| | |
سینمای ما - کتایون یوسفی - در میان موزه‌ها و موسسه‌های فیلم در کشورهای مختلف، موزه فیلم اتریش در وین موسسه‌ای متفاوت و استثنایی است. این موزه که یکی از پایه‌گذاران آن فیلمساز/هنرمند اتریشی، پیتر کوبلکا است، مانند مؤسسات مشابه وظیفه‌اش حفاظت و ارائه گنجینه خود به عموم است. اما آنچه موزه را متفاوت می‌کند اعتقاد مؤسسان آن به نمایش فیلم و اهمیت شرایط تماشای فیلم‌هاست.
این موزه ساختمانی ساده و نسبتاً کوچک دارد اما محور فعالیت‌هایش دو نکته است: اول برنامه‌های بی‌نظیری که اغلب از نمایش دوره‌ای آثار یک چهره سینمایی فرا‌تر می‌رود و دوم سالن محل نمایش این فیلم‌ها. در مورد نکته اول نگاهی به وب‌سایت موزه و دیدن لیست فیلم‌های به نمایش درآمده کافی‌ست تا وین را در مخیله خود به لیست شهرهایی که آرزوی زندگی در آن‌ها دارید اضافه کنید.
اما نکته دوم؛ سالن سینما. محل نمایش فیلم‌ها فضایی است با دیوار، سقف، کف و صندلی‌های سیاه که تنها علامت «خروج» بر درب خروجی رنگ دارد و طبق ضوابط آتش‌نشانی غیر قابل تغییر. هدف از آن تدارک زمینه‌ای کاملاً خنثی برای نمایش فیلم و حذف تمام عوامل مزاحم است. این سالن در سال ۱۹۸۹ بر طبق طرح کوبلکا که به «سینمای نامرئی» معروف است ساخته شد. اما اصل آن به سال ۱۹۷۰ باز می‌گردد؛ زمانی که کوبلکا همین ایده را در سالن سینمای آرشیو فیلم آنتولوژی در نیویورک (AFA) (که خود یکی از مؤسسانش بود) تمام و کمال پیاده کرد و به اقتضای زمان و فرهنگ زیرزمینیِ نیویورکِ آن دوره حتی کمی افراطی‌تر عمل کرد. در این سالن (که اکنون تخریب شده) علاوه بر فضای سیاه و پرده سفید، صندلی‌ها توسط جداکننده‌های چوبی هر بیننده را از دیگری جدا کرده و جلوی هر گونه خلل در تماشای فیلم را می‌گرفتند تا بیننده بتواند تنها بر تصویر روی پرده و صدای آن تمرکز کند. کوبلکا از سال ۱۹۵۸ که این ایده را پروراند تا امروز همواره معتقد بوده که دیدن نسخه اصل در سینما تنها راه ارتباط درست با فیلم‌هاست و «سینمای نامرئی» راه‌حل او برای ایجاد شرایط ایده‌آل تماشای فیلم بوده است. به گفته وی «برای جان دادن به فیلم‌ها باید محیط پخش فیلم کاملا شما را در خود غرق کند. هر منبع نور غیر از پرده یا دکورهای اضافی کار را خراب می‌کند؛ و فقط و فقط نسخه اصلی باید نمایش داده شود. حتی اگر زبان فیلم را نمی‌فهمید، باید از زیرنویس دوری کنید.» وی با همین اعتقاد فیلم می‌سازد و دیدن فیلم‌های او خارج از شرایط سینما معنایی ندارد.
موزه فیلم اتریش بعد از بازنشستگی مدیران اصلی، امروز توسط الکساندر هورواث اداره می‌شود و مارتین اسکورسیزی به طور افتخاری ریاست موزه را بر عهده دارد.
|
