترانه علیدوستی بازی می کرده که حضورش باعث دلگرمی همه گروه بوده برای او ناخودآگاه الی حالت یک شخصیت معصوم آسمانی را دارد.
اصغر فرهادی در پایان جلسه به چند نکته اشاره کرد. یکی این که اصلا پیام این فیلم این بوده که خط کشی اخلاقی، به خصوص اخلاق سنتی، کار موهومی است. و فیلم می گوید که به هیچ وجه این کار را نکنید.
و بعد هم از مدیریت پردیس زندگی، جناب آقای علم الهدی و همکارشان سیمون سیمونیان تقدیر و تشکر به عمل آورد و این که دیدن" درباره الی" در این سینما چقدر لذت بخش بوده است. این پردیس سینمایی شیک و تر و تمیز، یکی از دلایل رونق سینمای ایران در تهران این روزهاست.
در آخر به دلیل وقت کم بسیاری از دوستان موفق به پرسیدن سوالاتشان نشدند اما اصغر فرهادی به خصوص از بچه هایی که از شهرستان برای این برنامه به تهران آمده بودند خواست که در لابی سینما به او بپیوندند تا پاسخ گوی سوالاتشان باشد.

پلان آخر، ساعت 45/21، لابی پردیس زندگی:

45 دقیقه است که جلسه نمایش و پرسش و پاسخ "درباره الی" به پایان رسیده است. اما اگر در لابی پردیس زندگی بودید هنوز جمعیت زیادی را می دیدید که دور فرهادی و عوامل فیلم حلقه زدند و مشغول گپ و گفت و عکس گرفتن با عوامل فیلم هستند. این سری جلسات با حضور علاقه مندان سینما و بازیگران و کارگردانان سینمای ایران، قرار است از این به بعد ادامه پیدا کند.

منبع : سینمای ما

به روز شده در : چهارشنبه 14 مرداد 1388 - 3:7