سینمای ما- محمدبزرگنيا از دلايل بيش از شش سال فيلم نساختنش گفت و از اينكه چگونه فيلم «راه آبي ابريشم» را به عنوان يك فيلم دريايي و سفرنامهاي آماده نمايش كرده است. كارگردان فيلم «راه آبي ابريشم» كه اين روزها در سينماها به نمايش درآمده در پاسخ به اينكه چرا بعد از فيلم «جايي براي زندگي» كه شش سال قبل ساخته شد ديگر فيلمي نساخت، گفت: پروژه «راه آبي ابريشم»، سرمايه، امكانات، تحقيقات و پروداكشن بسياري را نياز داشت كه فراهم كردن آنها به خودي خود چند سال وقت ميگرفت. در واقع بخشي از اين فاصله زماني شش ساله كه بين ساخت «جايي براي زندگي» و «راه آبي ابريشم» به وجود آمده به دليل فراهم كردن امكانات توليد «راه آبي ابريشم» بود.
وي يادآور شد: ساخت پروژه «راه آبي ابريشم» بلافاصله پس از «جايي براي زندگي» مدنظرم بود كه حدود يك سال و نيم را صرف تحقيق درباره موضوع آن كردم. پس از آن نيز، مدت زماني براي نگارش فيلمنامه صرف شد.
ابتدا قرار بود «راه آبي ابريشم» بصورت سريال ساخته شود
كارگردان «راه آبي ابريشم» گفت: قرار بود اين فيلم به عنوان يك سريال و براي تلويزيون ساخته شود. زماني كه آقاي جعفري جلوه مدير شبكه اول سيما بود، فيلمنامهي اوليه 20 قسمتي از «راه آبي ابريشم» براي تلويزيون نوشتم و قرار بود آن را بسازم اما پس از آنكه آقاي جعفريجلوه به معاونت سينمايي وزارت ارشاد رفتند، آن طرح نيز منتفي شد.
بزرگنيا خاطرنشان كرد: زماني كه آقاي جعفري جلوه به معاونت سينمايي آمدند، پيشنهاد ساخت فيلم سينمايي «راه آبي ابريشم» را به من دادند و ما نيز كار را در زمان مديريت آقاي رضاداد بر بنياد سينمايي فارابي آغاز كرديم. آن زمان مجلس شوراي اسلامي بودجهاي براي توليد آثار فاخر سينمايي اختصاص داد. بودجهاي براي ساخت دوفيلم كه در بخش آثار مذهبي ساخت فيلم سينمايي «ملك سليمان» به آقاي بحراني سپرده شد و در بخش ملي نيز «راه آبي ابريشم» را من در دست گرفتم.
موضوعات همچون «راه آبي ابريشم» در سريال جذابتر هستند
اين كارگردان در پاسخ به اينكه اگر اين فيلم به صورت سريال ساخته ميشد، تعداد مخاطبان بيشتري را جذب نميكرد؟ گفت: اينگونه موضوعات براي ساخت سريال جذابتر و ديدنيتر هستند. در سريال ميتوان روي اتفاقات و حوادث مختلف مانور بيشتري داد؛ چرا كه يك فيلم سينمايي زمان بسيار محدودتري نسبت به يك سريال دارد. ما ميتوانستيم با توجه به گسترهي جغرافيايي كه در فيلم «راه آبي ابريشم» به آن اشاره ميشد،داستاني جذابتر و قهرماناني ماجراجوتر داشته باشيم.
فصل تابستان اكران مناسبتري براي «راه آبي ابريشم» بود
محمد بزرگنيا دربارهي رضايتش از زمان اكران «راه آبي ابريشم»گفت: به نظرم براي اكران چنين فيلمهايي فصل تابستان فصل مناسبتري است؛ چرا كه هم مخاطبان فرصت بيشتري براي ديدن فيلمهاي سينمايي دارند و هم حال و هواي فصل تابستان با آنچه كه ما در فيلم نشان ميدهيم سازگارتر است.
وي خاطرنشان كرد: پخش موفقيت آميز فيلم در ايران شگردها و رازو رمزهايي دارد، اکنون آمار فروش هفته اول نشان ميدهد كه سياستهايي كه براي اكران و تبليغات «راه آبي ابريشم» در نظر گرفته شده، سياستهايي اشتباه بوده است. اميدوارم در زمان باقي مانده از اکران شرايط بهتر و موثرتري براي جذب مخاطب بيشتر فراهم شود.
بزرگنيا خاطرنشان كرد: جذب مخاطبان عام سينما در ايران براي ديدن چنين فيلمهايي سخت است و بايد براي آن برنامهريزي تبليغاتي خاصي صورت گيرد، در واقع اكثر كساني كه تا به امروز فيلم را ديدهاند دست اندركاران و مخاطبان حرفهاي سينما بودهاند که خوشبختانه فيلم را پسنديدهاند، هر چند که ممکن است نسبت به ساختار آن نقدي داشته باشند.
كارگردان «كشتي آنجليكا» و «جنگ نفتكشها» گفت:در هر صورت تجربه نشان داده است كه مخاطبان عام از فيلمهاي متفاوتي که موضوع و زمان و مکان آن برايش ناشناخته است و از دايره توليدات روتين خارج شده است استقبال كمتري نشان ميدهد.
بزرگ نيا دربارهي بازتاب مخاطبان در سينما هم گفت:حداقل 10 بار اين فيلم در كنار مخاطبان ديدهام. هر بار نيز مشاهده كردم كه اكثر افراد راضي از ديدن فيلم سينما را ترک ميکنند.
وي دربارهي برنامهريزي براي اكران خارجي فيلم هم گفت: بله. اکنون بنياد سينمايي فارابي و آقاي حسن بشکوفه تهيهکننده فيلم به دنبال اکران فيلم در خارج از کشور، خصوصآ کشورهاي آسياي شرقي هستند.
تبليغات محيطي بسيار كمي داريم
كارگردان «راه آبي ابريشم» در بخش ديگري از سخنانش در پاسخ به اين سوال كه چرا فيلم تبليغات شهري در اختيار ندارد؟، بيان كرد: ما تبليغات محيطي بسيار كمي داريم كه همين تعداد كم را نيز از يك شركت تجاري گرفتهايم. در هفته آينده شايد تبليغات شهري از اينکه هست بيشتر شود. وي درباره تبليغات تلويزيوني نيز اظهار كرد: به نظر ميرسد تبليغات تلويزيوني كه براي «راه آبي ابريشم» اختصاص داده شده است، بد نيست. اين تبليغات ميتواند استقبال اوليهاي را براي اين فيلم به وجود آورد و پس از آن تبليغات شفاهي و رودرروي تماشاگران تعيينکننده نهايي است.
گروه بازيگران با همه سختيهاي كار بر روي دريا، هنرمندانه كار كردند
محمد بزرگنيا در بخش ديگري از اين گفتوگو دربارهي حضور نسلهاي مختلف بازيگري در فيلم «راه آبي ابريشم» گفت: من در فيلمهاي قبليام افتخار همكاري با آقايان انتظامي، ارجمند و كيانيان را داشتهام اما تا قبل از اين فيلم با آقايان رادان و دهكردي و خانم آهنگراني كار نكرده بودم و «راه آبي ابريشم» اولين تجربه كار من با آنها بود.
وي سپس با تقدير از بازيگرانش گفت: كار در دريا سخت است و خطرات زيادي گروه و بازيگران را تهديدميکند. تلاطم دريا باعث ميشود كه كشتي مدام در حركت باشد و اين موضوع خطر سقوط در دريا را زيادميکند به ويژه در صحنههاي پرجنب وجوش و حادثهاي چون طوفان و جنگ.
بزرگنيا خاطرنشان كرد: در كنار ترس از تلاطم كشتي، شرايط بد جسمي افرادي است که براي اولينبار پا به عرشه کشتي ميگذارند. منصفانه اگر قضاوت کنيم، گروه بازيگران باتمام سختيها و موانع کار بر روي دريا، هنرمندانه و خلاق بازيهاي خوبي ارائه دادهاند.
كارگردان «راه آبي ابريشم» دربارهي دوبله شدن صداي پگاه آهنگراني در فيلم گفت: پيشنهاد تغيير صداي خانم آهنگراني را آقاي بهرام زند كه مسوول دوبله فيلم بود، دادند. چرا كه گريم خانم آهنگراني در اين فيلم باعث ميشد كه كمي مسنتر از سن واقعيشان نشان دهد و در آن شرايط صداي بسيار جوان ايشان به هيچ وجه با چهره او همخواني نداشت. به همين دليل تصميم گرفتيم صداي او را دوبله كنيم تا باورپذيري بيشتري داشته باشد.
ويژگي اصلي فيلم، دريايي و سفرنامهاي بودن است
محمد بزرگنيا در ادامهي گفتوگويش با ايسنا در پاسخ به اين انتقاد كه فيلمنامه «راه آبي ابريشم» ميتوانست داستانكهاي بيشتري داشته باشد، عنوان کرد: اگر فيلم زمان بيشتري براي نمايش در اختيار داشت، ميشد درطول سفر داستانکهاي بيشتري تعريف کرد و يا داستانکهاي موجود را بيشتر گسترش داد ولي با ظرف زماني موجود و اين که موضوع فيلم حوادث و ماجراهاي طول سفر نيست بلکه موضوع رسيدن به هدف و مقصدي از پيش تعيين شده است، داستانکهاي فعلي به جذابيت فيلم کمک زيادي کردهاند.
وي ادامه داد: ويژگي اصلي فيلم «راه آبي ابريشم» دريايي و سفرنامهاي بودن آن است. تجربهاي نو در سينماي ايران که ميتواند راهگشاي ساير فيلمسازان علاقهمند به اين نوع سينما باشد.
بزرگنيا دربارهي ويژگيهاي يك فيلم سفرنامهاي گفت: ويژگي بارز اين نوع فيلمها گستردهگي مکانها و تنوع حوادث و رويدادهاست، «راه آبي ابريشم» داستان دوکشتي بادباني است که براي اولينبار از ايران به سوي چين ميروند و در راه با ماجراهاي تلخ وشيرين بسيار مواجه ميشوند.