یادداشت انتقادی مجید اسلامی درباره "به رنگ ارغوان" (ابراهیم حاتمی‌کیا)
آش شله‌قلم‌کار تمام‌عیاری که به لطف منتقدان از قوطی درآمد و پدیده جشنواره شد

سینمای ما- راستش در مواجهه با هیاهوی فراوانی که از طرف ارگان‌های رسمی و روزنامه‌ها برای «به رنگ ارغوان» به پا شده بود و سخاوتمندی جشنواره‌ فجر (که نسبت به هر فیلمی از حاتمی‌کیا و هر فیلمی از مجیدی اصلاً دور از ذهن نیست)، چندان هم در دیدن فیلم خوش‌بین نبودم. ولی اعتراف می‌کنم که هرگز انتظار روبه‌رو شدن با چنین فیلم وحشتناکی را نداشتم. مهم این نیست که «به‌ رنگ ارغوان»‌ ـ فارغ از این حقیقت که چند سال دیر به نمایش درمی‌آید ـ به اعتقاد من یکی از بدترین فیلم‌های کارنامه‌ی پر فراز و نشیبِ کارگردانش است (هر کسی می‌تواند در کارنامه‌ای چنین پرکار، فیلم بد داشته باشد)، بلکه این است که ‌او را می‌توان جزو قربانیانِ آدرس‌های غلطی دانست که طرفدارانش به او می‌دهند. آن‌ها حاتمی‌کیا را آن‌طوری می‌خواهند که در ذهن دارند، و او می‌خواهد «حرفه‌ای» باشد، نتیجه این می‌شود که پس از «دیده‌بان» و «مهاجر» (که به‌نظرم خودانگیخته‌ترین فیلم‌هایش بودند و از دلِ فضای مستند توأم با پروپاگاندای «روایت فتح» می‌آمدند) او کم‌کم کشیده شد به نوعی سینمای بدنه‌ای عام (بدون توجه به عناصر سبکی) که کاملاً متأثر از سینمای بدنه‌ای آمریکاست؛ استفاده از بازیگران حرفه‌ای، موسیقی تشدید‌کننده‌ی احساسات، و درام اغراق‌آمیز برای جذب مخاطب عام با «از کرخه تا راین» شروع شد و کم‌وبیش ادامه یافت. «روبان قرمز» از این نظر دچار نوعی دوگانگی بود، از یک طرف شخصیتِ آزیتا حاجیان همچنان ویژگی‌های بومی‌اش را حفظ کرده بود، و از طرف دیگر با اصرار کیانیان لهجه‌ی افغانیِ کاراکتر او حذف شد.

حالا «به رنگ ارغوان» هم‌زمان هم سیاسی‌ست، هم اجتماعی، هم تریلر، هم اکشن. آش شله‌قلم‌کاری تمام‌عیار. فضای دانشگاه (آن کلاس توی جنگل و حضور نیروی انتظامی) و آن کافه‌ی فانتزی آدم را یاد بدترین فیلم‌های سیاسی‌نمای دوران اصلاحات می‌اندازد (مثلاً «متولد ماه مهر» یا «اعتراض»)؛ و حمید فرخ‌نژاد به جای آن‌که نقش مأموری امنیتی را بازی کند که دارد خودش را ساده‌لوح جا می‌زند، عملاً یک فصل درمیان نقش امنیتی و ساده‌لوح را بازی می‌کند؛ و خزر معصومی (با این‌که در شماره‌ اخیر مجله فیلم یادداشت بسیار زیبایی درباره‌ی فیلم نوشته) عملاً فاقد بسیاری از ویژگی‌هایی‌ست («زن عاشق‌کش» و غیره) که درباره‌اش می‌گویند، و موسیقی فیلم با این‌که خلعتبری آن را ساخته، به‌لحاظ کارکرد بیش‌تر به مجید انتظامی و علی‌قلی نزدیک است. می‌ماند آن فلاش‌فورواردِ آبکی، و آن پایانِ لایتچسبک، و رضا بابک‌ که یکی از بهترین بازی‌هایش را در این فیلم هدر می‌دهد، و منتقدانی که «ترمیناتور 2» را به «زندگی دیگران» ترجیح می‌دهند و دیگرانی که با کله‌معلق زدنِ دوربین ذوق‌ می‌کنند و ... دوست داشتند «به رنگ ارغوان» را از قوطی درآورند و بدل کنند به پدیده‌ی جشنواره‌ی امسال، و به لطفِ منتقدان موفق شدند!

منبع : وبلاگ هفت و نیم

به روز شده در : چهارشنبه 4 فروردين 1389 - 16:59