دانلود

نگاهی به فیلم «روزهای زندگی» ساخته پرویز شیخ طادی
چرا تاثیر «روزهای زندگی» روی مخاطب از یک درام هیجانی فراتر نمی رود؟

سینمای ما- سعید نیکورزم: فیلم با صحنه هایی نفس گیر از جنگ آغاز می شود. موقعیت، یک بیمارستان صحرایی در منطقه ای در چند کیلومتری خط مقدم جبهه است. صحنه هایی دلخراش اما واقع گرایانه از دست و پا زدن انسان ها در گیر و دار مرگ و زندگی. دکتر امیرعلی علوی با بازی حمید فرخ نژاد شخصیت اصلی و قهرمان قصه معرفی می شود. رییس بیمارستان و پزشک متعهد و معتقدی که نجات جان حداکثر مجروحان در مرام پزشکی او نهفته است. از همان ابتدا دکتر علوی به عنوان پزشکی مقید به اصول اخلاقی و آگاه به ارزش های دفاع مقدسِ به بیننده معرفی می شود.

شخصیت اصلی زن فیلم لیلا سهرابی با بازی هنگامه قاضیانی است؛ همسر امیرعلی که پا به پای دکتر با همان قدرت اراده و ایمان برای نجات بیمارها گام بر می دارد. از همان ابتدا این دو نفر با یک ایدئولوژی مشترک و متعالی به عنوان قهرمانان فیلم شناخته می شوند. همچنین قرار است در خلال یک موقعیت انسانی شاهد پیوند عشق و انسانیت در کشاکش روابط این زن و شوهر باشیم. بدین ترتیب پرویز شیخ طادی از همان ابتدا مفاهیمی چون عشق، انسانیت و ایمان را در یک جبهه قرار می دهد.

اما در جبهه مقابل چه کسانی هستند؟ یک عده سرباز عراقی که مثل همیشه کودن فرض شده اند و قطب منفی ماجرا به نام سامان که قرار است علیه مرام نامه دکتر علوی اقامه دعوی کند! متاسفانه شخصیت سامان برای خلق یک درام نفس گیر که بتواند ایئولوژی کارگردان را مورد چالش قرار داده و در آخرین لحظه در برابر نیروی ایمانی دکتر شکست بخورد خیلی کوچک است. پس چه چیز قرار است محرک درام و کشمکش در فیلم باشد؟

شخصیت سامان با روحیه ای متفاوت از دکتر علوی و به ظاهر به عنوان اُپوزوسیون جذابی علیه ایدئولوژیِ دکتر قد علم می کند. منتها از همان ابتدا آن قدر سست و ضعیف است که حتی نمی توان تصور کرد که بتواند با دکتر علوی وارد کشمکش دراماتیک شود. بنابراین بیننده همچنان به لذت بردن از صحنه های مهیج جنگی اکتفا می کند و به کشمکش میان دکتر علوی و همسرش با موقعیت به وجود آمده رضایت می دهد.

کم کم فشار این موقعیت با دو اهرم محدودیت زمان و مکان تشدید می شود. نیروهای عراقی به شکلی ناجوانمردانه بعد از اعلام آتش بس به بیمارستان صحرایی حمله می کنند. بدین ترتیب دکتر علوی، همسرش و مجروحان در یک پناهگاه زیرزمینی در بیمارستان گرفتار می شوند و حالا درام میان شخصیت اصلی و موقعیت کامل می شود. هر چند این وضعیت دیر اتفاق می افتد، اما بیننده را وارد صحنه هایی تازه و نفس گیر می کند که عنصر تعلیق از رویارویی شخصیت با یک جبر محیطی تغذیه می شود. کارگردان سعی می کند برای مساوی شدن این کشمکش یک امتیاز را نیز از شخصیت اصلی بگیرد. بدین ترتیب از همان ابتدا بر اثر حادثه ای دکترعلوی کور می شود. ایثار و جانفشانی دکتر و همسرش برای مقاومت در این جبر محیطی و نجات خود و مجروحان درام اصلی فیلم را شکل میدهد. این کشمکش و تعلیق های مداوم تا نجات دکتر علوی و همسرش و اغلب مجروحان بیمارستان ادامه پیدا می کند.

فیلم «روزهای زندگی» شروع خوبی دارد و در خلق و القای فضایی واقع گرا از جنگ موفق عمل می کند، اما به نظر می رسد کارگردان از یک شخصیت در فیلم به کل غافل مانده و او کسی نیست جز سامان ، پزشک جوانی که در ابتدای فیلم وارد بیمارستان می شود و مخاطب تصور می کند قرار است در مسیر روایت کاری انجام دهد و حتی به عنوان آنتاگونیست در القای اندیشه و ایدئولوژی کارگردان نقشی داشته باشد. این شخصیت ناکارآمد از آب در می آید و نقشی در کنش اصلی فیلمنامه ندارد، در حالی که کارگردان می توانست با پرداخت بهتر شخصیت و حضور موثر وی در فیلم، خالق درام و کشمکشی مضاعف میان او و شخصیت اصلی فیلم باشد. این شخصیت چنان تک بعدی و ضعیف است که از همان اول به عنوان یک انسان شکست خورده در داستان حاضر می شود و خیلی زودتر از آن چه فکر کنید از دور خارج می شود. مخاطب انتظار دارد که این شخصیت در مقطعی از داستان بازگردد و کاری  صورت دهد و البته درست هنگامی که دکتر علوی و مجروحان در پناهگاه مخفی شده اند به فیلم باز می گردد. مخاطب امیدوار است در همین لحظه بیننده رویارویی سامان و دکتر علوی باشد و اولین چیزی که در ذهنش نقش می بنند این است که آیا سامان در جنگی میان خود و وجدانش نیروهای دشمن را از محل اختفای دکتر و مجروحان با خبر می سازد یا خیر؟ اما این شخصیت تک بعدی از بدو ورودش در اسارت نیروهای عراقی قصد دارد از دکتر و نیروهایش طلب کمک داشته باشد. این صحنه وقتی غیر قابل باور می نماید که یکی از پرستارها برای نجات او از مخفیگاه خارج می شود اما هم خودش و هم سامان را به کشتن می دهد.

دیدگاه تک بعدی کارگردان به مفاهیم ایدئولوژیک و عمده فیلم، اکتفا به خلق یک موقعیت دراماتیک و نادیده گرفتن نقش موثر ضد قهرمان و بالاخره رفتار اغراق آمیز و غیر قابل باور دکتر علوی بعد از نابینا شدن، عمده ترین ایرادهایی است که به فیلم شیخ طادی وارد است و به همین دلیل است که تاثیر «روزهای زندگی» روی مخاطب از یک درام هیجانی فراتر نمی رود. به نظر می رسد آن چه موجب تحسین مخاطبان و احتمالا هیئت داوران جشنواره فجر شده، قدرت فیلم در خلق صحنه های واقع گرای جنگ و خلق موقعیت عاطفی و تعامل عشق و انسانیت میان شخصیتهای داستان در راستای حفظ ارزشهای دفاع مقدس است و نه چیزی بیش از این.

منبع : سینمای ما

به روز شده در : شنبه 6 خرداد 1391 - 1:13