احسان خوش‌بخت - «سرگیجه» ۵۵ ساله شد. انتخاب آن به عنوان بزرگ‌ترین فیلم تاریخ سینما در رای‌گیری سال گذشتۀ مجلۀ «سایت‌اند ساوند» فقط آغاز راه بود.
«روی سخن این متن با کسانی است که سرگیجه را با قلب خود می‌شناسند و نه آن‌ها که هرگز شایستگی آن را نداشته‌اند.» - کریس مارکر
دیگر دلیلی برای تلاش در اثبات اهمیت «سرگیجه» وجود ندارد. در نیم قرن گذشته همۀ کسانی که شانس یا استحقاق ورود به دنیای آن را داشته‌اند در کنجی از آن جایگاهی ابدی برای خود دست‌وپا کرده‌اند. این مجموعۀ مقاله و مصاحبه، در قالب یک کتا‌بچه که می‌توانید در این‌جا دانلود کنید، پنج سال پیش منتشر شد و به استقبال ۵۰ سالگی «سرگیجه» رفته بود. هدف من یادآوری بعضی خاطرات و لحظات مشترک میان این خودی‌ها از کریس مارکر و پرویز دوایی تا بیل کرون و پیتر باگدانوویچ بود. بخش‌های مجموعه - که در پایین صفحه می‌توانید آن را دانلود کنید - از این قرارند:
• خلاصۀ داستان و مشخصات کامل فیلم.
• مقالۀ من با مضمون «معماری سرگیجه» که نسخه‌ای از آن، با اندک تفاوت‌هایی در کتاب «معماری سلولوید» من منتشر شده است. هدفم در آن هم بازنگری پاره‌ای جزییات فیلم بود و هم تکرار روشی که در این سال‌ها برای خوانش نقش معماری و فضا در فیلم‌ها به کار گرفته‌ام.
• جدید‌ترین و قابل‌استناد‌ترین مقالۀ حاضر در مجموعه از بیل کرون (از کتاب «هیچکاک در حین کار») که چه‌بسا یکی از بزرگ‌ترین پژوهش‌های هیچکاکی نیم سدۀ اخیر است. کرون در طول سال‌ها با دسترسی مستقیم به بعضی از یادداشت‌های شخصی هیچکاک و همکاران فیلم‌نامه‌نویس او و اسناد استودیو ضیافتی کامل از جزییات و دقت‌نظر ترتیب داده است. مقالۀ کرون منطقی، علمی و شیفتۀ تناسخ و جنبۀ «روحی» (ghost) فیلم است. کرون بیش از هر مقالۀ دیگری که تاکنون راجع به هیچکاک نوشته شده رابطۀ میان فیلم/فیلم‌ساز/فیلم‌نامه را به‌شکلی دقیق و روشن طرح می‌کند. او به‌دقت مسیر تألیف‌ها را در اثر پی می‌گیرد و به نتایجی استثنایی می‌رسد.
• ترجمۀ مقالۀ مشهور کریس مارکر دربارۀ «سرگیجه» که نتیجه‌ای مهم به ارمغان می‌آورد: میان عشاق «سرگیجه» نوعی تله‌پاتی وجود دارد که از دریافت‌های مشابه و یا نزدیک از یک فیلم مشترک فرا‌تر رفته و به قرارگرفتن در روی طول موج احساسی یک‌سانی می‌رسد. شعاعی از نور و شیدایی که حتی از باریک‌ترین جزییات دریافت‌هایی یگانه و در عین حال مشترک ارائه می‌کند.
• بخش‌هایی از کتاب مصاحبه باگدانوویچ با هیچکاک که البته مستقیماً به «سرگیجه» بر نمی‌گردد و نوعی مرور سریع فیلم‌های «هیچ» تا همان حوالی «سرگیجه» است نیز در انتها آمده است.
این مجموعه اولین بار در ماهنامۀ «هنر» (چاپ مشهد و با همت محمد حمایت‌کار و وحید حسینی) منتشر شد و طراحی آن را احسان ایران‌نژاد انجام داد.
اين کتابچۀ کوچک «سرگیجه» تقدیم عشاق این فیلم می‌شود.
