| | |
سینمای ما - نشست نقد و بررسی فیلم «من مادر هستم» عصر روز دوشنبه با حضور فریدون جیرانی کارگردان، مسعود فراستی و محمد‌تقی فهیم منتقدان فیلم، حسین الله‌کرم استاد دانشگاه و لیلا لاریجانی و رحمان سیفی‌آزاد فیلمنامه‌نویسان و جمع کثیری از دانشجویان و اهالی اصحاب رسانه در لانه جاسوسی پس از نمایش فیلم برگزار شد.
در ابتدای این مراسم مسعود فراستی خطاب به حضار گفت: «سلام بر همه بنده یه خواهش دارم شعار ندهید، دست نزنید، بگذارید نقد کنیم و فضا فضای نقد باشد. اگر خواهش بنده را رعایت کنید شرایط نقد فراهم می‌شود.»
در ادامه این جلسه حسین الله‌کرم اظهار داشت: «ممکن است روش و عملکرد حزب‌اللهی‌ها نقد و حتی نقد ما هم در مورد این فیلم نقد شود. با این حال بنده به این فیلم نقد سیاسی، فرهنگی و اعتقادی دارم.»
وی ادامه داد: «بنده فکر می‌کنم نقاد اصلی اجتماعی این فیلم هستم البته ما ادعای هنرمندی و بازیگری نداریم و به عنوان نماینده جریان حزب‌اللهی می‌گویم که ما چنین ادعایی نداریم. امیدوارم روشنفکران ببینند و بشنوند که ما چطور فکر می‌کنیم البته نمی‌خواهم عمیقا وارد این ماجرا شوم و صحبت و سؤالات خود را در لایه‌های روئین ارائه می‌کنم و امیدوارم پاسخ‌های مناسب را بشنوم.»
الله‌کرم ادامه داد: «بحث فرهنگی دارای دو لایه اصلی و زیرین است زیرین یعنی جهان‌بینی ارزش‌ها و هنجار‌ها و روئین الگوهای رفتاری و نماد‌ها است. این فیلم به پرداخت و الگوهای رفتاری و نماد‌ها در یک مهندسی معکوس می‌پردازد و مواردی مثل زنا، شراب‌خواری و بحث زیر پا گذاشتن قصاص این موارد در چارچوب مهندسی معکوس تعریف می‌شود.»
این استاد دانشگاه در ادامه بیان داشت: «معتقدم نمادهای فیلم در چارچوب تأثیرگذاشتن به ارزش‌های اجتماعی و جهان‌بینی نیست و بحث اعتقادی و مکافات عمل که در انتهای فیلم از طرف پدر آوا مشخص می‌شود همان بحثی است که پس از واقعه عاشورا یزید در محضر حضرت زینب مطرح کرد. یزید خطاب به حضرت زینب گفت: این همه مصیبت نتیجه اعمال شماست البته طبق آیه ۱۸۱ سوره آل عمران آن چیزی که در فیلم نشان می‌دهد تنها بخشی از واقعیت است نه تمام واقعیت.»
الله‌کرم ادامه داد: «بنده به نتیجه‌گیری «من مادر هستم» اعتراض دارم. مسائل اعتقادی ما زیر سؤال برده شده است.»
وی در ادامه توضیحات خود ادامه داد: «انقلاب ما انقلاب فرهنگی و حفظ فرهنگ در انقلاب هدف است و پس از آن حفظ فرهنگ در این انقلاب مد نظر است. در دهه هفتاد جریان روشنفکری در سینما به دنبال سیاه‌نمایی، فیلم‌هایی را ارائه داد که من از آن‌ها اسم نمی‌برم. از جمله فیلم‌هایی که به خارج از کشور فرستاده شده جایزه گرفته‌اند مثل اسکار و با دست دادن به افراد نامحرم و نشان دادن جامعه‌ای معترض به سیاه‌نمایی پرداختند.»
الله کرم تصریح کرد: «نگاه پست‌مدرن از فیلم زندان زنان از دهه هفتاد وارد سینما شد ما می‌توانستیم در فیلم «من مادر هستم» درست به قصاص بپردازیم اما با مهندسی معکوس دچار اشتباه شدیم. باید بگویم در فیلم مسائل را طوری نشان دادیم که سعید نیز در حال مستی است و با این مهندسی معکوس و با این چیدمان دچار مهندسی معکوس شدیم باید بگویم این نگاه انتقام جبهه ملی از امام، شهدا و انقلاب است. امیدوارم به دوستان بر نخورد من معتقدم ما در جامعه سیاست‌زده هستیم و جیرانی‌ها قربانی هستند.»
فراستی در ادامه صحبت فیلمنامه‌نویسان فیلم و الله کرم بیان داشت: «در ابتدا من باید توضیحی درباره مدرنیسم و پست مدرنیسم بدهم. پست مدرنیستم هیچ اصولی ندارد و من شما آقای الله کرم را آقای اصولی می‌شناسم.»
وی ادامه داد: «دوستان به ظاهر روشنفکر اکثرا به دام پست مدرنیسم می‌افتند چون افراد روشنفکری در سینما وجود دارند که موافق مواضع آقای الله کرم هستند. روشنفکرانی که فیلم «بی‌خود و بی‌جهت» را دوست دارند و از «من مادر هستم» بدشان می‌آید. البته تعجبی ندارد، چرا که فیلم «من مادر هستم» بخشی از روشنفکران را نشانه رفته که بی‌بند و بار و بی‌اصول و بی‌آرمان هستند.»
وی ادامه داد: «بخشی از روشنفکران که با پول نفت و سیاست‌های غلط اقتصادی رشد کردند و بخشی از کسانی که به فیلم منتقد هستند این گروه تشکیل می‌دهند. «من مادر هستم» نقد بخشی از جامعه متوسط شهری و پارازیت است. پارازیتی که محصول سیاست‌های غلط اقتصادی است. این فیلم نشان‌دهنده یک پنجم طبقه متوسط شهری است که الگوی بچه‌های جنوب شهری ما هستند. این روشنفکران، اینجانوران کسانی هستند که بسیاری از بچه‌های ما نوع لباس پوشیدن و رفتار را از آن‌ها الگو می‌گیرند. این قشر روشنفکر محصول سیاست‌های غلط دولتی اقتصادی و پول نقد هستند.»
فراستی عنوان داشت: «درباره قشر بی‌بند و بار و مدرن باید بگویم که فیلم جیرانی در تاریخ سینمای ایران از لحاظ نقد چنین قشری بی‌سابقه است. هیچ فیلمی تا الان این قشر را نقض نکرده و اینکه می‌گویند این قشر روشنفکری سیاه جلوه داده شده است باید سیاه جلوه داده می‌شد چرا که هم واقعیت است هم باعث عبرت.»
این منتقد سینما در ادامه توضیحات خود بیان داشت: «من هم طرفدار طبقه متوسط هستم اما نه طبقه متوسطی که در «من مادر هستم» نشان داده می‌شود؛ بلکه طبقه متوسطی که در حال نابودی است. جیرانی در فیلم خود به نقد قشر بی‌هویت و بی‌بند و باری می‌پردازد که با بالا رفتن پول دلار چاق شدند، این فیلم دچار آلودگی روشنفکری نمی‌شود.»
فراستی ادامه داد: «البته هم‌موضع شدن حزب‌اللهی‌ها و روشنفکران در مورد یک فیلم قضیه‌ای تاریخی است که در مورد ناصر اثیمی، مهرجویی و کیمیایی نیز اتفاق افتاد که این می‌شود آن‌ها از فیلمی مثل «من مادر هستم» بدشان می‌آید و از آشغال‌هایی چون «بی‌خود و بی‌جهت» دفاع می‌کنند.
فراستی ادامه داد: «آقای الله کرم از قربانی شدن جیرانی و حزب‌اللهی‌ها حرف زد، امیدوارم قربانی نباشند. بعد بگویند فیلم جیرانی قربانی نیست. بلکه فیلم متعرض است و وقتی مورد حمله قرار می‌گیرد امر خوبی است «من مادر هستم» شانس خوبی دارد که مورد هجمه قرار می‌گیرد هجمه‌ای مطابق با تفکرات کاملا سیاسی.»
فراستی ادامه داد: «روشنفکران چند کار انجام می‌دهند برخی با فیلم‌های جشنواره‌ای وطن و هویت خود را می‌فروشند و جایزه می‌گیرند. البته این جریان همیشه وجود دارد و کسانی که متوقف این جریان هستند نیز وقتی به مقصد می‌رسیدند کار همین افراد را ادامه می‌دهند.»
فراستی با اشاره به سخنان کوشکی در برنامه «هفت» گفت: «آقای کوشکی در این برنامه می‌گویند ما فیلم خنثی بسازیم. تا به جای اینکه فیلمی گرم مماس با مسائل و مشکلات مردم بسازیم و باید بگویم روشنفکران استاد فیلم‌های خنثی هستند، اما ما احتیاج به فیلم خنثی نداریم. چرا که فیلم‌های بی‌بو و بی‌خاصیت به درد ما نمی‌خورند و به راحتی در دام «نارنجی‌پوش»، «هامون» و «پری» می‌افتیم.»
فراستی ادامه داد: «فیلم جیرانی به هیچ وجه اشاعه شراب خواری و فساد نیست. در سینما باید نشان دهیم تا نقد کنیم. سینما با دیدن و باور کردن همراه است. اگر شما مشروب‌خواری و موارد دیگر اینجانوران را نبینید چطور با سبک زندگی آن‌ها آشنا می‌شنوید؟ در حالی که مشروب خوردن در فیلم جیرانی سمپاتیک است که بلکه آنتی‌بیوتیک است و به هیچ عنوان سیاه‌نمایی در آن نمی‌بینیم.»
|
