گزارشی مفصل از پشت صحنه فیلمبرداری «راه آبی ابریشم»؛
ناخدا ادریس به دریا می‌زند

سینمای ما - فيلمبرداري فاز دريايي فيلم سينمايي «راه آبي ابريشم» ساخته محمد بزرگ‌نيا در جزيزه قشم و سواحل درگهان در حال انجام است و نوروز 88 گروه براي ادامه فيلمبرداري به شهرك سينمايي غزالي مي‌آيند.
 اين روزها به دليل جزر و مد زياد خليج فارس فيلمبرداري بخش‌هاي دريايي حدود 4 روز به تأخير افتاده است و گروه پلان‌ها و اينسرت‌هاي مربوط به جنگ با دزدان دريايي را كار مي‌كنند و شب‌كار هستند.
«حسن بشكوفه» تهيه‌كننده فيلم در اين باره مي‌گويد: هر روز براي ما يك فرصت است و وقتي با مشكل طوفاني شدن هوا رو به رو شديم، ترجيح داديم كه فيلمبرداري سكانس‌هاي شب را شروع كنيم كه تا 8 اسفند ماه ادامه مي‌يابد.
گروه محوطه بسيار بزرگي در منطقه درگهان در كنار ساحل را براي فيلمبرداري آماده كردند كه در اين محوطه سوله‌هاي متعددي به كارگاه‌هاي دكور، لباس، گريم، دوخت و غيره اختصاص داده شده است و در انبارهايي كه تعبيه شده بخش عظيمي از مصالح موردنياز ساخت دكورها و كشتي در آن نگهداري شده كه اكنون بخشي از آكسسوآر و دكورهايي كه مربوط به سكانس‌هاي فيلمبرداري شده است، نگهداري مي‌شود.

* ساخت بندرگاه با ويژگي‌هاي قرن چهارم در ساحل قشم
«كاظم فريبرزي» دكوراتور اين فيلم درباره ساخت دكورها و كارگاه‌ها به خبرنگار فارس مي‌گويد: ما بايد در ساحل قشم يك بندرگاه با ويژگي‌هاي قرن چهارم هجري مي‌ساختيم كه نياز به تمام جوانب و خرده‌كاري‌ها داشت و حدودا ساخت آن 40 روز طول كشيد.
وي افزود: علاوه بر ساخت دكورهاي اصلي كار در ظرف يك ماه‌ونيم بايد فضاي داخلي كارگاه‌ها، اتاق گريم، انبار، غذاخوري و محل‌هاي مختلف ديگر را نيز مي‌ساختيم كه در ظرف همين مدت به انجام رسيد.

* رضا كيانيان با دو شمشير مي‌جنگد
در كارگاه‌هاي دكور، انبوهي از شمشير، نيزه، طومار، دست‌خط، صندوقچه، مال‌التجاره و غيره وجود دارد كه به گفته بشكوفه پيدا كردن محلي براي نگهداري آنها بسيار سخت است و كمتر انباري امكانات انبار اين آكسسوآر را دارد.
«حسن بشكوفه» درباره كار بازيگران با شمشير‌ها گفت: همه بازيگران زيرنظر يك طراح شمشير‌زني آموزش ديدند كه بنا به ويژگي‌هاي شخصيتي هر يك از كاراكتر‌ها يك نوع شمشير‌زني براي آنها در نظر گرفته شده است. مثلا رضا كيانيان در كار با دو شمشير مي‌جنگد.
كارگاه لباس پر از البسه‌هاي رنگارنگ و مختلفي است كه اغلب مردانه‌اند و جنس‌هاي متنوعي دارند اين لباس‌ها در سايز و اندازه‌هاي مختلف و گسترده در كنار هم قرار گرفته‌اند و خياطان همچنان مشغول برش زدن به پارچه‌هاي تازه و اطو كشيدن لباس‌هاي جديدند.
از اتاق گريم صداي موسيقي سنتي شنيده مي‌شود و سعيد ملكان (طراح چهره‌پردازي) بر روي صورت داريوش ارجمند كار مي‌كند. گويا ارجمند عادت دارد در هنگام گريم‌ موسيقي سنتي گوش كند.ملكان آرام و با طمأنينه كار مي‌كند و اتاقش پر از عكس‌هاي تست گريم بازيگر‌ها و انواع و اقسام سيبيل، ريش و كلاه‌گيس است.

* سه كشتي چوبي در كنار ساحل لنگر انداخته‌اند
 در بدو ورود آنچه بيش از همه نظر را جلب مي‌كند وجود سه كشتي عظيم‌الجثه چوبي است كه در كنار ساحل لنگر انداخته‌اند. كشتي‌ها كه به دليل جزر و مد بالاي آب از ميان دريا به كنار ساحل آورده شده‌اند، بدنه ديوارها، كف و حتي گيره و قرقره‌‌شان از چوب ساخته شده و طناب‌هاي بلند و عظيم‌ آنها تا دل آسمان بالا رفته است.
كشتي‌ها كه اسكلت آنها اجاره شده است هر كدام قابليت حمل 450 تن وزن را دارند و بدنه و اتاقك آنها توسط طراحان ساخته و نصب شده است.همچنين براي دوخت بادبان‌هاي آنها چندين نفر از افراد گروه صحنه روزها وقت صرف كردند.
فريبرزي گفت: بخش‌هاي چوبي كار و دوخت بادبان و دكل بسيار سخت بود و به دليل فشردگي كار بيمار شدم و به بيمارستان انتقال پيدا كردم كه به توصيه پزشك بايد عمل جراحي مي‌شدم ولي ترجيح دادم پس از پايان كار دكورها اين امر صورت گيرد.
بشكوفه نيز درباره ساخت كشتي‌هاي اين پروژه گفت: كشتي‌هاي ايراني كار از بزرگترين كشتي‌هاي بوشهر موسوم به بوم هستند كه به قشم آورده شده و حدود سه ماه آماده‌سازي آنها طول كشيد.
وي افزود: دكل، بيرك، طناب و بخش‌هاي ديگر كشتي‌ها از دبي و هند وارد شده چون ديگر اجناس قديمي به اين شكل در ايران وجود ندارد.

* فيلمبرداري در كشتي سليمان
كشتي‌هاي سليمان، ادريس، دزدان دريايي و كشتي سرگردان، چهار كشتي‌ هستند كه در فيلمبرداري «راه آبي ابريشم» مورد استفاده قرار مي‌گيرد.
امشب (4 اسفند) فيلمبرداري در «كشتي سليمان» كه ناخداي آن داريوش ارجمند است، انجام مي‌گيرد. اين كشتي از سه اتاقك بزرگ تشكيل شده كه بر روي هم سوارند و فيلمبرداري بر روي عرشه آن انجام مي‌شود.
در قسمت‌هاي ديگر ساحل دكورهاي بازار دريايي سيراف و بخشي از بندر مسقط قرار گرفته كه خريد و فروش كالا و اجناس بازار سيراف در اين لوكيشن فيلمبرداري شده و برخي از سكانس‌هاي بندر مسقط نيز در آن كار شده اما قرار است فيلمبرداري كامل بازار مسقط در شهرك غزالي انجام شود.
بشكوفه درباره اين بندرگاه گفت: بخش بندرگاه در قشم ساخته شده كه كشتي‌ها براي گرفتن آذوقه و تبادل كالا در آنجا لنگر مي‌انداختند و در عمان و مسقط معمولا اين تبادلات صورت مي‌گرفته است.
بشكوفه با اشاره به ويژگي‌هاي تاريخي بندر سيراف گفت: سيراف در قرن 4 هجري يكي از آباد‌ترين بنادر بوده كه دچار طوفان سهمگيني شد كه آن را با خاك يكسان كرد.
در بدو ورود به دكورهاي سيراف دروازه‌ بزرگي ساخته شده كه متناسب با زواياي دوربين قابليت حركت دارد و باقي دكورها بيشتر شامل اتاقك‌هاي مختلف در ابعاد و اندازه‌هاي متنوع هستند كه محل كسب و كار تجار سيراف بوده‌اند. اين بازار را ارابه‌هاي كوچك و بزرگ چوبي پر كرده كه هر كدام از انبوهي از بارها و جعبه‌هاي گوناگون لبريز شدند.
در انتهاي بازار به دريا بر مي‌خوريم كه با دروازه كوچك ديگري به اتمام مي‌رسد. در جاي جاي ساحل آكسسوآرهاي مختلف صحنه پراكنده هستند و قايق‌هاي كوچك متعددي ديده مي‌شوند.

* پلان‌هاي بسته داريوش ارجمند، بهرام رادان، مهدي ميامي روي كشتي
حدود ساعت 30/19 در حالي كه كم كم بادهاي خنك دريايي به ساحل آمدند، عوامل، صحنه را براي فيلمبرداري آماده كردند و چون برق منطقه قطع شده است، يك موتور برق بزرگ به راه افتاده تا نور صحنه را تأمين كند.
داريوش ارجمند، بهرام رادان، مهدي ميامي در اين پلان‌ها بازي دارند و پلان‌هاي بسته و اينسرت آنها گرفته مي‌شود. اين پلان‌ها مربوط به پرتاب آتش به سوي كشتي دزدان دريايي است كه سكانس كامل آن پيش از اين فيلمبرداري شده. همچنين قرار است در اين صحنه‌ها تصوير آتش بر روي صورت بازيگران و فرمان‌هاي ناخدا خورشيد در هنگام پرتاب آتش گرفته شود.

* ارجمند؛ ناخدا سليمان، رادان؛ شازان ابن يوسف، ميامي؛ قيس
«راه آبي ابريشم» قصه‌اي مربوط به قرن چهارم هجري است كه در زمان آل‌بويه مي‌گذرد و داستان سفر دو كشتي سليمان و ادريس به دريا را روايت مي‌كند. در اوج تاريخ دريانوردي ايرانيان شازان‌ابن يوسف (بهرام رادان) كه به تحصيل علم نجوم در دارالعلوم شيراز مشغول است پيشنهاد شغل كتابت كشتي را مي‌پذيرد و به همراه دو كشتي سليمان و ادريس به سفري دشوار و ناممكن مي‌رسد. او از حوادث و ماجراهاي اين سفر ره‌نامه مي‌نويسد.
گروه كم‌كم روي عرشه كه ارتفاع زيادي با ساحل دارد مستقر مي‌شوند و يك كشتي آتش‌نشاني براي اطفاء حريق احتمالي كنار كشتي قرار مي‌گيرد. از آنجايي كه اتاقك‌ها ظرفيت تحمل بار منجنيق و كليه عوامل صحنه را ندارد اعضايي كه حضورشان براي پيشبرد كار الزامي است به همراه بازيگران روي عرشه مي‌روند.
فريبرزي درباره سواركردن اتاقك‌ها براي كشتي مي‌گويد: ابتدا كار را با ساخت داربست‌ها و روكار شروع كرديم و سپس اقدام به ساخت كشتي‌ها نموديم. كه براي تخليه كشتي‌ها حدود يك ماه صبر كرديم و سپس يك سازنده كشتي اسكلت آنها را ساخت و ما اتاقك‌ها را آماده كرديم و به وسيله جرثقيل بر روي كشتي‌ها سوار نموديم.
وي افزود: اتاقك‌هاي كشتي به گونه‌اي ساخته شده تا به راحتي بتوان آن را از كشتي جدا كرد و در صورت نياز مجددا از آنها استفاده نمود.
پيش از اين منجنيق كه با آن گلوله‌هاي آتش به سمت دزدان دريايي پرتاب مي‌شده است با جرثقيل به روي عرشه انتقال يافته است.
داريوش ارجمند با گريم مخصوص خود در نقش ناخدا سليمان در كنار بهرام رادان و مهدي ميامي (در نقش قيس) در جايگاه خود مستقر مي‌شوند و دستيار دوم كارگردان، ميله مارپيچي را آتش مي‌زنند و بهرام بدخشاني در پشت دوربين جاي مي‌گيرد.
محمد بزرگ‌نيا كارگردان پروژه كه به شدت دچار آفتاب‌سوختگي شده است با كمي توضيح به بازيگران فرمان حركت مي‌دهد.
«داريوش ارجمند» فرياد مي‌زند يك دست راست، خوبه و از سمت چپ كادر خارج مي‌شود. بازتاب نور بر روي صورت ارجمند ديده مي‌شود و ميامي دستور را اجرا مي‌كند. در پلان‌هاي بعدي ارجمند دوباره پشت منجنيق قرار مي‌گيرد و اين بار از سمت راست به كادر وارد مي‌شود و فرمان مي‌دهد دوباره نيم دست به راست.
هنگام ورود و خروج از كادر ارجمند طناب‌هاي كشتي را مي‌گيرد تا حركت كشتي بيشتر به نظر برسد. پلان‌هاي ديگر نيز بدين منوال فيلمبرداري مي‌شوند و اينسرت‌هاي دست بازيگران هنگام كار گرفته مي‌شود. هوا كمي سرد شده و كار بهرام رادان به پايان رسيده و از عرشه به پايين مي‌آيد.
گروه مدت‌هاست كه از تهران دور هستند و به جز بعضي از آنها خانواده‌يشان را در قشم نديده‌اند.اينجا آرامش و سكوت در روزهاي نخست لذت‌بخش است ولي كمتر كسي صبوري تحمل اين سكوت را براي هميشه دارد. قشم محل بسيار مناسبي براي فيلمبرداري به جهات مختلف است. افراد گروه خصوصا بازيگري مثل بهرام رادان، به راحتي و دور از هياهوي رايج در تهران، مي‌تواند كمي در شهر گردش كند.
بر روي دو داربست كه مشرف به كشتي هستند دو پرده بزرگ سفيد تعبيه شده تا بازتاب نور پروژكتورها را بيشتر كنند. برخلاف ديگر صحنه‌هاي فيلمبرداري اغلب كساني كه در پشت صحنه حضور دارند عوامل فيلم هستند. محيط آرام و ساكت است و ديگر كسي درخواست سكوت نمي‌كند.
مصطفي احمدي دستيار اول كارگردان و برنامه‌ريز در پايين عرشه به رتق و فتق امور مشغول است و سعيد ملكان طراح چهره‌پردازي به آرامي ادامه كار را نظاره مي‌كند. امشب نخستين شبكاري گروه پس از يك استراحت كوتاه است كه آخر هفته به پايان مي‌رسد.
رضا كيانيان، پگاه آهنگراني، پيام دهكردي، محسن حسيني و ديگر بازيگران كار امروز و با شروع روز كاري جلوي دوربين مي‌روند و در اين سكانس‌ها بازي ندارند.
امشب اغلب كار توسط داريوش ارجمند انجام مي‌شود كه با انرژي و توان بالايي بر روي عرشه ظاهر شده است در پلان‌هاي بعدي نيز فرمان آتش زدن گلوله توسط ارجمند داده مي‌شود؛ «بذار، روشن كن، بزن.». اين پلان نيز با موفقيت گرفته مي‌شود.

* «راه آبي ابريشم» سه قصر دارد
«كاظم فرامرزي» كه پيش از اين در پروژه‌هاي تاريخي ديگري چون هزاردستان، سربداران، ملاصدرا، ملك سليمان همكاري داشته است درباره طراحي اين فيلم گفت: داستان اين فيلم به هزار سال قبل بر مي‌گردد كه يك كشتي ايراني به چين سفر مي‌كند. براي پيدا كردن لوكيشن مناسب فيلم چندين سفر به مناطق مختلف كشور داشتيم كه در نهايت جزيره قشم زمينه مناسبي براي اين كار داشت.
فريبرزي راه آبي ابريشم را نخستين پروژه دريايي خود دانست و گفت: اين فيلم اولين كار آبي من است ولي قبلا در فيلم «ملك سليمان» اقدام به ساخت كشتي كرده‌ بودم ولي آن كشتي در آب قرار نمي‌گرفت.
وي درباره تحقيقات انجام گرفته براي ساخت اين دكورها گفت: بخش اعظم تحقيقات كار را محمد بزرگ‌نيا به عنوان كارگردان و نويسنده انجام دادند ولي ما تحقيقاتي براي استفاده از مصالح كار انجام داديم چرا كه اطلاعات چنداني در اين زمينه وجود نداشت. طي اين تحقيقات متوجه شديم كه در آن دوران شيشه و آهن آنجا وجود نداشته است كه ما آن را در كار اعمال كرديم.
فريبرزي كه اين روزها در شهرك غزالي مشغول ساخت دكورهاي ديگر كار است در اين باره گفت: حدود 20 روز ديگر ساخت دكورهاي قصر در شهرك غزالي به پايان مي‌رسد. اين پروژه سه قصر دارد كه يكي در ايران و باقي در چين قرار گرفته‌اند. ساخت قصر ايران حدود 20 روز ديگر به پايان مي‌رسد و سپس ساخت بازار، ميدان، گذرگاه و زندان را شروع خواهيم كرد.
حسن بشكوفه تهيه‌كننده اين پروژه سينمايي گفت: از آنجايي كه قشم در نيمه دوم اسفند و عيد نوروز ميزبان ميهمانان زيادي است ما ناگزيريم فاز دريايي فيلم را 23 اسفند به پايان برسانيم.
وي افزود: دو كشتي سليمان و ادريس با هم حركت مي‌كنند تا محموله بازرگاني ايران را به چين ببرند. پيش از اين همه كشتي‌ها به ايران از كنار آب مي‌گذشتند و براي اولين بار اين دو كشتي از ميان دريا سفر مي‌كنند و با يك سري اتفاقات رو به رو مي‌شوند.

* «راه آبي ابريشم» 15 روز در تهران فيلمبرداري مي‌شود
فيلمبرداري بازار به پايان رسيده و گروه حدود 15 روز در تهران فيلمبرداري خواهند داشت.
به گفته بشكوفه حدود 1 هفته گروه در ايام عيد استراحت دارند و در نيمه اول فروردين فيلمبرداري از شهرك سينمايي آغاز مي‌شود.
 پس از 4 روز شب‌كاري قرار است فيلمبرداري سكانس‌هاي هوايي فيلم انجام شود كه به وسيله يك هلي‌كوپتر در دريا صورت خواهد گرفت.
اوايل بهار فيلمبرداري در شانگ‌هاي با مدت زمان 15 روز انجام مي‌گيرد و سپس فيلمبرداري دربار فغفور چين انجام و حدود يك ماه و نيم نيز فيلمبرداري كار انجام خواهد شد و در تايلند نيز به پايان خواهد رسيد.
بشكوفه درباره تدوين فيلم گفت: بعد از عيد نوروز تدوين فيلم را شروع مي‌كنيم و از آنجايي كه شرايط كار دشوار است و فيلم چند زبانه و با بازيگران چيني و تايلندي كار مي‌شود در نهايت در مرحله دوبلاژ را نيز خواهيم داشت.
وي خبر از پايان فيلمبرداري كار در خرداد داد و گفت: اين پروژه در جشنواره فيلم فجر سال آينده آماده نمايش خواهد بود.
تهيه‌كننده «راه آبي ابريشم» گفت: اسكله درگهان، يك اسكله فعال نيست و در كمتر منطقه‌اي امكان فعاليت چنين پروژه سنگيني وجود دارد و اين اسكله جاي بسيار مناسبي براي فيلمبرداري است.
وي در ادامه گفت: قرار است اسكله به عنوان يكي از جاذبه‌هاي توريستي قشم مورد استفاده قرار گيرد و بازار سنتي در آن راه‌اندازي شود.
حالا نوبت به استراحت و صرف شام مي‌رسد و گروه به ناهار‌خوري مي‌روند در كنار هم كوكتل و خيارشور مي‌خورند، مي‌گويند و مي‌شنوند و درباره اتفاقات جديد سينمايي از ما مي‌پرسند.

گزارش از: آزاده كريمي

منبع : فارس

به روز شده در : جمعه 9 اسفند 1387 - 16:2