| | |
سينماي ما- چندی پیش سعید منتظرالمهدی مدیر موسسه ناجی هنر گفته بود مشکل آخرین فیلم کیانوش عیاری یعنی «خانه پدری» به وزارت ارشاد مربوط می‌شود و نه ناجی هنر.از این رو جلسه‌ای چهار نفره با حضور کیانوش عیاری، سعید سلطانی تهیه‌کننده فیلم، سردار بهمن کارگر معاون اجتماعی نیروی انتظامی و منتظرالمهدی برگزار شد و طرفین در این جلسه درباره راه‌های حل مشکل «خانه پدری» و ایجاد راهکار برای اکران آن بحث کردند.
در این دیدار پیشنهاداتی از سوی عیاری به مسئولان ناجی هنر ابلاغ شد و آن‌ها هم از عیاری فرصت خواسته‌اند تا حدود یک هفته تا 10 روز درباره این پیشنهادات فکر کرده و سپس نتیجه را به این کارگردان ابلاغ کنند. با همه این‌ها اگر اتفاق غیرمنتظره رخ ندهد تا پایان هفته آینده وضعیت نمایش «خانه پدری» مشخص خواهد شد.
فیلمبرداری فیلم سینمایی «خانه پدری» با مشارکت ناجی هنر تابستان سال 89 در سه اپیزود آغاز شد. فیلمی که مهدی هاشمی، شهاب حسینی، مهران رجبی، بهناز جعفری، مینا ساداتی و نازنین فراهانی در آن بازی کردند. این پروژه آذر 89 با پایان فیلمبرداری به مراحل فنی رسید.با اتمام تدوین در دی‌ماه آن سال و ساخت موسیقی، مخاطبان فیلم‌های عیاری چشم‌انتظار دیدن این فیلم تاریخی اجتماعی بودند که مقاطعی از تاریخ ایران را به تصویر می‌کشد. اتفاقی که هنوز فرصتش فراهم نشده است.
وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی پیشنهاد داد حدود سه دقیقه از این فیلم حذف و نقش نیروی انتظامی و کلانتری در پایان آن پررنگ‌تر شود، اما عیاری زیر بار این حذف و اضافه شدن‌ها نرفت و سرنوشت فیلم منوط به تصمیم‌گیری وزارت ارشاد و ناجی هنر است.
«ما پولش را داده‌ایم، نمی‌خواهیم پخش شود!»
این جمله‌ای بود که سعید منتظرالمهدی مدیرعامل ناجی هنر در گفت‌وگو با رسانه‌ها درباره سرنوشت فیلم «خانه پدری» عنوان کرد. صحبتی جنجالی که هرچند از جایگاه سازمان دولتی به زبان آورده شد، اما مدیر عامل جوان این موسسه را دچار برخی شتاب‌زدگی‌ها کرد.
مدیرعامل موسسه ناجی‌هنر آن زمان گفت: «عقد قرارداد ساخت «خانه پدری» در زمان ما نبوده و این کار چند سال پیش انجام شده است. موسسه ناجی هنر مشارکتی در این کار داشت و ۵۰ درصد از فیلم سهم نیروی انتظامی بود. با این حال بعد از اینکه فیلم توسط کار‌شناسان و صاحب نظران بازبینی شد به این نتیجه رسیدیم که ساخته کیانوش عیاری به نفع پلیس و حتی مردم نیست. برای همین از خیرش گذشتیم و اجازه اکران آن را ندادیم.»
سعید منتظرالمهدی که در ساخت فیلم «خانه پدری» مشارکت داشته و در عین حال امروز از اصلی‌ترین منتقدان آن محسوب می‌شود، درباره سرانجام این فیلم سینمایی گفت: «عقد قرارداد ساخت «خانه پدری» در زمان ما نبوده و این کار چند سال پیش انجام شده است. موسسه ناجی هنر مشارکتی در این کار داشت و ۵۰ درصد از فیلم سهم نیروی انتظامی بود. با این حال بعد از اینکه فیلم توسط کار‌شناسان و صاحب نظران بازبینی شد به این نتیجه رسیدیم که ساخته کیانوش عیاری به نفع پلیس و حتی مردم نیست. برای همین از خیرش گذشتیم و اجازه اکران آن را ندادیم.»
وی افزود: «۱۰ دقیقه ابتدای این فیلم که داستان آن به گذشته برمی‌گردد، بسیار با احساسات مردم بازی می‌کند و خود من زمانی که کار را دیدم شدیدا تحت‌تاثیر قرار گرفتم. به همین دلیل فکر می‌کنم نیاز فعلی جامعه ما پرداختن به این مقوله‌ها نیست و با وجود اینکه فیلم کارگردانی بسیارخوبی دارد، موضوع آن مناسب پخش امروز تلویزیون یا اکران سینمای ما نیست. من حتی فکر می‌کنم اگر ما اجازه پخش دهیم (که به هیچ وجه این کار را نمی‌کنیم) شبکه‌ها به هیچ وجه این کار را انجام نمی‌دهند و سینما‌ها نیز اجازه اکران به آن نخواهند داد.»
رئیس اداره سینمایی معاونت اجتماعی نیروی انتظامی در پاسخ به اینکه چه کسی دوره قبل متن این اثر را برای ساخت تصویب و در حین ساخت بر روی آن نظارت کرده و حالا چه کسی باید در مقابل این موضوع و هزینه پاسخگو باشد، تصریح کرد: «ما پولش را داده‌ایم، نمی‌خواهیم پخش شود! غیر از این نیست که هزینه‌ای از سوی ما انجام شده. با این حال با پیشنهاداتی که دوستان در حوزه سینمایی وزارت کشور داده‌اند می‌گویند می‌شود با برخی اصلاحات و حذف یک سری سکانس‌ها فیلم قابلیت اکران پیدا کند.»
منتظرالمهدی در خاتمه گفت: «عیاری کارگردان بسیار ماهر و حرفه‌ای است و کار او دکوپاژ بسیار خوب و بازیگران جالبی دارد، با این حال موضوع حذف و اصلاح آن نیز فعلا در دستور کار ما قرار ندارد.»
پس از این صحبت‌های جنجالی مدیر عامل ناجی هنر بود که سردار کارگرد معاون اجتماعی ناجا در نشست مشترکی به مناسبت افتتاح باشگاه خبرنگاران پلیس صحبت‌های منتظرالمهدی را تایید کرد و «خانه پدری» را به بایگانی سپرد: «متأسفانه موسسه ناجی هنر در گذشته در ساخت چند فیلم مشارکت داشته که ما با آن مخالف بوده و هستیم و جلوی نمایش آن را گرفته‌ایم اما خوشبختانه وزارت ارشاد هم با فیلم «خانه پدری» مخالف و با ما هم نظر بود. به نظر من ضرورتی برای ساخت «خانه پدری» و اکران آن وجود نداشته و ندارد و خسارت آن هر چقدر که باشد می‌پذیریم و پرداخت می‌کنیم.»
حال و بعد از آنکه رسما خبر از توقیف و بایگانی شدن جدید‌ترین اثر کیانوش عیاری همگان را از دیدن این ساخته پر التهاب عیاری مایوس کرد سعید منتظرالمهدی بعد از حدود دو هفته پس از اظهارات جنجالی‌اش عدم اکران فیلم را گردن وزارت ارشاد انداخت و تلویحا از موافقت نیروی انتظامی برای اکران آن خبر داد.
منتظرالمهدی با اشاره به ممانعت وزارت ارشاد از نمایش فیلم «خانه پدری»، گفت: «هر چند پخش فیلم کیانوش عیاری با اولویت‌های کنونی ما منافات دارد، اما نزدیک به دو سال است که وزارت ارشاد از اکران آن ممانعت کرده است.»
مدیرعامل موسسه ناجی هنر در مورد وضعیت فیلم «خانه پدری» اظهار داشت: «اینکه «خانه پدری» را ما توقیف کرده‌ایم صحیح نیست. هر چند پخش این فیلم با اولویت‌های کنونی ما منافات دارد، اما نزدیک به دو سال است که وزارت ارشاد از اکران آن ممانعت کرده و اجازه عرضه اثر در جشنواره و یا اکران خصوصی برای خبرنگاران را نیز نداده است.»
وی در ادامه گفت: «آنچه مسلم است به آقای کیانوش عیاری هم اعلام کردیم که در صورت اخذ مجوز اکران از سوی وزارت ارشاد ما منعی برای پخش آن نداریم و نهایتا نیز حاضریم سهم خود را واگذار نماییم.»
منتظرالمهدی در ادامه گفت: «ما معتقدیم که پخش یا عدم پخش هر فیلمی و هرگونه نظارت محتوایی جزء وظایف وزارت ارشاد است و ما نباید در آن دخالتی کنیم و شاهد آن نیز فیلم «خانه پدری» است که هر چند توسط خود ما تهیه شده ولی در اکرانش تابع نظرات ارشاد بوده‌ایم. بدیهی است تبعات پخش فیلم‌ها نیز به عهده وزارت ارشاد و سازمان سینمایی است که امید است با به‌کارگیری نیروهای خبره و متعهد با تولیدات آثاری فاخر به توفیق بیشتر در انجام شکل‌دهی آثار رسانه‌ای که منجر به حفظ ارزش‌ها و معیارهای نظام مقدس جمهوری اسلامی در همه شئون امت شود.»
صحبت‌های سراسر تناقض مدیران ارشد فرهنگی نیروی انتظامی همه را گیج کرده است. آن‌ها یک روز خبر از توقیف فیلم و اجازه ندادن اکران آن می‌دهند روز دیگر حاضرند سهم خود را به کیانوش عیاری واگذار کنند و با اکران آن مشکلی ندارند. این اظهارات متناقض آن هم در فاصله کمتر از یک ماه نه تنها مخاطبان و پیگیران این خبر را گیج کرده است؛ بلکه صاحبان فیلم نیز دچار سردرگمی شده‌اند.
علی سلطانی تهیه‌کننده فیلم اتفاقات پیش آمده بر سر فیلم را ناشی از نگاه بدبینانه و قضاوت عجولانه مسئولان دانست و آن را فیلمی سالم و شریف معرفی کرد که دارای پیام‌های فرهنگی است اما داوری منصفانه‌ای بر آن نشده است.
جالب این‌جاست در حالی مدیرعامل ناجی هنر توپ اکران فیلم را در زمین سازمان سینمایی می‌اندازد که در ۲۵ شهریور ۹۰ جواد شمقدری در گفتگو با برنامه «دو نیم ساعت» شبکه خبر اظهار کرد: ««خانه پدری» ضمن اینکه به لحاظ فنی و هنری از درجه بالایی برخوردار است، یک مشکل جدی دارد؛ مشکلی که طرح آن منوط به حضور کارگردان و آمادگی او برای مناظره است.»
علیرضا سجادپور نیز درباره سرنوشت اکران فیلم عیاری گفت: ««خانه پدری» با اعمال اصلاحیه‌های اداره نظارت و ارزشیابی می‌تواند اکران شود.»
به گفته مدیرکل اداره نظارت و ارزشیابی، «خانه پدری» دو صاحب دارد. یک صاحب دولتی (نیروی انتظامی) و یک صاحب خصوصی (کیانوش عیاری). صاحب دولتی خانه پدری معتقد است که این فیلم باید آرشیو شود و از ساخت آن نیز پشیمان شده است. شاید به نوعی صاحب و مالک این فیلم حق داشته باشد که فیلم را آرشیو کند. زیرا قانون مالکیت این اجازه را می‌دهد، اما مالک خصوصی این فیلم که در حال حاضر امکان خرید مهم بخش دولتی را ندارد، علاقه‌مند است که فیلم را با اصلاحاتی اکران کنند.»
سجادپور همچنین گفت: «با انجام اصلاحات «خانه پدری» می‌تواند اکران عمومی شود.»
در همین رابطه عیاری در گفت‌و‌گويي دلایل عدم پذیرش ممیزی‌های اعمال شده بر فیلم جدیدش را اینطور توضیح می‌دهد: «هیچ چیزی در اداره نظارت و ارزشیابی مبنا و عملکرد شفافی ندارد. آن‌ها چیزی را از فیلم می‌خواهند که ورود چنین اصلاحیه‌ای فیلم را نابود می‌کند. مگر می‌شود بیش از نیم ساعت از فیلم را حذف کرد؟ آن هم فقط به خاطر اینکه می‌گویند فضای فیلم بسیار تلخ است. ترجیح می‌دهم در این شرایط فیلم را قربانی چنین تصمیم‌گیری‌های سلیقه‌ای نکنم. دوستان در اداره نظارت و ارزشیابی باید متوجه باشند که سینما تنها آن چیزی نیست که آن‌ها می‌خواهند.»
کیانوش عیاری: هیچ چیزی در اداره نظارت و ارزشیابی مبنا و عملکرد شفافی ندارد. آن‌ها چیزی را از فیلم می‌خواهند که ورود چنین اصلاحیه‌ای فیلم را نابود می‌کند.
عیاری درباره وضعیت این روزهای کاری‌اش نیز می‌گوید: «اصلا شرایط روحی مناسبی ندارم. به هیچ پروژه‌ای فکر نمی‌کنم. شاید اصلا با این وضعیت سینما را برای همیشه کنار بگذارم. نمی‌دانم. فعلا آنقدر ناراحت و سرخورده شده‌ام که نمی‌توانم به آینده فکر کنم. این احساس شاید مقطعی باشد اما تا ماه‌ها قصد ندارم به سینما فکر کنم بلکه حالم بهتر شود.»
تابستان سال ۸۹ بود که فیلمبرداری فیلم سینمایی «خانه پدری» به کارگردانی کیانوش عیاری در سه اپیزود آغاز شد. فیلمی که مهدی هاشمی، شهاب حسینی، مهران رجبی، بهناز جعفری، مینا ساداتی و نازنین فراهانی در آن بازی می‌کردند و آذر ۸۹ با پایان فیلمبرداری به مراحل فنی رسید.
با اتمام تدوین در دی ماه و ساخت موسیقی پس از این، مخاطب خاص و عام سینما با خاطره آثار موفق عیاری چشم انتظار دیدن این فیلم تاریخی اجتماعی بودند که مقاطعی از تاریخ ایران را به تصویر می‌کشد. اتفاقی که هنوز فرصتش فراهم نشده‌است.
«خانه پدری» قرار بود در بیست و هشتمین جشنواره فیلم فجر روی پرده برود که این موضوع به دلیل ممیزی‌های اعمال شده از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی منتفی شد و پس از آن نیز با نظر دبیر جشنواره پلیس قرار بود در آخرین دوره این رویداد به نمایش درآید که این امر نیز محقق نشد.
اکنون با گذشت قریب به دو سال از پایان ساخت «خانه پدری» و ممانعت از حضور آن در جشنواره‌های بیست‌ونه و سی‌ام فیلم فجر و نیز جشنواره فیلم پلیس نه تنها هنوز خبر امیدوار کننده‌ای از امکان اکران آخرین ساخته عیاری به گوش نمی‌رسد بلکه مدیران فرهنگی دو نهاد مهم تصمیم گیری کشور یعنی نیروی انتظامی و وزارت ارشاد با مقصر نشان دادن یکدیگر راه را برای اکران فیلم جدید عیاری بسته‌اند.
کیانوش عیاری در سینمای ایران صاحب سبک است. فیلم‌هایش جریان ساز و دارای شناسنامه است. «آنسوي آتش»، «سفره ایرانی»، «آبادانی‌ها»، «شاخ گاو»، «بودن یا نبودن»، «بیدار شو آرزو» و... از فیلم‌های مطرح اوست. با این حال سابقه توقیف فیلم‌های این کارگردان به دلیل واقع‌نگاری آثارش چندان غریبه نیست. «بیدار شو آرزو» که درباره وقایع زلزله بم است و در سال ۸۳ ساخته شده است به همین دلیل و تلخی بسیار از اکران در سینما‌ها باز مانده است.
|
