سینمای ما-
«هیات داوران شصت‌وششمین جشنواره فیلم کن برای اهدای نخل طلایی کن به فیلم «آبی گرمترین رنگ‌ها است» (با عنوان فرانسوی زندگی ادل) اتفاق نظر نداشتند و این فیلم انتخاب آنها نبود. همه چیز در دقیقه آخر تغییر کرد.» ساعت پنج عصر سرنوشت فیلم «گذشته» و برنده کن شصت‌وششم تغییر کرد. این نکته‌ای بود که خبرنگار نشریه «۲۰دقیقه» فرانسه روز سه‌شنبه درباره حاشیه‌های روز بعد از اختتامیه منتشر کرد و این شایبه را تقویت کرد که آیا در آرای نهایی هیات داوران شصت‌وششمین جشنواره فیلم کن تغییری به وجود آمد؟
سوالی که درست همان زمانی که آدری توتو نام عبداللطیف کشیش اعلام کرد در میان شادی دو بازیگر جوان فیلم، خیلی از علاقه‌مندان سینما در سراسر جهان از خود پرسیده‌اند و این موضوع را مطرح کرده‌اند که فیلم «آبی گرمترین رنگ‌ها است» نمی‌توانست انتخاب نهایی هیچ‌کدام از این داوران باشد، پس چرا در نهایت نام فیلمی خسته‌کننده و طولانی درباره همجنسگرایان ساخته فیلمساز تونسی‌الاصل فرانسوی یک روز بعد از راهپیمایی گسترده علیه قانون ازدواج همجنسگرایان به‌عنوان برنده نخل طلایی کن معرفی شد.
«استفان لوبلان» خبرنگار «۲۰دقیقه» فرانسه در گزارشی که روز سه‌شنبه در این روزنامه منتشر شد؛ نوشت: «تا ساعت پنج بعدازظهر روز ۲۶ می نخل طلایی متعلق به اصغر فرهادی و فیلم «گذشته» بود. اما هیات داوران با چرخشی عجیب در لحظه آخر نظر خود را تغییر دادند و فیلم فرهادی را از گردونه رقابت خارج کردند و تنها نخل طلایی بهترین بازیگر زن را به برنیس بژو، بازیگر این فیلم اهدا کردند. بژو زمانی که نام خود را از زبان اسپیلبرگ شنید با غافلگیری از این چرخش مطلع شد. بسیاری از خبرنگاران ایرانی و خارجی تایید می‌کنند که اصغر فرهادی درست ساعت پنج عصر از فرودگاه به کن برگشت تا در مراسم شرکت کند. به او و تمامی عوامل فیلم گفته بودند که برای مراسم اختتامیه حاضر باشند. به صورت معمول این توصیه را به فیلم‌هایی می‌کنند که قرار است برنده نخل طلایی کن شوند.
اما چه اتفاقی افتاد که با حضور همه عوامل سازنده فیلم ناگهان نتیجه تغییر کرد؟ روزنامه «۲۰دقیقه» این‌گونه می‌نویسد: «روز یکشنبه، ۲۶می استیون اسپیلبرگ در جریان مراسم اختتامیه، اطمینان داد که هیات داوران «دست‌کم بر سر سه فیلم» اتفاق‌نظر دارند.» فیلم فرهادی اما یکی از سه فیلم بود که در کنار دو فیلم دیگر مورد توجه رییس سرشناس هیات داوران کن قرار گرفته بود. اما «آبی گرمترین رنگ‌ها است» (با عنوان فرانسوی «زندگی آدِل») جزو این سه فیلم نبود. فیلم با توجه به داستان و بازی بازیگرانش مورد توجه قرار گرفته و هیات داوران را تحت‌تاثیر قرار داده بود. اما برای دادن جایزه اصلی به آن هم‌نظر نبودند. گزارشگر این روزنامه نوشته منابعی که دارد به او گفته‌اند که: «این بحث پیش می‌آید که بهتر نیست که به آدل یا به لئا بازیگران فیلم آبی گرمترین رنگ‌هاست. این جایزه را بدهند یا کارگردانی را برای کشیش در نظر بگیرند؟ گزینه نخل تا آخرین لحظات تصمیم‌گیری برای فیلم «آبی گرمترین رنگ‌ها است» هنوز مطرح نبوده است.»
در این نوشته آمده است: «طبق گفته منابع ما، اتفاق نظر برای نخل ابتدا حول فیلم فرهادی شکل گرفته بود و در ساعت پنج عصر «گذشته» صاحب نخل طلا بوده. برگزارکنندگان جشنواره حتی تمامی گروه فیلم را روی فرش قرمز دعوت کردند تا بتوانند همگی با هم جشن شادی بگیرند.
لحظه غافلگیری زمانی است که برنیس بژو نام خود را از زبان استیون اسپیلبرگ شنید. او حیرت‌زده است چرا که قوانین رسمی حکایت از آن دارد که این جایزه بازیگری، در دم، امید نخل طلا برای «گذشته» را از بین می‌برد. شاید هم به همین دلیل بود که بژو از فرهادی خواست که روی صحنه بیاید و در لحظه گرفتن جایزه با او سهیم باشد. پس چه اتفاقی افتاده است؟
منابع این روزنامه می‌گویند: «در دقایق پایانی جلسه، دو عضو ژوری، کریستین مونجیو و لین رمزی، بر آن می‌شوند تا توافق حاصله توسط استیون اسپیلبرگ و دیگر اعضای گروه را برهم بزنند. اسپیلبرگ تا پایان، از «گذشته» دفاع می‌کند اما سایر اعضا در نهایت نظرشان را به «آبی گرمترین رنگ‌ها است» تغییر می‌دهند. رییس هیات ژوری نیز در نهایت تسلیم می‌شود و نام فرهادی از پاکت برنده نخل طلایی کن خارج می‌شود و نام عبداللطیف کشیش به‌عنوان برنده جایزه بزرگ کن در پاکت جایگزین می‌شود. به نظر می‌رسد که برخلاف منتقدان، دولتمردان فرانسوی از این انتخاب راضی بودند. روزنامه لوموند روز سه‌شنبه با انتشار پیام تبریکی خطاب به عبداللطیف کشیش دریافت این جایزه را از سوی او اتفاق مهمی دانست و از جشنواره کن به‌عنوان محل شناسایی استعدادهای جوان و ظرفیت‌های سینمای فرانسوی نام برد.
او از کشیش به‌عنوان کارگردانی نام برد که با آزادی صحبت‌هایش را مطرح کرده است. اما نکته مهم در پیام تبریک اولاند تبریک او به برنیس بژو بازیگر فیلم «گذشته» فرهادی بود که جایزه بهترین بازیگر زن را دریافت کرد. او به این بازیگر آرژانتینی فرانسوی‌الاصل به خاطر افتخاری برای سینمای فرانسه با بازی در فیلم اصغر فرهادی به دست آورده است، تبریک گفت و افزود: «این جایزه نشان می‌دهد که سینمای فرانسه به تنوع فرهنگی اهمیت می‌دهد.»
فرزانه ابراهیم‌زاده، فرانک آرتا
- گزارش روزنامه‌های فرانسوی از ماجرای حمایت اسپیلبرگ از «گذشته» فرهادی
- چرا نخل طلا از «گذشته» به «زندگی آدل» رسید
در طول مدت برگزاری جشنواره کن بسیاری امیدوار بودند که نخل طلای ۶۶ به فیلم گذشته برسد. از دو روز قبل از پایان فستیوال با توجه به جداول، سخنان «اسپیلبرگ» رییس داوران و علاقه‌مندی‌اش به آثار فرهادی و اشکهای «نیکول کیدمن» هنگام تماشای فیلم «گذشته»، همچنین تشویق ۱۵ دقیقه‌ای تماشاگران بعد از اولین نمایش فیلم در کن، زمزمه دریافت نخل طلا بیشتر شنیده شد. به گفته بعضی حاضران در فستیوال در روز اختتامیه از فرهادی و اعضای گروه دعوت شد تا هرچه سریع‌تر به کن بازگردند. آنها ترتیب حضور فرهادی در مراسم را مهیا کرده و به دلیل کمبود وقت او فاصله فرودگاه تا محل برگزاری مراسم را با هلی‌کوپتر طی کرد. همه این مقدمات نشان می‌داد که «نخل طلا» در انتظار فیلم گذشته است. اما در مراسم اختتامیه همه‌چیز به شکل دیگری پیش رفت. از دیروز بعضی روزنامه‌های فرانسوی نسبت به تغییر ناگهانی آرا در ساعات باقیمانده به اختتامیه واکنش نشان دادند. استفان لو بلان در روزنامه«۲۰ دقیقه» منتشر شده در پاریس چنین نوشته است:
«بازتابی از نخل طلا: ژوری بر «آبی گرمترین رنگ است» اتفاق نظر نداشت
کن- ساعت پنج عصر، نخل طلا هنوز از آن «گذشته» اصغر فرهادی است… اما با چرخشی واپسین، در آخر به فیلم عبدالطیف کشیش می‌رسد. »
روز یکشنبه، استیون اسپیلبرگ در جریان مراسم اختتامیه، اطمینان داد که ژوری «دست‌کم بر سر سه فیلم» اتفاق نظر دارد. آبی گرمترین رنگ (با عنوان فرانسوی «زندگی آدِل») اما جزو این سه فیلم نبود. فیلم در کل مورد پسند واقع شد، اما ژوری، هرچند تحت‌تاثیر قرار گرفته بودند، اما برای دادن جایزه به آن هم نظر نبودند. آیا بهترین بازیگر را به آدل و/یا به لئا بدهند؟ آیا کارگردانی را برای «کشیش» در نظر بگیرند؟ گزینه نخل تا آخرین لحظات تصمیم‌گیری برای فیلم «آبی گرمترین رنگ» هنوز مطرح نبوده است.
طبق گفته منابع ما (روزنامه فرانسوی ۲۰ دقیقه) اتفاق نظر برای نخل ابتدا حول فیلم فرهادی شکل گرفته و در ساعت پنج عصر «گذشته» صاحب نخل طلا بوده. برگزارکنندگان جشنواره حتی تمامی گروه فیلم را روی فرش قرمز دعوت کردند تا بتوانند همگی با هم جشن شادی بگیرند.
اکنون غافلگیری برنیس بژو وقتی نام خود را از زبان استیون اسپیلبرگ شنید بهتر فهمیده می‌شود. او حیرت زده است زیرا قوانین رسمی حکایت از آن دارد که این جایزه بازیگری، در دم امید نخل برای «گذشته» را از بین می‌برد.
همه‌چیز در دقایق آخر رخ داد
حالا پس چه گذشته؟ در دقایق پایانی جلسه، دو عضو ژوری، کریستین مونجیو و لین رمزی، بر آن می‌شوند تا توافق حاصله توسط استیون اسپیلبرگ و دیگر اعضای گروه را بر هم بزنند.
اسپیلبرگ تا پایان، از «گذشته» دفاع می‌کند اما سایر اعضا درنهایت نظرشان را به «آبی گرمترین رنگ است» تغییر می‌دهند. رییس هیات ژوری نیز درنهایت تسلیم می‌شود.»
به‌هرروی موفقیت‌های فیلم «گذشته» آغاز شده است. این فیلم جایزه بهترین بازیگر زن را در کن از آن خود کرد و در طی کمتر از ۱۰ روز از اکران سراسری آن در فرانسه بیش از ۴۲۵هزار نفر از آن دیدن کردند.
طبق اعلام پخش کننده، اکران این فیلم از ۳۸۰ سالن سینما از امروز به ۴۵۰ سالن سینما افزایش خواهد یافت. به‌زودی نمایش این فیلم در بلژیک و سوییس نیز آغاز می‌شود. این موفقیت چشمگیری در ارتباط با مخاطب و منتقدان به حساب می‌آید. فرهادی مرداد ماه به سفرش پایان داده و به ایران باز خواهد گشت. او در مصاحبه‌ای با روزنامه فرانسوی لوموند پروژه بعدیش را با وجود پیشنهاد ساخت فیلم با هنرپیشه‌های بین‌المللی منوط به داستان بعدی‌اش کرده و هیچ تصمیمی در این زمینه برای ساخت فیلمی دیگر در بیرون از ایران هنوز اتخاذ نکرده است.
