سینمای ما- سید ضیاءالدین دری و مهدی فخیم‌زاده از داوران این دوره از جشنواره فیلم فجر در بخش سودای سیمرغ اولین مهمانان برنامه گذشته هفت بودند که درباره داوری‌های این دوره از جشنواره و دستاورد سینمای ایران بحث کردند.
درّی: هیات انتخاب در انتخاب فیلم‌های بدون مسئله اقتدار نشان داده است
دری در ابتدای صحبت‌هایش درباره داوری این دوره از جشنواره عنوان کرد: در این دوره به نظر می‌رسد نتایج داوری‌ها و عملکرد داوران بیشتر از قبل به چشم آمده و خاص‌تر شده بود. چون حضور هفت کارگردان در کنار یکدیگر انتظارها را بالاتر برده بود. می توانم بگویم که داوران این دوره همگی از یک نگرش و تفکر برخوردار بوده و به سینمای حرفهای، بخش خصوصی و سینمای قصه‌گو توجه خاصی داشتند.
فخیم‌زاده نیز گفت: امسال با مشورت دوستان قبول کردم که در داوری‌ها حضور داشته باشم. برخلاف حرف و حدیث‌هایی که مبنی بر اختلاف و قهر و دعوا در میان داوران به وجود آمده بود باید بگویم که ما هیچ مشکلی با هم نداشتیم البته اختلاف‌نظر و سلیقه همیشه وجود دارد.
وی درباره قهر کردن جمال شورجه و حاضر نشدنش در مراسم اختتامیه گفت: جمال شورجه اعتقادات خاصی نسبت به محتوای برخی فیلم‌ها دارد، اما ما معتقد بودیم که هیئت انتخاب قبل از جشنواره با ترکیبی که داشته فیلم‌ها را از نظر محتوایی بررسی کرده است و وظیفه ما چیز دیگری است و باید درباره ساختار فیلم‌ها نظر بدهیم که در نهایت شورجه نیز این مسئله را پذیرفت اما بعد از جشنواره در مصاحبه‌ها نظر شخصی‌اش را بیان کرده که به آن حرجی نیست.
درّی نیز توضیح داد: امسال دوستان هیات انتخاب اقتدار لازم را در انتخاب فیلم‌های بدون مسئله از خود بروز داده بودند بنابراین انتخاب فیلم‌های دینی وظیفه ما نبود. البته این نکته باعث سوءتفاهم نشود که فیلم‌های دینی دغدغه ما نبوده، اما معتقد بودیم که بیشتر از مسایل محتوایی باید به ساختار آثار بپردازیم.
وی درباره صحبت‌های بهروز افخمی درباره وی و اصرار درّی بر انتخاب یکی از بازیگرها گفت: اگر امسال داوران دیگری هم فیلم‌ها را داوری می‌کردند باز هم 70 درصد از آرا مشترک بود. 30 درصد بقیه به سلیقه باز می‌گردد. همانطور که فخیم‌زاده گفت دیگر حرجی به حرفهای داوران بعد از انتخاب‌هایشان نیست.
وی ادامه داد: امیدوارم صحبت‌های افخمی سوء تفاهمی ایجاد نکند. درست است که نظر من برای انتخاب بهترین بازیگر زن مکمل مریلا زارعی بود اما به هرحال او رای نیاورد و پگاه آهنگرانی انتخاب شد. البته زارعی جایگاه خودش را دارد و مطمئنا سال آینده جایزه خواهد گرفت.
فخیم زاده درباره اعمال نظر در نتایج نهایی داوری عنوان کرد: هیچ مسئولی در کار داوران دخالت نکرد. ما حتی در طول این مدت یکی از مسئولان را ندیدیم. فقط محمدرضا عباسیان دو بار به ما سر زد ولی حتی یک کلمه هم درباره نظرهای ما صحبت نکرد. هیچ پیام یا واسطه ای هم برای ما فرستاده نشد و ما در کمال استقلال تصمیم‌گیری کردیم.
فخیم‌زاده: سینمای ایران ترسو شده است
دری درباره بیانیه هیات داوران گفت: بیانیه در واقع مجموعه مذاکراتی است که وجه مشترک همه اعضا به حساب می آید. بنابراین ضرورت یک ستیز دو ساله ایجاب می‌کرد چنین بیانیه‌ای نوشته شود. البته معتقدم این بیانیه منصفانه و سیاست‌مدارانه نوشته شده بود.
فخیم‌زاده در این زمینه توضیح داد: این مسئله که سینمای ایران ترسیده و حساس شده است در بیانیه مطرح شد که حرف مشترک همه ما بود. بازتاب این سینمای ترسو در همه ارکان سینمای ما به چشم می‌خورد. فیلم های این دوره فیلم های کز کرده و ترسو شده ای بودند و این نشان دهنده فضای کلی سینمای ایران است. بنابراین این بیانیه بیان یک ابراز نگرانی بود.
فخیم زاده عنوان کرد: شاخصه اصلی فیلم‌های امسال ترسیده‌بودنشان است. این ترس به همه فضای ایران سرایت کرده و تبعات آن را در سال آینده خواهیم دید. این مسئله فیلمسازان و تهیه کنندگان ما را وادار کرده تا دست به عصا راه بروند و سینمایی خنثی تولید کنند.
وی افزود: در این دوره تلاش شد تا به دور از اسم و عنوان افراد و یا اینکه دولتی و با خصوصی تولید شده‌اند به فیلم‌ها نگاه شود. مثلا من واقعا نمی‌دانستم که فیلم"خسته نباشید" متعلق به حوزه هنری است و یا اینکه حمید فرخ نژاد تا به حال جایزه بازیگری نگرفته است. بنابراین به هیچ عنوان برایمان اهمیت نداشت که فیلم متعلق به چه نهاد یا بخش دولتی است.
وی درباره دیده نشدن فیلم مهرجویی در داوری‌ها گفت: همه ما احترام زیادی برای داریوش مهرجویی به عنوان یکی از مفاخر کشور قائل هستیم اما بدون نگاه به نام و عنوان وی به فیلمش توجه کردیم که نتوانست در داوری‌ها رای بیاورد.
دری: هیات داوران با هیچ هنرمندی دشمنی نداشته است
دری در ارتباط با مصلحت‌اندیشی در داوری ها گفت: در یکی دو مورد مصلحت‌اندیشی هم داشتیم. مثلا فخیم زاده در موردی به این نتیجه رسید که اگر از رای خود کوتاه بیاید بهتر است چون مثلا بازیگر مورد نظر او یک رای داشت و دیگری 4 رای بنابراین ترجیح داد با جمع هم‌نظر شود.
دری ادامه داد: ما با هیچ کس دشمنی نداشتیم. ارزیابی واقعی و تخصصی افراد در جاهایی ممکن است دچار اختلاف شود اما می توانم بگویم که ما بالای 50 درصد اتفاق آرا داشتیم. ممکن است من علی‌رغم میل باطنی ام برای اینکه یک نامزد رای شکننده‌ای نداشته باشد به او رای داده باشم اما در نهایت خروجی قضیه مهم است.
فخیم زاده درباره متفاوت بودن آرا مردمی با نظر داوران گفت: اگر قرار باشد آرا مردمی و داوران یکی باشد که دیگر نیازی به داور نداریم. مردمی که در جشنواره حضور می یابند با مردم عادی که در طول سال به سینما می روند فرق دارند. مسئله دیگر نیز این است که تماشاگر با احساسش فیلم می بیند اما داور یا منتقد با منطق و تخصصش و همین مسئله باعث تفاوت انتخاب ها می شود.
دری نیز در این رابطه توضیح داد: بهترین شکل اعلام آرا مردمی این است که تماشاگران مختلف با مشاغل و سطح سواد و سن مختلف انتخاب و عضو اکادمی فیلم فجر شوند و بعد درباره همه فیلم ها منصفانه نظر بدهند. به این ترتیب می توان به آرا درست مردمی دست یافت چون در حال حاضر برای برخی فیلم ها موج راه می اندازند و یارگیری می‌کنند که درست نیست.
دری در ادامه بحث با اشاره به اینکه امثال فیلم‌های متنوعی در جشنواره حضور داشته عنوان کرد: درست است که فیلم های متنوعی در این دوره داشتیم اما اکثر آثار لنگ لنگان راه می رفتند که این مسئله نشان‌دهنده یک سری ملاحظات از طرف مسئولان دولتی است.
وی افزود: نهادهایی که مسئولیت دارند نمی گذارند برخی تجربه ها صورت گیرد بنابراین فیلمسازان ما به تکرار می افتند. در این دوره از میان این همه فیلم تنها سه اثر داشتیم که کمی موضوعات ملتهبی داشتند اما بقیه فیلم ها خنثی بودند.
دری: برگزیدگان باید از داوران تشکر می‌کردند
دری درباره برخورد نامناسب نامزدهایی که جایزه به آنها تعلق نمی گیرد گفت: بیشتر نامزدهایی که به آنها سیمرغ تعلق نمی گیرند در مراسم اختتامیه شرکت نمی کنند. بنابراین به نظر می رسد که آرا نهایی لو رفته باشد که افراد می دانند برگزیده نشده اند، بنابراین به مراسم نمی آیند. ما باید عادت کنیم برای هم دست بزنیم و از جایزه گرفتن دوستانمان ناراحت نشویم.
وی ادامه داد: باید برگزیدگان ما تمرین کنند که وقتی روی سن می روند اول باید از داوران تشکر کنند. اما من اصلا نشنیدم که برگزیدگان ما، از هیات داوران تشکر کنند. منتخبان ما باید شعف خود را از دریافت سیمرغ بلورین نشان دهند نه اینکه با چهره ای گرفته روی سن بروند.
وی درباره انتخاب نشدن شهاب حسینی گفت: من که پدرکشتگی با شهاب حسینی ندارم. من فقط در جایی عنوان کردم باید بین دیگاه مخاطب عام و داوران تفاوت وجود داشته باشد. چون مردم جذب بازی بیرونی و خصیصه های بیرونی یک شخص کند ذهن می شوند اما من به عنوان داور باید به جنبه‌های درونی نقش هم نگاه کنم. و دیگر اینکه حسینی بازیگر خوبی است و قبلا نیز جایزه گرفته و تشویق شده است.
فخیم‌زاده در پایان درباره انتخاب"استرداد" به عنوان بهترین فیلم جشنواره گفت: با وجود اینکه من به سینمای دولتی علاقه‌ای ندارم و آن را به صلاح سینما نمی دانم اما فیلم"استرداد" فیلمی حرفه ای بود که نامزد 14 جایزه نیز شده بود. بنابراین ما این فلیم را فارغ از دولتی بودنش دیدیم.
وی افزود: فیلمبرداری محمود کلاری نیز بسیار درخشان بود اما از آنجا که کلاری قبلا به حقش رسیده و جایزه های زیادی برده است جایزه بهترین فیلمبرداری را به هومن بهمنش دادیم تا دیده شود و انگیزه پیدا کند. مطمئنا اگر خود کلاری هم داور بود این جایزه را به بهمنش می داد.
