سینمای ما- نیوشا صدر: بی‌شک "بی‌پولی" فیلم خوبی است و از آن مهمتر اینکه یک کمدی شرافتمندانه و موقر است که از اکران "اجاره‌نشین‌ها" به بعد حسرتش را می‌خوردیم و دلمان پر زده بود برای دیدن یک کمدی ایرانی که شخصیت‌هایش بدون کج و کوله کردن شکل و شمایلشان و بدون گرفتن لهجه و لحن‌های عجیب و غریب و بدون پرگویی و بداهه گویی‌های کنترل نشده و کلافه‌کننده برایمان یک داستان کامل و منسجم و زیبا تعریف کنند.

بعد از سال‌ها تازه یادمان افتاد که بازیگران در آثار کمدی هم می‌توانند وقار بازیگری خود را حفظ کنند. یادمان افتاد که یک موضوع کلیشه‌ای و نخ‌نما اگر از دید یک کارگردان خوشفکر و صاحب دیدگاه بیان شود چقدر نکات ناگفته و جالب در دل خود دارد. یادمان افتاد که چند سال است در گرداب یک نوع طنز سخیف برگرفته از آثار تلویزیونی دست و پا می‌زدیم که در هر فیلم تازه‌ای مستعمل‌تر، حقیرتر و کوچک‌تر می‌شد.

یادمان افتاد که دقت، ظرافت و سلیقه در کمدی به چه معناست و یادمان افتاد که حتی یک اثر می‌تواند پیامی روشن و واضح داشته باشد اما آنقدر شیرین بیان شود که آزارت ندهد و تو را واندارد که در برابرش جبهه بگیری. گفتن این حرف‌ها به معنی حضور کامل و بی‌نقص تمام این عناصر در "بی‌پولی" نیست، فیلمساز با استعداد و هوشمند ما از بسیاری از صحنه‌های مربوط به دفتر به عنوان مفر بهره برده تا اگر شیرینی باقی صحنه‌ها به مذاق مخاطب خوش نیامد راه برونرفتی داشته باشد و پیشاپیش از واکنش تماشاگر دست کم در این صحنه ها مطمئن باشد.

به نظرم کنترل کمتر او بر این صحنه‌ها و یا آسان‌گیری بیشترش بر برخی بازیگران نشأت گرفته از همین هراس است. این یکی از دلایلی است که موجب کمرنگ شدن نقش بابک حمیدیان در "بی‌پولی" شده، در حالی که ویژگی‌های بالقوه‌ای که در شخصیت داستانی او وجود داشت می‌توانست جنس بهتری از طنز را برای این صحنه‌ها رقم بزند، خصوصا که جنس بازی او به رادان بیشتر از بقیه نزدیک بود واحتمالا نتیجه یکدست‌تری را در صحنه‌های مربوط به دفتر شاهد بودیم.

از طرف دیگر صحنه‌هایی هم وجود دارد که فیلمساز اهمیت چندانی به پیگیری نتیجه آن نداده است. برای مثال وقتی آرایشگر تصمیم می‌گیرد مدل قارچی را روی موهای رادان به شاگردانش آموزش دهد (احتمالا به این علت که نمی‌توانستند موهای او را قارچی بزنند) در صحنه بعد نشانی از این مدل مو بر سر او نمی‌بینیم.

اما از دقت و ظرافت کار نعمت الله گفتیم. چیزی که به هیچ عنوان در آثار کمدی تلویزیونی و سینمایی شاهد آن نیستیم. موفقیت "بی‌پولی" در چینش درست و دقیق همه چیز برای خلق یک لحظه طنزاست. لحظات بسیاری در فیلم وجود دارد که چون دقیق و درست و به جا هستند لبخند را بر لب ما می‌نشانند، چون اتفاق درست در مکان و در لحظه درست افتاده است که نتیجه‌ای کمیک در برداشته است. یعنی کمدی موقعیت به مفهوم واقعی آن و نه آن چیزی که مدت‌هاست به عنوان کمدی موقعیت به خوردمان می‌دهند و مجموعه‌ای از لودگی افراد بر بستر یک اتفاق مضحک است.

در نتیجه همین توجه‌ها و احترام فیلمساز به مخاطبش است که وقار فیلم حفظ می‌شود و حتی اگر در سالن سینما قهقهه نزند، ناراضی از آن بیرون نمی‌آید. گذشته از این فراگیر بودن موضوع فیلم و توجه فیلمساز به حواشی مستند چنین اتفاقی در زندگی هر کس، موجب می‌شود که بسیاری از صحنه‌ها همان چیزی باشد که بارها و بارها به اشکال مختلف یا خودمان تجربه کرده‌ایم و یا در اطرافمان دیده‌ایم.

نمونه آن درد دل کردن ایرج (بهرام رادان) با زن مسنی داخل اتوبوس یا گریستن زن و شوهر هنگام گرفتن غذای نذری است. خوشبختانه در این صحنه‌ها نیز فیلمساز، از ویژگی بارز طنزهای تلویزیونی در به بار نشستن طنز رویدادهای نزدیک به واقعیت فاصله گرفته است.

برای ثمر دادن این گونه لحظات طنز، بسیاری از کارگردانان زمان زیادی صرف می‌کنند تا بازیگران پله به پله و (گاهی کاملا آزادانه) پیش بروند و در نهایت لحظه طنز، خود به خود و با تکیه بر استعداد بداهه پردازی بازیگران زاده شود. یعنی به نحوی آنها را در موقعیت شبهه واقعی قرار می‌دهند و آنها هم هر چه دارند بر طبق اخلاص می‌ریزند. اما کارگردان "بی‌پولی" با تسلط بر موقعیت این صحنه‌ها را موجز و بدون زیاده‌گویی خلق می‌کند.

از سوی دیگر بازی درخشان لیلا حاتمی را نمی‌توان از یاد برد و روابط میان این زن و شوهر که به شکل خاص و جالبی تعریف شده و بعید می‌دانم نمونه‌اش را در هیچ فیلم ایرانی دیگری دیده باشیم. می‌توان ادعا کرد که نعمت‌الله با ساختن "بی‌پولی" فصل جدید و میمونی را در سینمای کمدی ما و در میان آشفته بازار کمدی‌های گریه آور باز کرده است که در آن قصد ندارد به هر قیمتی تماشاگر را بخنداند. نمی‌دانم "بی‌پولی" نیز مانند "اجاره‌نشین‌ها" به یک اتفاق بدل می‌شود یا دیگرانی هستند که دلشان برای داشتن یک سینمای کمدی درست و حسابی بلرزد و این اتفاق را به جریان بدل کنند.



منبع : مهر

به روز شده در : چهارشنبه 1 مهر 1388 - 10:27

چاپ این مطلب |ارسال این مطلب |

نظرات

حدیث
پنجشنبه 2 مهر 1388 - 4:51
-1
موافقم مخالفم
 
یادمان افتاد که بازیگران در آثار کمدی هم می‌توانند وقار بازیگری خود را حفظ کنند

من هنوز موفق نشدم این فیلم و ببینم اما به اینکه نعمت الله کارگردان خوبی شک ندارم و این رو با ساخت بوتیک نشون داد که راحت از کنار فیلم هاش نمیشه رد شد

اشکان
پنجشنبه 2 مهر 1388 - 10:2
-5
موافقم مخالفم
 
یادمان افتاد که بازیگران در آثار کمدی هم می‌توانند وقار بازیگری خود را حفظ کنند

"و حتی اگر در سالن سینما قهقهه نزند، ناراضی از آن بیرون نمی‌آید..."

دقیقا،جمله درست و کاملی در مورد این فیلم هستش...

فیلمی هستش که ارزش دیدن داره.


پنجشنبه 2 مهر 1388 - 10:16
8
موافقم مخالفم
 
یادمان افتاد که بازیگران در آثار کمدی هم می‌توانند وقار بازیگری خود را حفظ کنند

خیلی فیلم خوبی بود.لیلا حاتمی خیلی بازی خوبی از خودش نشون داد.رادانم مثل همیشه عالی

زیبا
پنجشنبه 2 مهر 1388 - 16:30
2
موافقم مخالفم
 
یادمان افتاد که بازیگران در آثار کمدی هم می‌توانند وقار بازیگری خود را حفظ کنند

بی پولی از نظر من فیلم خوبیست و حتی آن را دوست دارم. هرچند که وقتی اولین بار در جشنواره فجر دیدمش انتظار بیشتری از آن داشتم. یعنی از نویسنده و کارگردان و حتی بازیگران.

احتمالا" دوستان خرده می گیرند که بخش بازیگری عالی بوده و شایسته ی بیشتر از یک جایزه اما خوب... سلیقه است دیگر.

از نظر من بازیگران به قول شما سعی در حفظ وقار داشته اند تا باورپذیری شخصیت. تاجایی که حتی باور این مساله که این خانواده تا این حد دچار تنگدستی شده باشند دشوار است. و حتی (با عرض پوزش و احترام نسبت به نظر شما) همان صحنه ای را که اشاره کردید که گفتگوی ایرج با پیرزنی در اتوبوس است هر چند که من هم این صحنه را دوست دارم و شاید بگویم جزو بهترین لحظات فیلم است ولی اصلا" باور پذیر نیست و این دوست داشتنی بودنش هم بیشتر به خاطر فضای فانتزی گونه ای است که به وجود آمده وهمان نزدیکی موقعیت به زندگی روزمره نه باورپذیر بودن فقر شخصیتی که بهرام رادان ایفا می کند. و همچنین شخصیت لیلا حاتمی که با این که نسبت به بهرام رادان موفق تر بوده و به خصوص نقش یک همسر جوان ساده را به خوبی آفریده ولی باورپذیری قرارگرفتن او در موقعیتی این چنین آسان نیست. بهتر بگویم بخش های ابتدایی فیلم که هنوز تاثیر این بی پولی جدی نشده بازی هر دو نفر روان تر و باورپذیرتر است.

و باز شاید عده ای بگویند این زوج از ابتدا با فقر و نداری زندگی نکرده اند که شبیه! انسانهای فقیر باشند واین بی پولی ناگهانی و مقطعی است. ولی منظور همان زمان های زودگذر و مقطعی است که انگار از ته دل و واقعی نیستند.

اما مساله ای دیگر:

همیشه این مساله برای من وجود داشته که چرا ما برای تعریف و تمجید از یک اثر به تخریب دیگران می رسیم؟

این درست که بی پولی با آثار تلویزیونی متفاوت است ولی آیا خود شما سریال های طنز تلویزیون را دنبال نمی کردید؟

مگر جدای از خندیدن های لحظه ای دقایقی هر چند اندک را صرف تفکر در گوشه و کنایه های همین مجموعه ها نمی کردید؟

واقعا" کارهای مثلا" آقای مدیری طنز سخیف است و بی پولی طنز هوشمند؟

قبول که طنزهای تلویزیون منسجم نیستند و باز به قول شما شخصیت هایشان با گرفتن لهجه و کج و کوله کردن شکل و شمایل سعی در خنداندن هر چند لحظه ای مخاطب دارند. قبول که با سریال های تلویزیون بسیاری قهقهه می زنند و با بی پولی نه آنچنان. ولی نه تا این حد که این فیلم را وارسته بدانیم و دیگران(به خصوص طنزهای تلویزیون را که گویا چندان دل خوشی ازشان ندارید مثل خیلی های دیگر.) را این چنین سخیف و بی ارزش.

فراموش نکنیم که مخاطب اصلی سینما و تلویزیون مردمند. مردمی که برای دیدن همین کمدی های بی ارزش (همگان بهتر نمونه بارزش را که در همین چند ماه گذشته اکران بود می شناسند.) مشتاق ترند تا فرضا" بی پولی. از آمار فروش کاملا" پیداست. پنهان نمی کنم که من طنزهای تلویزیون به خصوص کارهای آقای مدیری را بیشتر از بی پولی می پسندم.

البته من نه منتقد هستم و نه کارشناس و هر چه گفتم فقط نظر شخصی بوده و شاید کمی هم بوی دلخوری بدهد0 دلخوری از شیوه ی برخورد بعضی با آنچه مردم می پسندند.

afra
يکشنبه 5 مهر 1388 - 20:28
-1
موافقم مخالفم
 
یادمان افتاد که بازیگران در آثار کمدی هم می‌توانند وقار بازیگری خود را حفظ کنند

اصلا فیلم خوبی نبود انقدر از دیدن این فیلم ناراحتم.با چه دیدی رفتم فیلمو دیدم! با خوندن این نقد فکر میکنم من احتمالا اشتباه دیدم.فکر میکنم اون فیلمی که من دیدم بی پولی ساخته ی حمید نعمت الله نبوده.با اون بازی افتضاح بازیگراش.

رضا
دوشنبه 6 مهر 1388 - 15:51
-9
موافقم مخالفم
 
یادمان افتاد که بازیگران در آثار کمدی هم می‌توانند وقار بازیگری خود را حفظ کنند

همانطور که اشاره کرد هرابطه زناشویی در این فیلم خیلی خوب تعریف شده

مهر
چهارشنبه 8 مهر 1388 - 12:2
11
موافقم مخالفم
 
یادمان افتاد که بازیگران در آثار کمدی هم می‌توانند وقار بازیگری خود را حفظ کنند

اگر این فیلم رو ببینید شاید دیگه لیلا حاتمی رو مثل گذشته دوست نداشته باشید .فیلم سوتی هایفراوانی داره از جمله اینکه چرا بهرام رادان به جای اینکه بره تو شغل خودش دنبال کار بگرده کاسه گدایی دستش گرفته و از این و اون قرض می کنه و تازه دختری مثل لیلا حاتمی که از یک خانواده سطح بالاست زود بچه دار می شه و تازه دانشگاهم نرفته ، اونم تو جامعه ما که زیر هر سنگ و که بر میداری 10 تا دانشجو می پره اونم از همه اقشار...چه اصراری بود که نشون بدن زنها رو اینقدر ضعیف و بی دست و پا نشون بدن و...............


چهارشنبه 8 مهر 1388 - 12:4
10
موافقم مخالفم
 
یادمان افتاد که بازیگران در آثار کمدی هم می‌توانند وقار بازیگری خود را حفظ کنند

من نمی دونم لیلا حاتمی بابت چی جایزه جشنواره فجر ور به خاطر این بازی بدش گرفته؟! شما می دونینید چرا؟!

saye
يکشنبه 12 مهر 1388 - 14:57
7
موافقم مخالفم
 

در مورد این فیلم دیگر چه می توان گفت، زیبای عزیز جان کلام را بیان کرد.واقعا از تو ممنونم.

بی پولی فیلم خوبی است اما فضا و بازیها تا حدودی فانتزی و غیر قابل باور است.

1)وقتی کسی آنقدر بی پول می شود که 5 هزار تومان هم برایش ارزشمند میشود و بچه اش هم بی شیر می ماند دیگر آبرو چندان برایش اهمیت نداردو قطعا حاضر می شود بعضی از اجناس خانه را بفروشد تا شکم زن و بچه اش را سیر کند.

2)گویی حفظ آبرو برای ایرج تنها مقابل خانواده زنش اهمیت دارد،چون او تقریبا از همه پول غرض می گیرد و اگر اینطور است چرا آنزمان که زنش (شکوه)حتی به او تیغ نمی دهد که ریشش را بتراشد و موهایش هم کثیف است دیگر آبرو برایش اهمیت ندارد؟،دیگر به خانه آنها رفت و آمد نمی شود؟

3)بازی لیلا حاتمی خوب است اما با بازی گلشیفته در فیلم درباره الی بسیار تفاوت دارد چرا گلشیفته در این فیلم یکی از بهترین بازیهایش را کرد.

4)فیلم بی پولی هم با اجاره نشین ها زمین تا آسمان تفاوت دارد .قیاس ایندو واقعا کم لطفی در حق فیلم اجاره نشین هاست.

اضافه کردن نظر جدید
:             
:        
:  
:       




mobile view
...ǐ� �� ���� ����� ������� �?���?�


cinemaema web awards



Copyright 2005-2011 © www.cinemaema.com
استفاده از مطالب سایت سینمای ما فقط با ذکر منبع مجاز است
کلیه حقوق و امتیازات این سایت متعلق به گروه سینمای ما و شرکت توسعه فناوری نوآوران پارسیس است

مجموعه سایت های ما: سینمای ما، موسیقی ما، تئاترما، فوتبال ما، بازار ما، آگهی ما

 




close cinemaema.com ژ� ��� �?��� ��� ���?���