دانلود

گزارش كامل نشست پر شور و صمیمانه کاربران سایت "سینمای ما" با کارگردان، عوامل و بازيگران "جدایی نادر از سیمین"
«جدایی نادر از سیمین» قصه ای بود بر مبنای شرایط و احوال خودم در این سال ها/ فیلم نمی سازم که در مورد اخلاق صحبت کنم ،من به دلیل خود سینما فیلم می سازم

سینمای ما- گلنسا اردلان – زهرا نجفی: كارگردان، تدوین گر و بازيگران فیلم «جدایی نادر از سیمین» در نشست نقد و بررسي اين فیلم که به همت سایت "سینمای ما" و در ادامه سلسله جلسات باشگاه فیلم این سایت برگزار شد ، به سؤالات کابران سایت و حاضران در نشست پيرامون اين فیلم پاسخ گفتند.
نشست پرسش و پاسخ «جدایی نادر از سیمین» با حضور اصغر فرهادی (كارگردان)، شهاب حسینی (بازيگر نقش حجت)، ساره بیات (بازيگر نقش راضیه)، سارینا فرهادی (بازيگر نقش ترمه) و هایده صفی یاری (تدوین گر) برگزار شد. در اين جلسه نيما حسني‌نسب به عنوان مجري برنامه و مدیر سايت سينماي ما حضور داشت. علاقمندان سینما از این برنامه استقبال بی نظیری کردند، طوری که کارکنان پردیس ملت ناچار به گذاشتن چند ردیف صندلی اضافی شدند و عده ز زیادی هم به دلیل نبودن جا در سالن متاسفانه موفق به تماشای فیلم و حضور در نشست نشدند.

سایت IMDb و رای دهی مردم ایران به فیلم
اصغر فرهادی در ابتدای این نشست، در پاسخ سوالی در رابطه با رقابت «جدایی نادر از سیمین» با آثار مهم تاریخ سینما در سایت IMDb و رای دهی مردم ایران به این فیلم گفت: در واقع نمی دانستم که در سایت IMDb امکان رای دهی وجود دارد و سر این فیلم متوجه این موضوع شدم. این اتفاق مایه خوشحالی است که علاقمندان فیلم در ایران و خارج از ایران فعال هستند. این بخش از سایت IMDb خیلی مبنای مقایسه نیست که اگر فیلمی در این رای دهی رتبه ای کسب کرد، این مقایسه را خیلی منطقی و درست تلقی کرد. بیش تر به نظر می آید که علاقمندان این فیلم در این زمان بیش از فیلم های دیگر هستند یا علاقمندتر و فعال ترند و من به خاطر این اتفاق از رای دهندگان تشکر می کنم. این اتفاق برای من جذاب بود.

حذف صحنه تصادف راضیه
فرهادی در پاسخ به این سوال که :«چرا صحنه تصادف راضیه را از نسخه نهایی فیلم حذف کردید ؟» چنین توضیح داد: «وقتی از سکانس تصادف صحبت می کنیم، نباید فکر کنیم که تصادف مهیبی رخ می دهد. در واقع منظور ما از این تصادف که در یکی از نسخه های فیلم بود و حذف شد، چند پلانی بود که یک اتومبیل به سادگی با شخصیت راضیه برخورد می کرد و راضیه باز بلند می شد و به راهش ادامه می داد.»
وی در ادامه گفت: « این پلان ها در فیلمنامه بودند و در اجرا هم گرفته شدند. وقتی نسخه اولیه فیلم را دیدم، چند دلیل باعث شد بخواهم آن دو سه پلان را حذف کنم؛ اول این که شخصیت راضیه یک راز در طول فیلم با خود دارد و در تمام طول فیلم درگیر این چالش است که این راز را افشا کند یا نه، که در انتها به نظر می آید بخشی از این راز را افشا می کند. اگر زمانی که این اتفاق برای شخصیت می افتاد ما هم شاهد آن می بودیم، دیگر رازی در میان نبود. حذف این پلان ها بیشتر کارکرد شخصیت پردازانه دارد ، یعنی اگر تماشاگر هم این اتفاق را می دیدید معنی راز دار بودن و رازی که در دل آن شخصیت هست رنگ می باخت. ترجیح دادم چالش این شخصیت در طول فیلم با خودش کنجکاوی تماشاگر را برانگیزد.»

این کارگردان دومین دلیل حذف پلان های تصادف را این گونه اعلام کرد:«در فیلمی که قصه و درام نقش اساسی دارد، معما هم جایگاه ویژه ای پیدا می کند. تقاضای این که اگر این صحنه می بود بهتر می شد، برای چنین ساختاری به نظرم تقاضای درستی نیست . درام و بستر داستان این طور ایجاب می کند که شما بخش هایی از داستان را نبینید ، همان طور که شخصیت های داستان هم بخش هایی را نمی بینند. بعد از این که فیلم تدوین شد احساس کردم این سه پلان می تواند چیزهایی را از فیلم بگیرد؛ با این استدلال که این قواعد فقط ابزاری برای رسیدن به هدف هستند و هدف این است که درام پر تعلیق باشد و شخصیت راضیه باورپذیرتر شود. این پلان ها در دی وی دی فیلم که در آینده بیرون خواهد آمد، وجود دارد و آن موقع خود شما قضاوت بهتری خواهید داشت. »

هایده صفی یاری، تدوین گر این فیلم هم در همین رابطه افزود: «من هم با حذف این پلان ها موافق بودم، برای این که کارکرد سکانسی را که راضیه پیش سیمین می آید و اعتراف می کند کم می کرد.»
فرهادی در ادامه صحبت هایده صفی یاری اضافه کرد: «در "درباره الی" و "چهارشنبه سوری" هم قاعده همین بود و این سوال در مورد این دو فیلم هم قابل طرح بود. کافی بود صحنه ای را که الی به سمت بچه ها می رود و غرق می شود نشان می دادم یا "چهارشنبه سوری" هم به گونه ای دیگر. این جزئی از خاصیت روایی این فیلم است. احساس می کنم تماشاگر بعد از دیدن این دو سه فیلم به این نوع روایت عادت کرده باشد.»

از احمد درباره الی تا حجت جدایی نادر از سیمین
شهاب حسینی پیرامون این که چه کارهایی برای باورپذیری شخصیت های متفاوتش در دو فیلم جدایی نادر از سیمین و درباره الی انجام داده که از نظر دیگران باور پذیر بوده، گفت: «در حرفه ما بستگی دارد که شما از چه منظری بخواهید به کار نگاه کنید. من به شخصه در زندگی از شخصیت های فیلم های به یادماندنی که دیدم خیلی تاثیر گرفته ام و فکر می کردم آن بازیگری که آن نقش را بازی کرده حتما به آدم های مشابه نقشش هم فکر کرده تا بتواند یک حس مشترک با تماشاگر ایجاد کند. اگر بخواهیم از این منظر به کار بازیگری نگاه کنیم هم احمد در فیلم درباره الی و هم حجت جدایی نادر از سیمین مصداق های خارجی زیادی دارند. ما در خیابان با تعداد زیادی از این حجت ها رو به رو می شویم که مثلا با موتور مسافرکشی می کنند، پیک هستند، کارگری می کنند و یا ....کسانی که آبرومند هستند و دلشان می خواهد آبرومندانه به زندگی شان با وجود فقر ادامه بدهند.»
بازیگر نقش حجت در ادامه گفت: «تنها حسی که در کار کردن با آقای فرهادی داشتم این بود که بیشتر از همه متمرکز به قصه و فضای کاری که اتفاق می افتد، هستند. برای اولین بار در فیلم «درباره الی» از کارم لذت بردم، به خاطر این که دیگر خبری از خودم نبود و مسیری طی شده بود که هر چقدر می توانم از شهاب حسینی بودن فاصله بگیرم و به احمد تبدیل بشوم، در مورد حجت هم همین مسیر طی شد.»
وی این طور ادامه داد: «اتفاقی که در مورد احمد افتاد این بود که علاوه بر فضای باور پذیر فیلم، تصوراتی بود که احساس می کردم یا دوستانی بود که می دانستم خارج از کشور برای مدت طولانی زندگی می کنند و وقتی به کشور برمی گردند این قدر حس ایرانی بودن در آنها مانده که مثلا آدرس بهترین طباخی بازار را بلد هستند ولی ما بلد نیستیم. هیچ اصراری ندارند بگویند کجا زندگی می کنیم، لهجه خاصی ندارند و خیلی عادی هستند. در مورد حجت هم فکر کردم اگر بتوانم نمایانگر قشری باشم که از فردای دیدن این فیلم در خیابان دیگر به آن آدم ها بی تفاوت نگاه نکنیم و نگذریم، کارم را درست انجام داده ام. امیدوارم توانسته باشم از پس این کار بر بیایم.»

هر چقدر بیشتر می گذرد بیشتر متوجه می شوم با چه کسی کار کرده ام
ساره بیات، بازیگر نقش راضیه درباره این سوال که «چطور به پروژه جدایی نادر ازسیمین وارد شدید و با این که در سینما تازه کار هستید، چه تفاوتی در کار آقای فرهادی نسبت به کارگردانان دیگر می بینید؟" پاسخ داد:« من هم مثل تمام بازیگرانی که برای این نقش می خواستند انتخاب شوند به دفتر آقای فرهادی رفتم و آن جا توسط آقای فرهادی و دستیارانشان تست ها و تمرین هایی را پشت سر گذاشتم و برای اجرای این نقش انتخاب شدم. در مورد کار با آقای فرهادی باید بگویم هر چقدر بیشتر می گذرد بیشتر متوجه می شوم با چه کسی کار کرده ام و به این خاطر کمتر می توانم در موردش صحبت کنم. هر چیزی که نتیجه درخشانش را بر پرده سینما دیدید در واقع حاصل تعهد کاری آقای فرهادی، تمرین ها و برنامه ریزی دقیقی بود که از قبل برای ما انجام داده بودند . همیشه حرف آقای فرهادی را در طول فیلم قبول کردم، چون می دانستم نتیجه کار قطعا خوب خواهد بود، برای این که ایشان را به خوبی می شناختم.

کار من خیلی بیشتر از گذشته سخت خواهد شد
ساره بیات درباره ادامه مسیر بازیگری بعد از این فیلم گفت: «بعد از جدایی نادر از سیمین قطعا کار من خیلی بیشتر از گذشته سخت خواهد شد و کار تعهد بیشتری نسبت به انتخاب های آینده خواهم داشت .به خاطر تمام زحماتشان و چیز هایی که از آقای فرهادی یاد گرفتم سپاسگذارم»

اولین دغدغه من سینماست
از اصغر فرهادی سوال شد که آیا دغدغه اساسی اش در شرایط حاضر "اخلاق" است و آیا نگفتن واقعیت را همپایه دروغ عملی غیر اخلاقی می داند؟ وی توضیح داد:«اولین دغدغه من سینماست . قبل از این که فکر کنم چه چیزی را می گویم، این که از طریق سینما می گویم دغدغه اصلی من است. به این دلیل فیلم نمی سازم که در مورد اخلاق صحبت کنم ،من به دلیل خود سینما فیلم می سازم. این مهم ترین دلیل کار من است که قابل کتمان هم نیست.»

وی در ادامه گفت:«در همین فرایند فکر می کنم تمام شرایطی را که فیلم خوب بسازم رعایت می کنم. یعنی قصه ، تکنیک، بازی و همه این ها مهم است و در دل قصه هایی که می نویسم همیشه یکسری موضوعات وجود دارد. هیچ وقت از قبل فکر نمی کنم که حالا در مورد فلان موضوع صحبت کنم. این موضوعات در دل قصه هایی که سراغ من می آیند وجود دارد. فقط بعد از این که فیلمنامه نوشته شد، بعضی از موضوعاتی را که فکر می کنم به آن واقف ترم یا برای خودم مسائل جدی تر و مهم تری تری هستند کمی پررنگ تر می کنم که یکی از آن ها مباحث اخلاقی ست که از زمان ساخت "شهر زیبا" شروع شد، در "چهارشنبه سوری" نمود بیشتری پیدا کرد و در فیلم "درباره الی" و "جدایی نادر از سیمین" آگاهانه شد. نمی دانم در این مقطع در جامعه مان باید درباره این موضوع حرف بزنیم یا موضوعات مهم تری هم هست، در این مورد خیلی آگاه نیستم، ولی می دانم که این موضوعی است که علامت سوال های زیادی برای من ایجاد می کند و چیزی که برای خودم سوال است در فیلمم با دیگران در میان می گذارم. این مال بعد از مرحله سینماست.»

فرهادی افزود: «من در جدایی نادر از سیمین وارد حیطه قضاوت یا ارزشگذاری درباره این که پنهانکاری چه میزان اخلاقی یا غیر اخلاقی است نشدم . فقط پرسیدم و به مشورت گذاشتم که به نظر شما کاری که مثلا سپیده در انتهای فیلم درباره الی می کند، ترمه و نادر در این فیلم می کند یا پنهان کاری راضیه اخلاقی است یا غیر اخلاقی؟ این علامت سوال خود من هم هست. ممکن است در خلوت خودم پاسخی برایش داشته باشم ، ولی سعی کردم این پاسخ را در فیلم جاری نکنم و یکسری علامت سوال بگذارم که بعد از فیلم به آن فکر کنیم.»

بازی نادر باعث می شد که مجبور شوم ترمه باشم
سارینا فرهادی، بازیگر نقش ترمه، در مورد ایجاد رابطه باورپذیر بین نادر و ترمه گفت: «چند تا دلیل برای ایجاد این رابطه باورپذیر وجود داشت؛ اول این که من به شخصیت ترمه نزدیک هستم و پدرم به شخصیت نادر نزدیک است. دلیل دیگرش خود پیمان معادی است. وقتی که فیلمنامه را می خواندم، به خاطر شباهتی که با پدرم داشت، شخصیت نادر را خیلی دوست داشتم. پیمان معادی در طول تمرین ها برایم مثل یک پدر شده بود، ولی پدری که مثل نادر نبود! وقتی فیلمبرداری شروع شد ، بازی نادر خیلی روی بازی من اثر داشت و واکنش هایی که در طول سکانس ها داشت، باعث می شد که مجبور شوم ترمه باشم.»

ترمه بیشتر در پی اثبات شرافت پدرش است
اصغر فرهادی در رابطه با این که چرا ترمه مدام به دنبال افشای دروغ های پدرش بود و این که چرا در فیلم های اخیر راستگویی و ادای حقیقت را از زبان کودکان یا نوجوانان نشان می دهید، این گونه توضیح داد: «این موضوع که راستگویی ها از زبان کودکان انجام گرفته، درحقیقت از "شهر زیبا" شروع شد و همین طور در فیلم های بعدی به نوعی ادامه پیدا کرد. در "جدایی نادر از سیمین" شخصیت کودک بزرگ تر شده و در جایگاهی برای تصمیم گیری قرار گرفته و مسئولیت پذیر شده است. ما نباید در مورد کاراکتر ترمه دلسوزی کنیم که چرا با این سن در چنین شرایطی قرار دارد؟ چرا که در زندگی امروز، نوجوانان ما با همین سن و سال خیلی در شرایط این چنینی قرار می گیرند و مسئولیت پذیر شده اند. همان طور که در فیلم هم می بینیم، نادر سعی بر مسئولیت پذیر کردن دخترش دارد و همین نوجوان است که در سال های آینده جایگاه خاصی در جامعه دارد و این کیفیت تربیت در این دوره پایه همه توانمندی هایش برای زندگی آینده را می ریزد. ترمه در این داستان بیشتر در پی اثبات شرافت پدرش است.»

حضور از طریق موبایل
در ادامه این نشست، پیمان معادی بازیگر نقش نادر که قرار بود در مراسم باشد اما به دلیل طولانی شدن کارش در تئاتر نتوانست سر موقع در جلسه حضور پیدا کند، با تمهید جالبی به وعده خودش عمل کرد و از طریق موبایل دقایقی در فضای مراسم حضور پیدا کرد و با مدعوین حرف زد!
احترام و علاقه ای که معادی برای مردم و کاربران سایت قائل شد، با استقبال زیاد حضار روبه رو شد و حاضران در سالن چندبار به شدت تشویقش کردند. معادی با شنیدن استقبال حضار گفت دلش آن جاست و برای حضور بین مردم و علاقمندان پرشور فیلم جدایی نادر از سیمین می تپد. او از همه دوستداران فیلم که به این خوبی و زیبایی در این مدت از فیلم محبوب شان استقبال کردند تشکر کرد.

فیلم با زمان سه ساعت هم خسته کننده نمی شد
هایده صفی یاری در ارتباط با سکانس ها و پلان های حذفی و دلایل حذفشان و چگونگی انتخاب این 120 دقیقه فیلم از 150 دقیقه تولید شده گفت: «وقتی که نسخه در 150 دقیقه تکمیل شد و مجبور بودیم قسمت هایی را حذف کنیم، هم من و هم آقای فرهادی واقعاً ناراحت بودیم چرا که اگر می شد فیلم را سه ساعت هم نشان داد، واقعا با وجود آن سکانس ها خسته کننده نمی شد. تنها دلیل حذف آن ها رساندن زمان فیلم به زمان استاندارد اکران بود.»
فرهادی در ادامه همین بحث و این که آیا پلان های حذفی به دلیل ممیزی ها بوده یا با نظر خودش، چنین ادامه داد: «حذف هیچ کدام از پلان ها به دلیل ممیزی ها نبودند. به نظرم بهتر است تصور را بر این بگذاریم که فیلم همین مقدار بوده و این پلان ها از ابتدا جزو فیلم نبوده اند، زیرا تنها نقش رنگ آمیزی عاطفی داشتند و در پیشبرد قصه تاثیری ایجاد نمی کرد .»

جزئیات شخصیت دقیقاً در فیلمنامه وجود داشت
در بخش دیگری از نشست، ساره بیات درباره الگویش برای نزدیک شدن به شخصیت راضیه و چگونگی لحن صحبت و ادای دیالوگ هایش به گویش شخصیتی از این قشر جامعه صحبت کرد. یکی از کاربران سایت از او درباره جزئیات ظریفی مثل کسره گذاشتن بین کلمات "امام" و "حسین" موقع قسم خوردن چنین توضیح داد: «در حقیقت جزئیاتی که در لحن صحبت کردن داشتم، دقیقاً همان هایی بود که در سناریو وجود داشت و آقای فرهادی هم در رابطه با این موضوع با من تمرین کردند که بتوانم این جزئیات را به خوبی اجرا کنم. خودم هم گاهی مصداق خارجی برای این شخصیت در نظر می گرفتم که بتوانم این ویژگی ها را تطبیق دهم. کارهایی هم بود که آقای فرهادی روی انجام دادن آن ها تاکید خاصی داشتند، مثل سر وقت نماز خواندن یا کارهایی که واقعا در زندگی شخصی انجام نداده بودم، مانند استفاده از اتوبوس و... . پیش از شروع کار خیلی روی این فاکتور ها تمرکز کردم که بتوانم به این نقش نزدیک شوم.»

معمایی در اسم فیلم وجود دارد
از کارگردان سوال شد که چرا با وجود این که در داستان فیلم شخصیت سیمین تقاضای طلاق می کند، نام فیلم "جدایی نادر از سیمین" است گفت: «با وجودیکه به نظر می رسد نام فیلم خیلی افشاگرانه است و کل داستان فیلم را بیان می کند، اما در واقع چنین نیست و معمایی درون فیلم جریان دارد که در نهایت نتیجه معکوس از آن گرفته می شود »
یکی از حاضران پرسید چرا نام نادر در طول فیلم بیان نمی شود و آیا این مساله دلیل خاصی دارد؟ فرهادی پاسخ داد:«این موضوع دلیل خاصی نداشت حتی پدر نادر نامش در فیلم آقا مرتضی بود اما اصلا گفته نشد»

پشت پلان های فیلم امکان شکنندگی همه چیز به رخ کشیده می شود
فرهادی در رابطه با این که چرا بسیاری از صحنه های فیلم از پشت شیشه نشان داده می شوند و دلیل انتخاب این فرم دکوپاژ و میزانسن چه بود؟ گفت:«این یک مدل بصری است که عمقی به تصویر می دهد و زمانی که بین دوربین و تصویر شیشه حائل می شود، تصویری آبرنگی به دست می دهد که من خیلی این گونه تصاویر را به لحاظ بصری می پسندم. معنا و منظور مستتر در چنین صحنه هایی هم این است که امکان و احتمال شکنندگی همه چیز را به رخ می کشد.»

این قصه ای بود بر مبنای شرایط و احوال خودم در این سال ها
فرهادی در پاسخ به این سوال که "چرا لحظه و حس طنز در جدایی نادر از سیمین بسیار کم است و درام و فضای تلخ فیلم فشار زیادی به مخاطب می آورد؟" بیان داشت:« جدایی نادر از سیمین به لحاظ طنز در سطح پایین تری از درباره الی قرار داشت. در واقع این داستان را نوشتم و قصد نداشتم طبق اصول مواردی را به فیلمنامه تحمیل کنم. تصور می کنم لحظات و گره های عاطفی که در فیلم به خصوص میان دو خانواده وجود داشت، این کمبود را تلافی می کند. به هر حال این قصه ای بود بر مبنای شرایط و احوال خودم در این سال ها.»

سوپراستاربودن را بلد نیستم
از شهاب حسینی پرسیده شد که چگونه توانستی سوپراستاری و هنرمند و بازیگر بودن را کنار هم حفظ کنی و چطور می خواهید عشق و علاقه مردم را با بازیگری تان پاسخ دهید؟ حسینی در پاسخ گفت:«من عاشق مردمم هستم، ولی واقعا فکر می کنم کاری که از ما دیده می شود باید در شان مخاطب فهمیم مان باشد. تمام دغدغه و تلاشمان بر این است. همیشه فیلمنامه را از دیدگاه تماشاگر می خوانم و هدفم طی این سال ها این بوده که خدمتگذار کوچکی باشم و واقعا با الفاظی مثل سوپراستار نه آشنا هستم و نه نوع زندگی کردن به این ترتیب را بلدم و می دانم.» صحبت های شهاب حسینی با تشویق شدید حضار رو به رو شد .

از دوره ساسانیان تا امروز
سوال دیگری که از فرهادی پرسیده شد این بود که مسائلی که در طول فیلم مطرح کردید اکثراً ظریف و پنهان بود، اما درس های ترمه مثل مسئله دوره ساسانیان خیلی عیان طرح شد. این صراحت علتش چیست؟ کارگردان جدایی نادر از سیمین جواب داد:« این درس هایی نبودند که من ساخته باشم بلکه درس هایی بودند که با دختر خودم کار میکردم. از سارینا خواستم کتابها و برگه های امتحانی اش را در اختیار من بگذارد و از میان آنها مواردی را انتخاب کردم؛ اما مسئله ساسانیان کمی واضح تر از بقیه است، چون به نظر خودم کمی مربوط به موضوع فیلم بود و حقیقت این است که فکر می کنم این داستان مربوط به الان نیست و از زمان ساسانیان با آن رو به رو هستیم.»

پس از پایان زمان نشست، نیما حسنی نسب از خانم مهتا ملک زاده مدیریت پردیس سینمایی ملت به خاطر زحمات و تلاشش برای برگزاری این جلسه پرشور و دلپذیر تشکر کرد و گفت اگر کوشش و زحمت ایشان نبود، این برنامه در این سالن برگزار نمی شد. مجری و مدیر جلسه با اهدای گل و هدیه یادبود سایت "سینمای ما" از طرف سایت و کاربران و عوامل فیلم از خانم ملک زاده تقدیر کرد.

در انتهای برنامه فرهادی از دستیارانش خواست روی صحنه بیایند و همه عوامل فیلم از حضور و استقبال مردم و برنامه سایت سینمای ما تشکر کردند. مراسم در میان تشویق پرشور و ممتد حاضران با اهدای چند شاخه گل و هدیه یادبود سایت سینمای ما به پایان رسید.

به روز شده در : پنجشنبه 1 ارديبهشت 1390 - 17:39