آخرین وداع باسازنده خاطره‌انگیزترین ملودی‌های تاریخ سینما؛ یادداشت امیر قادری و یک زندگی‌نامه کوتاه؛
آهنگساز «محمد رسول‌الله»، «دکتر ژیواگو» و «لورنس عربستان» هم رفت

سینمای ما - امیر قادری:‌ خیلی خبر بدی بود. کاش حداقل الان و در تعطیلات نوروز و بعد از تماشای «مردی روی سیم» و تغییر علی دایی نمی‌رسید. موریس ژار در 84 سالگی مرد. برای من نه فقط آهنگساز بزرگ تاریخ سینما، که همان کسی بود که در چهار پنج سالگی، عاشق سینمایم کرد. وقتی بدو بدو پرده سالن انتظار را کنار زدم و فیلم محمد رسول‌الله روی پرده بود و سه سوار حامل پیام پیامبر (ص) در صحرا از هم جدا شدند و موسیقی ژار به گوشم خورد و شد آوای روزها و شب‌های من تا سال‌ها. تا همین حالا. و بعد هم آهنگساز درجه یک فیلم‌های دیوید لین بزرگ بود، با لورنس عربستان و دختر رایان و گذری به هند و دکتر ژیواگو، که شنیدن این آخری را به خصوص قطعه کامل تیتراژ را برای خودم ممنوع کرده‌ام. (نه فقط به خاطر ملودی فوق مشهور قطعه «لارا» که بیش‌تر به دلیل پاساژهایی که دیوارهای قلب آدم را فرو می‌ریزند.) و بعد دو انتخاب شخصی و محض دل خودم؛ یکی عمر مختار: شیر صحرا باز با مصطفی عقاد و «اسب کهر را بنگر» فرد زینه‌مان که یادم هست یک ضبط گذاشته بودم آن وقت‌ها جلوی تلویزیون که صدای بد کیفیت‌اش را از بلندگویش موقع پخش یک نسخه بدکیفیت از فیلم ضبط کنم. در صحنه ای که گریگوری پک / مانوئل آرتیگز؛ تصمیم‌اش را می‌گرفت و راه می‌افتاد برود جسد مادرش را ببیند و می‌دانست که برایش دام گذاشته‌اند. و بعد هم گذاشتم‌اش برای فیلم «آقای کیمیایی»... و همین حالا به سرم زد بروم ببینم نسخه دانلودی با کیفیت‌اش را پیدا می‌کنم، که بعید است گیر بیاید. ژار به جز این برای فیلم‌های دیگری هم موسیقی‌های پرطرفداری ساخت،‌ از «روح» جری زوکر تا «گوریل‌ها در مه» مایکل آپتد. زور دارد وقتی می‌بینیم که این روزها بیش‌تر به اسم پسرش می‌شناسندش؛ ژان میشل ژار، غول موسیقی الکترونیک.

خبر بدی بود و عیدی دردناکی. که زندگی‌ها کرده‌ایم با قطعات استاد. پس خسیس بازی بس است. این غروبی گنج‌ام را به‌تان معرفی می‌کنم. آوایی که در تمام این سال‌ها همراه‌ام بوده است. قطعه‌ای از «لورنس عربستان»، نه آن تم بسیار مشهورش، که زیاد، خیلی زیاد شنیده‌اید. گنج من یک مارش نظامی است که وسط فیلم پخش می‌شود و نمی‌دانم چرا مشهور نشد و چرا در تمام این سال‌ها، دل‌ام را در چنگ‌اش گرفته‌ است. یک مارش نظامی و دل یک عشق سینما؟! موریس ژار ما همچین آهنگسازی بود.

زندگینامه کوتاه موریس ژار

 موریس ژار آهنگساز فیلم‌های «دکتر ژیواگو» و «محمد رسول الله» و برنده سه جایزه اسکار، روز یکشنبه بر اثر ابتلا به سرطان در 84 سالگی در لس آنجلس درگذشت.
بی‌بی‌سی اعلام کرد ژار که 9 نامزدی و سه جایزه اسکار در کارنامه داشت، سال 1962 با ساخت موسیقی متن فیلم «لورنس عربستان» در سطح بین‌المللی به شهرت رسید و این فیلم آغاز همکاری 20 ساله و بسیار موفق او با دیوید لین فیلمساز بریتانیایی بود.
ژار 13 سپتامبر سال 1924 در شهر لیون فرانسه به دنیا آمد و دوران موسیقیایی خود را با فراگیری پرکاشن و رهبری ارکستر در کنسرواتوار پاریس آغاز کرد. او سال 1952 با ساخت موسیقی متن فیلم «Hotel des Invalides» به کارگردانی ژرژ فرانژو وارد دنیای سینما شد.
ژار تا اواسط دهه 1960 موسیقی چند فیلم فرانسوی را نوشت تا اینکه هالیوود او را کشف کرد. آهنگساز برنده اسکار بیش از 150 فیلم در کارنامه داشت و با تعدادی از فیلمسازان مطرح دنیای سینما شامل جان فرانکن‌هایمر، آلفرد هیچکاک، جان هیوستن، لوکینو ویسکونتی، پیتر ویر و فولکر شلوندورف کار کرد.
او سه بار برای فیلم‌های «لورنس عربستان»، «دکتر ژیواگو» 1965 و «گذری به هند» 1984 - هر سه به کارگردانی دیوید لین - برنده اسکار شد و برای فیلم‌های «یکشنبه‌ها و سیبل» 1962، «زندگی و روزگار قاضی روی بین» 1972، «محمد رسول الله» 1976، «شاهد» 1985، «گوریل‌ها در مه» 1988 و «روح» 1990 نامزد اسکار بود.
ژار بعدها بر موسیقی الکترونیک متمرکز شد و پسرش ژان میشل ژار که از پیشگامان موسیقی الکترونیک است، این راه را با موفقیت ادامه داد. او فوریه پیش در پنجاه و نهمین دوره جشنواره فیلم برلین با دریافت جایزه یک عمر دستاورد تقدیر ‌شد.
دیتر کاسلیک مدیر جشنواره برلین در این باره گفت: آهنگسازان فیلم اغلب در سایه کارگردانان بزرگ و ستاره‌های بازیگری هستند، اما این مسئله درباره موریس ژار فرق می‌کند. «دکتر ژیواگو» مانند بیشتر آثار او شهرتی جهانی دارد و همچنان در تاریخ سینما فراموش‌نشدنی است.

منبع : سینمای ما (زندگی‌نامه از مهر)

به روز شده در : چهارشنبه 12 فروردين 1388 - 13:31