آذر مهاجر
سینمای ما - صدا و سيما تابستان امسال را به‌گونه‌اي متفاوت شروع كرده و ديده‌ها و شنيده‌ها از عملكرد تلويزيون گوياي زحمات بسيار است كه برنامه‌سازان شبكه‌هاي مختلف و برنامه‌ريزان به‌خود داده‌اند و نتايج اين زحمات را مدتي‌است كه شاهديم.
تلويزيون هر سال با برنامه‌هاي تابستاني و جشنواره‌هاي مختلف به استقبال تابستان رفته است اما امسال براي اين استقبال، دستش از هميشه پرتر است با اين تفاوت كه گويي مديران و برنامه‌ريزان تلويزيون قدرت مخاطب شناسي خود را از دست داده‌اند و نخستين خشت بناي برنامه‌ريزي را براي تابستان مردم، اندكي كج نهاده‌اند.
هر سال تلويزيون با رسيدن فصل تعطيلي مدارس فيلم‌هاي سينمايي و معمولا يك سريال ويژه را براي تماشاگران تدارك مي‌ديد اما امسال يك سريال به 4 سريال تابستاني افزايش يافته و تعداد فيلم‌هاي سينمايي نيز به 400 رسيده است كه به اين ترتيب روزانه 2فيلم سينمايي را از تلويزيون شاهد خواهيم بود كه شبكه دو و تهران ميان شبكه‌ها بيش از ساير شبكه‌ها فيلم سينمايي به نمايش مي‌گذارند.
سريال «رستگاران» هر شب ساعت 23 از شبكه سه سيما، سريال «شمس العماره»، يك سريال طنز به كارگرداني رامبد جوان و سريال مدرسه ما، مجموعه اين 4سريال هستند كه در برنامه‌هاي تابستاني تلويزيون جاي گرفته‌اند. همچنين سريال «درچشم باد» روزهاي جمعه، «بشارت منجي» يكشنبه‌ها و «سايه تنهايي» 3 شب در هفته از شبكه يك سيما پخش مي‌شوند.
در ميان فيلم‌هاي سينمايي هم نام آثاري به چشم مي‌خورد كه به لحاظ فني و مضموني و نيز استقبال‌هاي بين‌المللي، پخش‌شان در تلويزيون كمي حيرت انگيز به‌نظر مي‌رسد و از اين جمله مي‌توان به فيلم‌هايي چون فيلادلفيا و استراليا اشاره كرد كه به همت تلاش‌هاي هنرمندانه دوبله و ترجمه در سيما، قابليت نمايش در تلويزيون كشورمان را پيدا كرده‌اند و علاقه‌مندان به اين آثار مي‌توانند نسخه فارسي شده آنها را هم ببينند.
همه اين زحمات جاي تقدير دارد اما همانطور كه پيشتر نيز ذكر شد اين برنامه‌ها چندان مخاطب‌شناسانه تدارك ديده نشده‌اند! تابستان ، فصل تعطيلي و اوقات فراغت است اما نه براي همه افراد جامعه و همه اقشار. تقريبا مي‌توان گفت فقط كودكان و نوجوانان هستند كه در اين ايام تعطيل هستند و فرصت بيشتري براي ديدن تلويزيون دارند. اين عده در مقابل ساير اقشار مخاطبان ازجمله كارمندان، زنان خانه دار، جوانان، دانشجويان و... چندان طيف وسيعي را تشكيل نمي‌دهند.
همچنين مخاطب فارغ‌البال تلويزيون در تابستان، تماشاگر فيلم‌هاي سينمايي و سريال‌هاي تلويزيوني نيست. به‌نظر مي‌رسد پخش تعداد قابل توجهي از سريال‌ها و فيلم‌هاي سينمايي آن هم با تداخل، در يك فصل به ركود چنين برنامه‌هايي در ساير فصل‌ها خواهد انجاميد و به نوعي گذاشتن همه تخم مرغ‌ها در يك سبد محسوب مي‌شود.
صد البته تلويزيون براي مخاطبان فصل تابستان خود كه همانا كودكان و نوجوانان باشند، برنامه‌هاي متعدد و متنوعي ترتيب داده كه از اين بابت بايد خوشحال بود. به‌عنوان نمونه بيشترين سهم پذيرايي از مخاطبان كودك و نوجوان به‌عهده شبكه دو سيما گذاشته شده و از صبح تا ساعت 19 شبكه يك و تهران هم برنامه مكمل كودك و نوجوان خواهند داشت.از جمله اين برنامه‌هاي مكمل، برنامه عمو پورنگ و اميرمحمد است كه به‌صورت ويژه براي تابستان در شبكه يك تهيه شده است.
اما اگر سهم كودكان از تلويزيون در تابستان را بگذاريم كنار سهم بزرگ‌ترها كه هم برايشان فيلم و سريال در نظر گرفته شده و هم برنامه‌هاي مناظره، گفت‌وگو و ويژه‌برنامه‌هايي چون شوك، مكس، ضربان و... مديران سيما فراموش كرده‌اند كه فقط كودكان و نوجوان در تابستان تعطيل هستند و بزرگ‌ترها مثل هميشه مشغول و شايد بيش از هميشه چرا كه بايد وقت بيشتري را با فرزندان خود بگذرانند.
