| | |
سینمای ما-بخش غيرانگليسي جوايز اسكار درحالي امسال براي شصت‌وپنجمين سال برگزار مي‌شود كه در ميان كارگرداناني كه اين جايزه‌ي ارزشمند را كسب كرده‌اند، «فدريكو فليني»، كارگردان بلندآوازه سينماي ايتاليا متمايزتر است. امسال 68 فيلم از پنج قاره‌ي دنيا نامزد حضور در بخش غيرانگليسي جوايز اسكار 2013 هستند تا يكي از جذاب‌ترين بخش‌هاي جوايز اسكار شاهد رقابت آثار برجسته‌اي چون برنده‌ي نخل طلاي كن، برنده‌ي خرس طلاي برلين و برنده‌ي شير طلاي ونيز باشد. بخش غيرانگليسي جوايز اسكار يكي از جذاب‌ترين شاخه‌هاي جوايز اسكار است و فيلم‌هاي بلندي كه خارج از آمريكا توليد شده باشند و ديالوگ‌هاي به كار رفته در آن‌ها عمدتا غيرانگليسي باشند، مجاز به رقابت در آن هستند.
زمانيكه اولين مراسم اعطاي جوايز اسكار در 16 مي 1929 براي تقدير از بهترين فيلم‌هاي سال 1927 برگزار شد، بخش جداگانه‌اي براي فيلم‌هاي غيرانگليسي تعريف نشده بود. اگرچه آكادمي اسكار بين سال‌هاي 1947 تا 1955 جوايز افتخاري به بهترين فيلم‌هاي غيرانگليسي ساخته‌شده در خارج از آمريكا اعطا مي‌كرد، اما اين جوايز مبناي قابل قبولي نداشتند. در سال‌هاي برگزاري اين جايزه، فيلم‌هاي محصول كشورهاي اروپايي يكه‌تاز بي‌رقيب اين عرصه بوده‌اند؛ به طوري كه از 63 جايزه بهترين فيلم غيرانگليسي اسكار تا به امروز، 51 جايزه نصيب فيلم‌هاي اروپايي شده است و سهم كشورهاي آسيايي تنها شش جايزه، كشورهاي آفريقايي 3 جايزه و كشورهاي قاره آمريكا نيز سه جايزه اسكار بوده است.
يكي از انتقاداتي كه هميشه به آكادمي اسكار در برگزاري اين بخش وارد مي‌شود، محدود بودن كشورها در معرفي تنها يك فيلم است. قانون آكادمي اسكار مي‌گويد «هر كشور، يك فيلم» و اين قانون اگرچه فرصت برابري براي همه كشورها در اين رقابت ايجاد مي‌كند، اما ازسوي ديگر موجب مي‌شود تا كشورهايي چون ايتاليا، آلمان يا فرانسه كه از سينماي پويا و قدرتمندي بهره مي‌برند، مجبور به ناديده گرفتن برخي فيلم‌هاي مطرح خود شوند. ديگر محدوديتي كه قانون اين بخش ايجاد مي‌كند، گريبان كمپاني‌هاي سازنده آن را مي‌گيرد. در برخي موارد چندين كشور مشتركا اقدام به ساخت يك فيلم مي‌كنند و از آنجايي كه هيچ يك نمي‌توانند منحصرا آن را متعلق به خود بدانند، در نتيجه آن فيلم به رغم شايستگي از حضور در رقابت اسكار بازمي‌ماند؛ نمونه بارز آن «خاطرات دوچرخه» (2004) محصول مشترك چند كشور بود كه نتوانست از سوي هيچيك از سازندگان به اسكار بهترين فيلم غيرانگليسي معرفي شود. هرچند اين فيلم جايزه اسكار بهترين موسيقي را كسب كرد و در جشنواره‌هاي متعدد تحسين شد. در تمام ادوار برگزاري بخش غيرانگليسي جوايز اسكار، فيلم‌هاي ايتاليايي مجموعا 13بار موفق به كسب جايزه اسكار بهترين فيلم غيرانگليسي شده و در مجموع 27 بار نامزد اين جايزه بوده‌اند. زمانيكه بحث به كارگردانان ركورددار كسب اسكار خارجي مي‌رسد، تنها حرف از سينماي ايتاليا به ميان مي‌آيد و به نظر نمي‌رسد فيلم‌سازان فرانسوي تا سال‌ها بتوانند به اين ركورد نزديك شوند.
«فدريكو فليني» و «ويتوريو دسيكا» در مقام كارگردان هريك توانسته‌اند چهار بار اين جايزه معتبر را كسب كنند و از اين حيث همچنان ركورددار تاريخ محسوب مي‌شوند. فليني در سال‌هاي 1956 براي «جاده»، 1957 براي «شب‌هاي كابيريا»، 1963 براي «هشت‌ونيم» و در سال 1974 براي «آماركورد» چهار اسكار بهترين فيلم غيرانگليسي را براي سينماي ايتاليا به همراه آورد. «دسيكا» هم با فيلم‌هاي «واكسي»، «دزد دوچرخه»، «ديروز، امروز، فردا» و «باغ خانواده فينتسي کونتيني» توانست چهار جايزه اسكار خارجي را براي سينماي كشورش به دست آورد.
در زير نگاهي به برندگان ادوار گذشته جايزه‌ي بهترين فيلم غيرانگليسي اسكار مي‌اندازيم: «جدايي نادر از سيمين» ايران (2012)؛ «در دنياي بهتر» دانمارك (2011)؛ «راز چشم‌هايش» آرژانتين (2010)؛ «عزيمت» ژاپن (2009)؛ «خائنين» اتريش (2008)؛ «زندگي‌هاي ديگران» آلمان (2007)؛ «توتسي» آفريقاي‌جنوبي (2006)؛ «درياي درون» اسپانيا (2005)؛ «تهاجم بربرها» كانادا (2004)؛ «هيچ‌جا در آفريقا» آلمان (2003)؛ «سرزمين هيچكس» بوسني (2002)؛ «ببر خيزان، اژدهاي پنهان» تايوان (2001)؛ «همه‌چيز درباره مادرم» اسپانيا (2000)؛
«زندگي زيباست» ايتاليا (1999)؛ «كاراكتر» هلند (1998)؛ «كوليا» جمهوري‌چك (1997)؛ «خط آنتونيا» هلند (1996)؛ «آفتاب سوخته» روسيه (1995)؛ «بل اپوك» اسپانيا (1994)؛ «ايندوچين» فرانسه (1993)؛ «مديترانه» ايتاليا (1992)؛ «سفر اميد» سوئيس (1991)؛ «سينما پاراديزو» ايتاليا (1990)؛
«پله فاتح» دانمارك (1989)؛ «ضيافت بابت» دانمارك (1988)؛ «حمله» هلند (1987)؛ «گزارش رسمي» آرژانتين (1986)؛ «حركات خطرناك» سوئيس (1985)؛ «فاني و الكساندر» سوئد (1984)؛ «آغاز دوباره» اسپانيا (1983)؛ «مفيستو» مجارستان (1982)؛ «مسكو اعتقادي به گريه ندارد» روسيه (1981)؛ «طبل حلبي» آلمان‌غربي (1980)؛
«دستمالتو در بيار» فرانسه (1979)؛ «مادام روزا» فرانسه (1978)؛ «سياه و سفيد رنگي» ساحل‌عاج (1977)؛ «درسو اوزالا» روسيه (1976)؛ «آماركورد» ايتاليا (1975)؛ «روز براي شب» فرانسه (1974)؛ «جذابيت پنهان بورژوازي» فرانسه (1973)؛ «باغ خانواده فينتسي کونتيني» (1972)؛ «بازپرسي درباره يک شهروند دور از سوظن» ايتاليا (1971)؛ «Z» الجزاير (1970)؛
«جنگ و صلح» شوروي سابق (1969)؛ «قطارهاي تحت مراقبت» چك‌واسكواكي (1968)؛ «يك مرد و يك زن» فرانسه (1967)؛ «مغازه در خيابان اصلي» چك‌واسلواكي (1966)؛ «ديروز، امروز، فردا» ايتاليا (1965)؛ «هشت‌ونيم» ايتاليا (1964)؛ «يكشنبه‌ها و سيبل» فرانسه (1963)؛ «در يك آينه» سوئد (1962)؛ «چشمه باكرگي» سوئد (1961)؛ «اورفئو سياه» فرانسه (1960)؛
«عموي من» فرانسه (1959)؛ «شب‌هاي كابيريبا» ايتاليا (1958)؛ «استرادا» ايتاليا (1957)؛ «سامورائي، افسانه موساشي» ژاپن (1956)؛ «دروازه جهنم» ژاپن (1955)؛ «بازي‌هاي ممنوعه» فرانسه (1953)؛ «راشامون» ژاپن (1952)؛ «ديوارهاي مالاپاگا» فرانسه (1951)؛ «دزد دوچرخه» ايتاليا (1950)؛ «موسيو ونسان» فرانسه (1948)؛ «واكسي» ايتاليا (1947).
|
