طهران مهرجویی ، امتداد یک فیلمساز : نگاهی به اپیزود طهران روزهای آّشنایی فیلم "طهران تهران" ساخته داریوش مهرجویی :: سينمای ما :: پايگاه خبری - تحليلی سينمای ايران

سینمای ما- سیداحمد دانش: اکثر فیلم های مهرجویی دارای خصوصیات مشترکی مثل شلوغی لوکیشن ، بازیگران متعدد به صورت همزمان در سکانسها ، تنظیم استادانه روابط شخصیت ها و دیالوگهای آنها ، بازی های خوب ، پیشامدهای کوچک جانبی قصه که جذابیت فیلم را بالا می برد و پیامهای متعدد و چند لایه و ... تمام این موارد را می توان در کارهای آغازین تا به امروز این کارگردان به خوبی مشاهده کرد ، فیلمهایی مانند" گاو" ، " اجاره نشین ها " ، " لیلا" ، "مهمان مامان" و.... از جمله این مصادیق هستند ، حال یک به یک وجود موارد ذکر شده را در آخرین اثر وی یعنی "طهران" بررسی می کنیم .
فیلم طهران در یک خانواده جنوب شهری در تهران و در آستانه عید نوروز آغاز می شود ، سقف خانه به علت قدمت ریزش می کند و این خانواده مجبور می شوند به چادری در حیاط پناه ببرند سپس تصمیم می گیرند برای گردش به تهران گردی بروند تا تعطیلات آنها خراب نشود ، از قضا وارد ماشین یک گروه سالمندان که برای همین کار آماده می شوند شده و با آنها همراه می شوند .
کاملاً از موضوعی که مهرجویی برگزیده ( که احتمالا سفارشی هم می باشد ) بر می آید که با این بهانه می خواهد زوایای پنهان و آشکار و ارزشهای شهر تهران را به نمایش بگذارد که البته با این گروه همراه می شود ، از کاخهای قدیمی و قا جاری شروع می کنند و با توضیح راهنمای گروه یک به یک به ارزشهای فراوان بناها و آثار فرهنگی تهران اشاره می شود .
در این میان سوالات اعضای گروه ظرف مناسبی برای بیان نکات ظریف تر و کامل تر است درست است که بسیاری از پیامهای مورد نظر فیلمساز در این جا به صورت دیالوگ گفته می شود ولی میزانسن طراحی شده ، داستان و بازی خوب بازیگران ، این مسئله را کاملاً باور پذیر می سازد و این مهمی است که کمتر کسی می تواند مانند مهرجویی چنین استادانه از پس آن بر آید .
همراه شخصیت های داستان یکی یکی از باغ ها و عمارت های قدیمی عبور می کنیم و به آثار فاخر جدید تری مثل برج میلاد می رسیم.
در این میان می توانم به قهر و آشتی یک زوج سالمند از اعضای گروه به عنوان آن داستان کوچک جانبی اشاره کنم که مهرجویی با طراحی آن و سیرروایتی اتفاقی که می افتد محمل سخن های بسیار دیگری را میسازد.
با گم شدن کودکان در باغ و به این بهانه نشان دادن اجزای بیشتری از این اثر تاریخی ، وجود شخصیتی که در خارج از کشور زندگی می کند و تعطیلات نوروز را برای دیدن خواهرش که از اعضای گروه است به ایران آمده درکنار دیگر نقش ها خود می تواند بهانه دیگری برای گفتن پیامهای رسز و درشت بیشتری باشد و از این قبیل موارد که یافتن کامل آنها را به عهده خود بیننده می گذاریم .
مهرجویی در فیلم طهران علاوه بر مرور سیر تاریخی تهران ، اتفاقات رخ داده در کل کشور را هم خود به خود بررسی می کند . از پرداختن به کشور و تاریخ که بگذریم روابط بین انسانها با طنز های گاه به گاه به نقد کشیده می شود ، برج نشین مذمت و صفا و صمیمیت خانه های ایرانی و قدیمی یادآوری می شود و در پایان هم می بینیم که خانه در حال ریزش با همکاری گروه دوباره مقاوم سازی و قابل استفاده می شود و پایانی چون فیلم مهمان مامان را یاداوری می کند .
البته سوالی که مطرح می شود این است که چه ارتباطی بین طهران و تهران ساخته مهدی کرم پور وجود دارد که این دو در کنار هم قرار داده شده است ، گرچه فیلم تهران هم فیلم خوبی است و داستانی را در تهران امروز روایت می کند ولی هیچ سنخیت موضوعی و حتی ساختاری بین این دو دیده نمی شود در واقع می توان تهران را اثر قابل قبولی دانست ولی به لحاظ ساختار حرفه ای در رتبه بسیار پایین تری از فیلم مهرجویی قرار دارد و به نظر می رسد تنها دلیل کنار هم گذاشتن آنها رساندن زمان فیلم به یک فیلم بلند سینمایی باشد .
به هر حال فیلم مهرجویی یک سر و گردن از اکثر فیلم های حاضر در جشنواره 28 فجر بلند تر به نظر می رسد و می توان همچنان وی را استاد سینمای ایران دانست که هنوز نقطه افول حرفه ای اش اتفاق نیفتاده است .