گفت‌وگوی اختصاصی "سینمای ما" با ابراهیم داروغه‌زاده، قائم مقام دبیر جشنواره فجر و رییس کاخ جشنواره و عضو هیئت انتخاب
هنوز پیشنهادی بهتر از برج میلاد نداریم/ اولویت سالن میلاد با اصحاب رسانه است
سینمای ما-صوفیا نصرالهی: فیلم‌هایی که پروانه نمایش داشته باشند و تاکنون به نمایش درنیامده باشند، می‌توانند در جشنواره فجر و بخش مسابقه حضور داشته باشند. چون سال تولید مهم نیست. نمایش‌اش است که اهمیت دارد...
*** امسال خیلی از چشم‌ها به سی و دومین جشنواره فیلم فجر دوخته شده است. دولت جدید با شعار امید و تدبیر روی کار آمده و طبعا وزارت فرهنگ و ارشاد و سازمان سینمایی هم تحت تاثیر همین شعار به اهالی و دوستداران سینما امیدهای تازه‌ای داده‌اند. اولین نتایج فرهنگی کار دولت در زمینه سینما در جشنواره فیلم فجر بروز پیدا خواهد کرد. دادن پروانه نمایش به خیلی از فیلم‌های توقیف شده امیدها را بیشتر می‌کند که امسال شاهد برگزاری جشنواره خوب و باشکوهی باشیم. با ابراهیم داروغه‌زاده درباره جشنواره فجر امسال گفت‌وگو کردیم. داروغه‌زاده که پیش از این در موسسه سینمایی تصویر شهر بوده با سینما آشناست و تجربه برگزاری جشنواره فیلم شهر را هم دارد. او ایده‌های خوبی درباره برگزاری جشنواره دارد و البته در این گفت‌وگو بیشتر از او درباره سی و دومین جشنواره بین‌المللی فیلم فجر اطلاعات گرفته‌ایم.
-این شایعه شنیده می‌شود که با سفر مسئولان سینمایی به جشنواره‌های مختلف بخصوص کن، تصمیم گرفته شده که جشنواره فیلم فجر هم از روی الگوی جشنواره کن مشابه‌سازی شود. یعنی برج میلاد تبدیل به کاخ جشنواره شود که فقط محل فرش قرمزها و افتتاحیه فیلم‌هاست و خبرنگارها در سینماهای دیگر بتوانند فیلم‌ها را ببینند. مدل ثبت نام اینترنتی هم که در همه جشنواره‌های جهان مرسوم است این فکر را تقویت می‌کند. آیا این مسئله صحت دارد؟
نه واقعا چنین چیزی نیست ما فقط امسال می‌خواستیم نقاط ضعفی را که در جشنواره‌های سال‌های گذشته وجود داشت برطرف کنیم. قصد هم نداشتیم که در روند برگزاری جشنواره امسال تغییر بنیادینی ایجاد کنیم. اما سال‌های پیش در برج مسائلی داشتیم که باعث دلخوری اصحاب رسانه شده بود. حتی بعضی از دوستان می‌گفتند که ما دیگر نمی‌خواهیم برج میلاد برویم و یک سینمای کوچکتر در سطح شهر به ما اختصاص دهید. ما حتی روی این گزینه هم فکر کردیم که در مرکز شهر سینمایی برای اصحاب رسانه داشته باشیم و برج کارکرد دیگه‌ای داشته باشد. اما با توجه به اینکه تعداد دوستان رسانه‌ای در سال‌های اخیر با توجه به تولد رسانه‌های مجازی افزایش پیدا کرده است، دیدیم به لحاظ مکان فعلا امکان مناسب‌تری از برج میلاد نداریم که هم دوستان رسانه‌ای و هم صاحبان فیلم‌ها و هم صدا و سیما حضور داشته باشند. چون رفت‌وآمد صاحبان فیلم‌ها در برج امکان خوبی را به وجود می‌آورد تا بچه‌های رسانه علاوه بر ساعات نمایش فیلم در روزهای دیگر هم بتوانند با فیلمسازان و دست‌اندرکاران یا حتی اهالی سینما که ممکن است فیلمی نداشته باشند ولی مهمان کاخ جشنواره هستند، گپ و گفت داشته باشند. درنتیجه ما هنوز پیشنهادی بهتر از برج میلاد نداریم ولی اگر خود بچه‌های رسانه پیشنهاد بهتری داشته باشند ما حاضریم که با خودشان وارد مذاکره و گفت‌وگو شویم. چون در نهایت باید بتوانیم رضایت خاطر اهالی رسانه و سینما را فراهم کنیم.
-پس این شایعه که می‌گویند ممکن است مثلا به عکاس‌ها اجازه دیدن فیلم‌ها داده نشود و فقط می‌توانند در لابی حضور داشته باشند صحت ندارد؟
ما بزرگترین سالن ممکن را در اختیار داریم ولی براساس ظرفیت سالن و محدودیت‌هایی که وجود دارد ممکن است فیلمی متقاضیان بیشتری برای دیدن داشته باشد که بیشتر از ظرفیت سالن باشد. چون به هر حال ما بیشتر از ظرفیت صندلی‌ها کارت صادر خواهیم کرد. چون که خود بچه‌های رسانه که تا امروز ثبت نام کرده‌اند فقط تا امروز ۱۵۰۰ نفر هستند. اگر حداقل ۷۰درصد آنها هم صلاحیت‌شان تایید شود، به اضافه خود عوامل فیلم‌ها و مهمانان ویژه جشنواره بیش از ظرفیت سالن خواهد شد. درنتیجه برای بعضی از فیلم‌ها ممکن است گنجایش سالن کم باشد پیش‌بینی کرده‌ایم که یک الویت‌بندی داشته باشیم و دسترسی‌ها را به دو سه شکل در کارت‌ها تعریف کنیم که اگر احیانا به این مشکل برخوردیم براساس الویت بتوانیم پذیرای مهمانان جشنواره باشیم. ولی به هر حال اولویت سالن میلاد با اصحاب رسانه است.
-خب این راه حل‌ها کار خود اصحاب رسانه را راحت‌تر خواهد کرد. امسال از وقتی آقای رضاداد به عنوان دبیر جشنواره معرفی شدند خیلی سریع یک سری مسئولیت‌ها اعلام شد. بنظر می‌رسد امسال مسئولیت‌های متفاوت بیشتری داریم. این زیاد شدن مسئولان اجرایی به نظم بیشتر جشنواره امسال کمک کرده است؟
در این دو سال گذشته چون اسامی مدیران اجرایی جشنواره اعلام می‌شد، یعنی هم زمان خزاعی و هم زمان عباسیان باید بگویم که خیلی تفاوتی نکرده است. اتفاقی که اندفعه افتاده این است که چهره‌هایی که به عنوان مدیران اجرایی جشنواره انتخاب شده‌اند، شناخته‌شده‌ترند برای همین بیشتر نمود پیدا کرده است. به غیر از یکی دو مشاور که اضافه شده(برای دادن کمک‌های فکری بخصوص در بخش سینمای بین‌الملل) و قائم مقام دبیر جشنواره(که البته تجربه قائم مقام را زمان آقای مسعودشاهی هم داشتیم) بقیه همان است. حتی سال گذشته برای بخش تجلی اراده ملی و امور استان‌ها دو نفر داشتیم و امسال فقط آقای باکیده مسئولیتش را دارند. حالا باید بعد از جشنواره ببینیم که این تجربه چقدر جواب می‌دهد. طبیعتا اگر همه تجربیات‌شان را در اختیار دبیر جشنواره بگذارند نتیجه خوبی می‌دهد وگرنه ممکن است این تعدد باعث واگرایی بشود. به هر حال تا جایی که من نگاه کردم ما در تعداد خیلی تفاوت زیادی با سال‌های گذشته نداشتیم.
-شما جزو هیئت انتخاب فیلم‌ها هم هستید. امسال نام فیلم‌های زیادی مطرح شده که قرار است خودشان را به جشنواره برسانند. با توجه به تعدد نام‌ها آیا ممکن است تعداد فیلم‌های بخش مسابقه افزایش پیدا کند؟
دبیر جشنواره خیلی تاکید دارد که ما در بخش سودای سیمرغ همان 22 فیلم را داشته باشیم و 11 فیلم هم در بخش فیلم‌های اول حضور داشته باشند. برای اینکه از یک حدی بالاتر برای اکران در برج میلاد یا حتی برای استانداردسازی جشنواره مشکل به وجود می‌آورد. ولی باز هم آقای رضاداد این را برعهده هیات انتخاب گذاشتند که بعد از دیدن فیلم‌ها بتوانند جمع‌بندی کنند و در هیات انتخاب هم تا جایی که با هم مذاکره کرده‌ایم روی همین تعداد فیلم توافق کرده‌اند.
-امسال یک سری فیلم‌های حاشیه‌دار هم داریم که تازه توانسته‌اند پروانه نمایش بگیرند. مثل فیلم «پریناز» که البته سال‌های قبل‌تر ساخته شده‌اند ولی تاکنون نمایش نداشته‌اند. آیا این فیلم‌ها هم می‌توانند در بخش مسابقه حضور داشته باشند؟
فیلم‌هایی که پروانه نمایش داشته باشند و تاکنون به نمایش درنیامده باشند، می‌توانند در جشنواره فجر و بخش مسابقه حضور داشته باشند. چون سال تولید مهم نیست. نمایش‌اش است که اهمیت دارد. ممکن است فیلمی سال قبل به دلیل ایراداتش پروانه نمایش نگرفته باشد و امسال ایراداتش را برطرف کرده و مجوز گرفته یا اصلا فیلمی کامل نبوده و در هیات انتخاب رد شده ولی امسال فیلمش را تکمیل کرده است. همه این فیلم‌ها در صورت اینکه متقاضی حضور در جشنواره باشند، دیده می‌شوند.
-یک سری فیلم‌های دیگر هم هستند که مهم‌ترینش «زندگی مشترک آقای محمودی و بانو»روح‌الله حجازی است که پارسال در بخش مسابقه جشنواره پذیرفته نشد ولی یک اکران در جشنواره مونترال داشته است و فیلم «ماهی و گربه» شهرام مکری که در ونیز به نمایش درآمد. تکلیف این دو فیلم چه می‌شود؟
فکر نمی‌کنم این فیلم‌ها بتوانند در بخش مسابقه حضور داشته باشند ولی قطعا برایشان در جشنواره نمایش درنظر می‌گیریم یا حتی ممکن است در بخش بین‌الملل یا بخش‌های دیگر جشنواره حضور داشته باشند اما بعید است که در بخش سودای سیمرغ به نمایش دربیایند چون قصد بر این است که در بخش سودای سیمرغ فقط فیلم‌هایی که برای بار اول رونمایی می‌شوند، گذاشته شوند.
-امسال نمایش‌های بخش خارج از مسابقه داریم؟
بله داریم ولی ممکن است به اسم دیگری باشد. مثل همین فیلم‌هایی که گفتید در جشنواره‌های دیگر بوده‌اند برای دیده شدن باید در بخش مجزایی به نمایش دربیایند ولی دبیر جشنواره بخش خارج از مسابقه را گذاشته‌اند برای وقتی که همه فیلم‌ها بازبینی شد و تکلیف فیلم‌های بخش مسابقه روشن شد. ببینیم خود کارگردانان و تهیه‌کنندگان فیلم‌ها چه پیشنهادی دارند. این بخش را داریم ولی فیلم‌هایش مشخص نیست.
-سال‌های گذشته بخش خارج از مسابقه بیشتر از سودای سیمرغ حتی هیجان داشت چون معمولا فیلم‌های مشکل‌دار مهمی که قرار بود فقط یک اکران داشته باشند در این بخش به نمایش درمی‌آمدند. امسال که بیشتر فیلم‌ها مجوز گرفته‌اند در بخش خارج از مسابقه چه نوع فیلم‌هایی خواهد بود؟
نه امسال اصلا این‌طوری نخواهد بود. حاشیه‌ها کم شده‌اند و ما چون فرض را بر این گذاشته‌ایم که همه فیلم‌ها باید پروانه نمایش داشته باشند تا بعد ما بازبینی کنیم این اتفاق به این شکل قطعا نخواهد افتاد. حتی فیلم خانم بنی اعتماد، «قصه‌ها» اول پروانه نمایش گرفت و بعد ما آن را دیدیم. درنتیجه امسال دیگر بخش خارج از مسابقه آن حاشیه‌ها را نخواهد داشت.
-امسال این پروانه نمایش‌هایی که فیلم‌ها برای جشنواره گرفته‌اند، با پروانه نمایش اکران عمومی یکی است یا نه؟چون سال‌های قبل قرار بود پروانه نمایش در جشنواره به منزله اکران عمومی هم باشد ولی در عمل این اتفاق نیفتاد.
آنهایی که تا الان گرفته‌اند و تا آنجایی که من اطلاع دارم پروانه نمایش عمومی گرفته‌اند. ممکن است البته این اتفاق بیفتد که پروانه نمایشی فقط برای جشنواره باشد. واقعا دراین باره هنوز اطلاعی ندارم. تا الان ولی اتفاق نیفتاده است. یکی دو تا فیلم هستند مثل فیلم «گس» که برای بخش مسابقه تقاضا داده‌اند و ما به آنها گفته‌ایم که باید حداقل مجوز نمایش بگیرید تا ما بتوانیم فیلمتان را در هیات انتخاب ببینیم. یعنی ممکن است این فیلم پروانه نمایش عمومی هم نگیرد اما حتما باید یک مجوز نمایش داشته باشد تا در جشنواره به نمایش درآید. چون ممکن است هیات انتخاب و بازبینی فیلم را برای نمایش در جشنواره انتخاب کند بعد آن وقت اگر فیلم هیچ مجوز و پروانه‌ای برای نمایش نداشته باشد، کل این روند اشتباه می‌شود. به لحاظ قانونی ما به دوستان گفته‌ایم حتی اگر نمی‌توانید پروانه نمایش عمومی بگیرید باید اجازه اکران محدود داشته باشید.
-امسال نمایش فیلم‌ها باز هم فقط به صورت دیجیتال است یا نمایش فیلم‌ها به صورت 35 میلی‌متری هم امکان‌پذیر است؟
در تهران فقط دیجیتال است برای اینکه قرار شد سینما کلا دیجیتال بشود و دیجیتال هم بماند. چون سال گذشته فقط برای جشنواره سینماها پخش دیجیتال داشتند و بعد از آن جمع‌آوری شد ولی امسال قرار است سینماها دیجیتال باقی بمانند.
-سر همین نکته یک بحثی وجود دارد. اصلا سینمای جهان بخاطر هزینه‌ها و تکنولوژی و همه چیز به سمت دیجیتال رفته است. اما درست است که ما باز سلبی با این مسئله برخورد کنیم؟خیلی از کارگردان‌ها هنوز وسواس کار با نگاتیو و 35 میلی‌متری دارند و اصلا از این قانون فقط دیجیتال راضی نیستد.
ما نمی‌توانیم جلوی روند حرکت رو به جلو را بگیریم. وقتی مسیر درستی رو به جلو حرکت می‌کند ما هم باید با آن هماهنگ شویم. اگر مسیر غلط باشد خب باید مقاومت کرد. فکر می‌کنم و تا آنجا که از کارگردانان پرسیدم بعضی‌ها دوست دارند که موقع فیلمبرداری 35 بگیرند ولی این تبدیل به دیجیتال آنقدر پیشرفته انجام می‌شود و امکان‌ها خوبی به فیلمساز می‌دهد به خصوص در بخش صدا که من نشنیدم هیچ کارگردانی اعتراض داشته باشد. آن فیلمسازانی هم که اعتراض داشته‌اند بعد از نمایش فیلمشان دیگر چیزی نگفتند که معلوم است آنها هم راضی بوده‌اند. ما ایرانی‌ها کلا یک ریشه محافظه‌کاری داریم که با تغییر در وهله اول مخالفت می‌کنیم. از این موضوع به طور کلی بین سینماگران و سینمادارها خیلی استقبال شده است.
-ما بیشتر درباره تهران صحبت می‌کنیم ولی جشنواره فجر یک جشن ملی است و در شهرستان‌ها هم برگزار می‌شود. امسال برنامه شهرستان‌ها چیست؟
برخی انتقاد می‌کنند این چه جشنواره‌ای است. جشنواره باید فقط در یک شهر برگزار شود. اصلا درست نیست که یک فیلم را در یک جشنواره در شهرهای مختلف نمایش بدهیم ولی خب ما شرایط خاصی داریم. جشنواره فجر ما هم یک مسابقه سینمایی است و هم یک جشن مناسبتی برای ایام انقلاب و می‌شود گفت تنها جشنی است که در آن ده روز همه مردم متوجه آن هستند و می‌دانند که این جشنی برای دهه فجر است. با این توضیح طبیعتا خیلی از مناسبات ما با جشنواره‌های فیلم دنیا می‌تواند متفاوت باشد. از جمله اینکه ما در استان‌ها و شهرستان‌هایی که این امکان را داشته باشند جشنواره را برگزار می‌کنیم. یک مقدار زیادی هم برمی‌گردد به استقبالی که مسئولان استانی می‌کنند. به هر حال در استان‌ها سلایق متفاوتی وجود دارد. بعضی‌ها از برگزاری جشنواره در شهرشان بیشتر استقبال می‌کنند. بعضی‌ها مسائل مالی برایشان مطرح است. هیچ وقت هم همه فیلم‌ها در همه شهرها به نمایش درنمی‌آیند چون بعد از اینکه ما فیلم‌ها را انتخاب کردیم آنها خودشان هم یک هیات انتخاب دارند البته نه به این شکل. منظورم این است که خود استان‌ها برخی فیلم‌ها را برای نمایش در شهرشان انتخاب می‌کنند. به هر حال آنجا محدودیت‌هایی وجود دارد. یک تعدادی از این 33 فیلمی که در تهران پخش می‌کنیم در شهرستان‌ها پخش می‌شوند که به سلیقه خودشان است. چون ما به عنوان دبیرخانه جشنواره نمی‌توانیم این فیلم‌ها را از تهیه‌کننده بگیریم و به هر تعدادی که خواستیم تکثیر کنیم. یک تعداد محدودی می‌توانیم نمایش داشته باشیم و از آن به بعدش را باید به صاحبان فیلم‌ها وجوه اقتصادی‌اش را پرداخت کنیم. این هم یکی از نکاتی است که در بحث نمایش فیلم در استان‌ها دخالت دارد. سال‌های گذشته به این صورت بود که خود استان‌ها با تهیه‌کنندگان سر نمایش فیلم‌ها به توافق می‌رسیدند. مجموعه این‌ها تعیین می‌کند که جشنواره در بقیه استان‌ها به چه شکل برگزار شود. یکی خود دید مسئولان استان به جشنواره و سینما و بعد هم مقوله مالی و توافق‌هایی که با صاحبان فیلم‌ها دارند و البته سینماهایی که بتوانند فیلم‌ها را با کیفیت خوب نمایش دهند.
-الان در شهرستان‌ها به اندازه کافی سینماهایی داریم که قابلیت پخش دیجیتال داشته باشند؟
نه در همه شهرستان‌هایمان نداریم. ولی خب به تدریج وقتی سینماها استانداردسازی شوند متقاضیان هم بیشتر می‌شود. اصلا از یک سالی به بعد جشنواره فجر در استان‌ها هم پخش فیلم را شروع کرد ولی هر سال استقبال بیشتر می‌شود.
-به عنوان آخرین سوال درباره بخش بین‌الملل صحبت کنیم. ما اصرار داریم همچنان که جشنواره فجر، بین‌الملل باقی بماند. امسال برای اینکه این صفت بین‌الملل بیشتر برازنده جشنواره باشد چه فکری کرده‌ایم؟و اینکه امسال فیلم‌های بین‌الملل در برج میلاد نمایش دارند یا نه؟
فیلم‌های بین‌الملل در برج میلاد نمایش خواهند داشت. ممکن است یک تعداد کمی از فیلم‌های بین‌الملل حتی در سالن اصلی نمایش داده شوند. مسئله‌ای که ما همیشه در بخش بین‌الملل داشتیم این بود که تحت‌الشعاع سینمای ایران قرار می‌گرفت. چون همه اهالی رسانه و خود سینماگران و مردم دوست داشتند آثار سینمایی تولید شده در سال جاری را ببینند و اینکه سال آینده چه فیلم‌هایی به نمایش درخواهند آمد...
-البته فکر کنم بخشی هم به ماجرای خرید رایت فیلم‌ها برمی‌گردد.
این هم هست. به هر حال اساسا بخش بین‌الملل ما مشکلات زیادی دارد و باید برخی مسائل را ریشه‌ای حل کنیم. ولی به هر حال یکی از مشکلاتش این همزمانی با مسابقه سینمای خودمان بوده است. شما ممکن است بگویید که فیلم‌های درجه یک خارجی نیامده‌اند اما بعضی مواقع هم ما مهمانان و فیلم‌های خوبی داشتیم ولی خوب از این‌ها بهره‌برداری نشده یا زیر سایه مسابقه سینمای ایران دیده نشده‌اند. ما گفتیم که حتما 3-4 فیلم خوبی را که خود بخش بین‌الملل پیشنهاد می‌دهد در سالن اصلی برای اهالی رسانه به نمایش بگذاریم تا درباره آنها هم خبررسان شود به اضافه اینکه دوستان به دنبال برگزاری کارگاه‌هایی توسط فیلمبرداران یا تدوینگران یا فیلمسازان خوب جهان هستند. می‌خواهیم بیشتر آموزش ببینیم تا بهتر بتوانیم از مارکت بین‌الملل استفاده کنیم. امسال بخش‌های جانبی بین‌الملل را اثرگذارتر خواهیم کرد. بخش بین‌الملل در مرحله اول باید دیده شود و نقد شود تا اصلاحات آن صورت بگیرد.
-این شایعه شنیده می‌شود که با سفر مسئولان سینمایی به جشنواره‌های مختلف بخصوص کن، تصمیم گرفته شده که جشنواره فیلم فجر هم از روی الگوی جشنواره کن مشابه‌سازی شود. یعنی برج میلاد تبدیل به کاخ جشنواره شود که فقط محل فرش قرمزها و افتتاحیه فیلم‌هاست و خبرنگارها در سینماهای دیگر بتوانند فیلم‌ها را ببینند. مدل ثبت نام اینترنتی هم که در همه جشنواره‌های جهان مرسوم است این فکر را تقویت می‌کند. آیا این مسئله صحت دارد؟
نه واقعا چنین چیزی نیست ما فقط امسال می‌خواستیم نقاط ضعفی را که در جشنواره‌های سال‌های گذشته وجود داشت برطرف کنیم. قصد هم نداشتیم که در روند برگزاری جشنواره امسال تغییر بنیادینی ایجاد کنیم. اما سال‌های پیش در برج مسائلی داشتیم که باعث دلخوری اصحاب رسانه شده بود. حتی بعضی از دوستان می‌گفتند که ما دیگر نمی‌خواهیم برج میلاد برویم و یک سینمای کوچکتر در سطح شهر به ما اختصاص دهید. ما حتی روی این گزینه هم فکر کردیم که در مرکز شهر سینمایی برای اصحاب رسانه داشته باشیم و برج کارکرد دیگه‌ای داشته باشد. اما با توجه به اینکه تعداد دوستان رسانه‌ای در سال‌های اخیر با توجه به تولد رسانه‌های مجازی افزایش پیدا کرده است، دیدیم به لحاظ مکان فعلا امکان مناسب‌تری از برج میلاد نداریم که هم دوستان رسانه‌ای و هم صاحبان فیلم‌ها و هم صدا و سیما حضور داشته باشند. چون رفت‌وآمد صاحبان فیلم‌ها در برج امکان خوبی را به وجود می‌آورد تا بچه‌های رسانه علاوه بر ساعات نمایش فیلم در روزهای دیگر هم بتوانند با فیلمسازان و دست‌اندرکاران یا حتی اهالی سینما که ممکن است فیلمی نداشته باشند ولی مهمان کاخ جشنواره هستند، گپ و گفت داشته باشند. درنتیجه ما هنوز پیشنهادی بهتر از برج میلاد نداریم ولی اگر خود بچه‌های رسانه پیشنهاد بهتری داشته باشند ما حاضریم که با خودشان وارد مذاکره و گفت‌وگو شویم. چون در نهایت باید بتوانیم رضایت خاطر اهالی رسانه و سینما را فراهم کنیم.
-پس این شایعه که می‌گویند ممکن است مثلا به عکاس‌ها اجازه دیدن فیلم‌ها داده نشود و فقط می‌توانند در لابی حضور داشته باشند صحت ندارد؟
ما بزرگترین سالن ممکن را در اختیار داریم ولی براساس ظرفیت سالن و محدودیت‌هایی که وجود دارد ممکن است فیلمی متقاضیان بیشتری برای دیدن داشته باشد که بیشتر از ظرفیت سالن باشد. چون به هر حال ما بیشتر از ظرفیت صندلی‌ها کارت صادر خواهیم کرد. چون که خود بچه‌های رسانه که تا امروز ثبت نام کرده‌اند فقط تا امروز ۱۵۰۰ نفر هستند. اگر حداقل ۷۰درصد آنها هم صلاحیت‌شان تایید شود، به اضافه خود عوامل فیلم‌ها و مهمانان ویژه جشنواره بیش از ظرفیت سالن خواهد شد. درنتیجه برای بعضی از فیلم‌ها ممکن است گنجایش سالن کم باشد پیش‌بینی کرده‌ایم که یک الویت‌بندی داشته باشیم و دسترسی‌ها را به دو سه شکل در کارت‌ها تعریف کنیم که اگر احیانا به این مشکل برخوردیم براساس الویت بتوانیم پذیرای مهمانان جشنواره باشیم. ولی به هر حال اولویت سالن میلاد با اصحاب رسانه است.
-خب این راه حل‌ها کار خود اصحاب رسانه را راحت‌تر خواهد کرد. امسال از وقتی آقای رضاداد به عنوان دبیر جشنواره معرفی شدند خیلی سریع یک سری مسئولیت‌ها اعلام شد. بنظر می‌رسد امسال مسئولیت‌های متفاوت بیشتری داریم. این زیاد شدن مسئولان اجرایی به نظم بیشتر جشنواره امسال کمک کرده است؟
در این دو سال گذشته چون اسامی مدیران اجرایی جشنواره اعلام می‌شد، یعنی هم زمان خزاعی و هم زمان عباسیان باید بگویم که خیلی تفاوتی نکرده است. اتفاقی که اندفعه افتاده این است که چهره‌هایی که به عنوان مدیران اجرایی جشنواره انتخاب شده‌اند، شناخته‌شده‌ترند برای همین بیشتر نمود پیدا کرده است. به غیر از یکی دو مشاور که اضافه شده(برای دادن کمک‌های فکری بخصوص در بخش سینمای بین‌الملل) و قائم مقام دبیر جشنواره(که البته تجربه قائم مقام را زمان آقای مسعودشاهی هم داشتیم) بقیه همان است. حتی سال گذشته برای بخش تجلی اراده ملی و امور استان‌ها دو نفر داشتیم و امسال فقط آقای باکیده مسئولیتش را دارند. حالا باید بعد از جشنواره ببینیم که این تجربه چقدر جواب می‌دهد. طبیعتا اگر همه تجربیات‌شان را در اختیار دبیر جشنواره بگذارند نتیجه خوبی می‌دهد وگرنه ممکن است این تعدد باعث واگرایی بشود. به هر حال تا جایی که من نگاه کردم ما در تعداد خیلی تفاوت زیادی با سال‌های گذشته نداشتیم.
-شما جزو هیئت انتخاب فیلم‌ها هم هستید. امسال نام فیلم‌های زیادی مطرح شده که قرار است خودشان را به جشنواره برسانند. با توجه به تعدد نام‌ها آیا ممکن است تعداد فیلم‌های بخش مسابقه افزایش پیدا کند؟
دبیر جشنواره خیلی تاکید دارد که ما در بخش سودای سیمرغ همان 22 فیلم را داشته باشیم و 11 فیلم هم در بخش فیلم‌های اول حضور داشته باشند. برای اینکه از یک حدی بالاتر برای اکران در برج میلاد یا حتی برای استانداردسازی جشنواره مشکل به وجود می‌آورد. ولی باز هم آقای رضاداد این را برعهده هیات انتخاب گذاشتند که بعد از دیدن فیلم‌ها بتوانند جمع‌بندی کنند و در هیات انتخاب هم تا جایی که با هم مذاکره کرده‌ایم روی همین تعداد فیلم توافق کرده‌اند.
-امسال یک سری فیلم‌های حاشیه‌دار هم داریم که تازه توانسته‌اند پروانه نمایش بگیرند. مثل فیلم «پریناز» که البته سال‌های قبل‌تر ساخته شده‌اند ولی تاکنون نمایش نداشته‌اند. آیا این فیلم‌ها هم می‌توانند در بخش مسابقه حضور داشته باشند؟
فیلم‌هایی که پروانه نمایش داشته باشند و تاکنون به نمایش درنیامده باشند، می‌توانند در جشنواره فجر و بخش مسابقه حضور داشته باشند. چون سال تولید مهم نیست. نمایش‌اش است که اهمیت دارد. ممکن است فیلمی سال قبل به دلیل ایراداتش پروانه نمایش نگرفته باشد و امسال ایراداتش را برطرف کرده و مجوز گرفته یا اصلا فیلمی کامل نبوده و در هیات انتخاب رد شده ولی امسال فیلمش را تکمیل کرده است. همه این فیلم‌ها در صورت اینکه متقاضی حضور در جشنواره باشند، دیده می‌شوند.
-یک سری فیلم‌های دیگر هم هستند که مهم‌ترینش «زندگی مشترک آقای محمودی و بانو»روح‌الله حجازی است که پارسال در بخش مسابقه جشنواره پذیرفته نشد ولی یک اکران در جشنواره مونترال داشته است و فیلم «ماهی و گربه» شهرام مکری که در ونیز به نمایش درآمد. تکلیف این دو فیلم چه می‌شود؟
فکر نمی‌کنم این فیلم‌ها بتوانند در بخش مسابقه حضور داشته باشند ولی قطعا برایشان در جشنواره نمایش درنظر می‌گیریم یا حتی ممکن است در بخش بین‌الملل یا بخش‌های دیگر جشنواره حضور داشته باشند اما بعید است که در بخش سودای سیمرغ به نمایش دربیایند چون قصد بر این است که در بخش سودای سیمرغ فقط فیلم‌هایی که برای بار اول رونمایی می‌شوند، گذاشته شوند.
-امسال نمایش‌های بخش خارج از مسابقه داریم؟
بله داریم ولی ممکن است به اسم دیگری باشد. مثل همین فیلم‌هایی که گفتید در جشنواره‌های دیگر بوده‌اند برای دیده شدن باید در بخش مجزایی به نمایش دربیایند ولی دبیر جشنواره بخش خارج از مسابقه را گذاشته‌اند برای وقتی که همه فیلم‌ها بازبینی شد و تکلیف فیلم‌های بخش مسابقه روشن شد. ببینیم خود کارگردانان و تهیه‌کنندگان فیلم‌ها چه پیشنهادی دارند. این بخش را داریم ولی فیلم‌هایش مشخص نیست.
-سال‌های گذشته بخش خارج از مسابقه بیشتر از سودای سیمرغ حتی هیجان داشت چون معمولا فیلم‌های مشکل‌دار مهمی که قرار بود فقط یک اکران داشته باشند در این بخش به نمایش درمی‌آمدند. امسال که بیشتر فیلم‌ها مجوز گرفته‌اند در بخش خارج از مسابقه چه نوع فیلم‌هایی خواهد بود؟
نه امسال اصلا این‌طوری نخواهد بود. حاشیه‌ها کم شده‌اند و ما چون فرض را بر این گذاشته‌ایم که همه فیلم‌ها باید پروانه نمایش داشته باشند تا بعد ما بازبینی کنیم این اتفاق به این شکل قطعا نخواهد افتاد. حتی فیلم خانم بنی اعتماد، «قصه‌ها» اول پروانه نمایش گرفت و بعد ما آن را دیدیم. درنتیجه امسال دیگر بخش خارج از مسابقه آن حاشیه‌ها را نخواهد داشت.
-امسال این پروانه نمایش‌هایی که فیلم‌ها برای جشنواره گرفته‌اند، با پروانه نمایش اکران عمومی یکی است یا نه؟چون سال‌های قبل قرار بود پروانه نمایش در جشنواره به منزله اکران عمومی هم باشد ولی در عمل این اتفاق نیفتاد.
آنهایی که تا الان گرفته‌اند و تا آنجایی که من اطلاع دارم پروانه نمایش عمومی گرفته‌اند. ممکن است البته این اتفاق بیفتد که پروانه نمایشی فقط برای جشنواره باشد. واقعا دراین باره هنوز اطلاعی ندارم. تا الان ولی اتفاق نیفتاده است. یکی دو تا فیلم هستند مثل فیلم «گس» که برای بخش مسابقه تقاضا داده‌اند و ما به آنها گفته‌ایم که باید حداقل مجوز نمایش بگیرید تا ما بتوانیم فیلمتان را در هیات انتخاب ببینیم. یعنی ممکن است این فیلم پروانه نمایش عمومی هم نگیرد اما حتما باید یک مجوز نمایش داشته باشد تا در جشنواره به نمایش درآید. چون ممکن است هیات انتخاب و بازبینی فیلم را برای نمایش در جشنواره انتخاب کند بعد آن وقت اگر فیلم هیچ مجوز و پروانه‌ای برای نمایش نداشته باشد، کل این روند اشتباه می‌شود. به لحاظ قانونی ما به دوستان گفته‌ایم حتی اگر نمی‌توانید پروانه نمایش عمومی بگیرید باید اجازه اکران محدود داشته باشید.
-امسال نمایش فیلم‌ها باز هم فقط به صورت دیجیتال است یا نمایش فیلم‌ها به صورت 35 میلی‌متری هم امکان‌پذیر است؟
در تهران فقط دیجیتال است برای اینکه قرار شد سینما کلا دیجیتال بشود و دیجیتال هم بماند. چون سال گذشته فقط برای جشنواره سینماها پخش دیجیتال داشتند و بعد از آن جمع‌آوری شد ولی امسال قرار است سینماها دیجیتال باقی بمانند.
-سر همین نکته یک بحثی وجود دارد. اصلا سینمای جهان بخاطر هزینه‌ها و تکنولوژی و همه چیز به سمت دیجیتال رفته است. اما درست است که ما باز سلبی با این مسئله برخورد کنیم؟خیلی از کارگردان‌ها هنوز وسواس کار با نگاتیو و 35 میلی‌متری دارند و اصلا از این قانون فقط دیجیتال راضی نیستد.
ما نمی‌توانیم جلوی روند حرکت رو به جلو را بگیریم. وقتی مسیر درستی رو به جلو حرکت می‌کند ما هم باید با آن هماهنگ شویم. اگر مسیر غلط باشد خب باید مقاومت کرد. فکر می‌کنم و تا آنجا که از کارگردانان پرسیدم بعضی‌ها دوست دارند که موقع فیلمبرداری 35 بگیرند ولی این تبدیل به دیجیتال آنقدر پیشرفته انجام می‌شود و امکان‌ها خوبی به فیلمساز می‌دهد به خصوص در بخش صدا که من نشنیدم هیچ کارگردانی اعتراض داشته باشد. آن فیلمسازانی هم که اعتراض داشته‌اند بعد از نمایش فیلمشان دیگر چیزی نگفتند که معلوم است آنها هم راضی بوده‌اند. ما ایرانی‌ها کلا یک ریشه محافظه‌کاری داریم که با تغییر در وهله اول مخالفت می‌کنیم. از این موضوع به طور کلی بین سینماگران و سینمادارها خیلی استقبال شده است.
-ما بیشتر درباره تهران صحبت می‌کنیم ولی جشنواره فجر یک جشن ملی است و در شهرستان‌ها هم برگزار می‌شود. امسال برنامه شهرستان‌ها چیست؟
برخی انتقاد می‌کنند این چه جشنواره‌ای است. جشنواره باید فقط در یک شهر برگزار شود. اصلا درست نیست که یک فیلم را در یک جشنواره در شهرهای مختلف نمایش بدهیم ولی خب ما شرایط خاصی داریم. جشنواره فجر ما هم یک مسابقه سینمایی است و هم یک جشن مناسبتی برای ایام انقلاب و می‌شود گفت تنها جشنی است که در آن ده روز همه مردم متوجه آن هستند و می‌دانند که این جشنی برای دهه فجر است. با این توضیح طبیعتا خیلی از مناسبات ما با جشنواره‌های فیلم دنیا می‌تواند متفاوت باشد. از جمله اینکه ما در استان‌ها و شهرستان‌هایی که این امکان را داشته باشند جشنواره را برگزار می‌کنیم. یک مقدار زیادی هم برمی‌گردد به استقبالی که مسئولان استانی می‌کنند. به هر حال در استان‌ها سلایق متفاوتی وجود دارد. بعضی‌ها از برگزاری جشنواره در شهرشان بیشتر استقبال می‌کنند. بعضی‌ها مسائل مالی برایشان مطرح است. هیچ وقت هم همه فیلم‌ها در همه شهرها به نمایش درنمی‌آیند چون بعد از اینکه ما فیلم‌ها را انتخاب کردیم آنها خودشان هم یک هیات انتخاب دارند البته نه به این شکل. منظورم این است که خود استان‌ها برخی فیلم‌ها را برای نمایش در شهرشان انتخاب می‌کنند. به هر حال آنجا محدودیت‌هایی وجود دارد. یک تعدادی از این 33 فیلمی که در تهران پخش می‌کنیم در شهرستان‌ها پخش می‌شوند که به سلیقه خودشان است. چون ما به عنوان دبیرخانه جشنواره نمی‌توانیم این فیلم‌ها را از تهیه‌کننده بگیریم و به هر تعدادی که خواستیم تکثیر کنیم. یک تعداد محدودی می‌توانیم نمایش داشته باشیم و از آن به بعدش را باید به صاحبان فیلم‌ها وجوه اقتصادی‌اش را پرداخت کنیم. این هم یکی از نکاتی است که در بحث نمایش فیلم در استان‌ها دخالت دارد. سال‌های گذشته به این صورت بود که خود استان‌ها با تهیه‌کنندگان سر نمایش فیلم‌ها به توافق می‌رسیدند. مجموعه این‌ها تعیین می‌کند که جشنواره در بقیه استان‌ها به چه شکل برگزار شود. یکی خود دید مسئولان استان به جشنواره و سینما و بعد هم مقوله مالی و توافق‌هایی که با صاحبان فیلم‌ها دارند و البته سینماهایی که بتوانند فیلم‌ها را با کیفیت خوب نمایش دهند.
-الان در شهرستان‌ها به اندازه کافی سینماهایی داریم که قابلیت پخش دیجیتال داشته باشند؟
نه در همه شهرستان‌هایمان نداریم. ولی خب به تدریج وقتی سینماها استانداردسازی شوند متقاضیان هم بیشتر می‌شود. اصلا از یک سالی به بعد جشنواره فجر در استان‌ها هم پخش فیلم را شروع کرد ولی هر سال استقبال بیشتر می‌شود.
-به عنوان آخرین سوال درباره بخش بین‌الملل صحبت کنیم. ما اصرار داریم همچنان که جشنواره فجر، بین‌الملل باقی بماند. امسال برای اینکه این صفت بین‌الملل بیشتر برازنده جشنواره باشد چه فکری کرده‌ایم؟و اینکه امسال فیلم‌های بین‌الملل در برج میلاد نمایش دارند یا نه؟
فیلم‌های بین‌الملل در برج میلاد نمایش خواهند داشت. ممکن است یک تعداد کمی از فیلم‌های بین‌الملل حتی در سالن اصلی نمایش داده شوند. مسئله‌ای که ما همیشه در بخش بین‌الملل داشتیم این بود که تحت‌الشعاع سینمای ایران قرار می‌گرفت. چون همه اهالی رسانه و خود سینماگران و مردم دوست داشتند آثار سینمایی تولید شده در سال جاری را ببینند و اینکه سال آینده چه فیلم‌هایی به نمایش درخواهند آمد...
-البته فکر کنم بخشی هم به ماجرای خرید رایت فیلم‌ها برمی‌گردد.
این هم هست. به هر حال اساسا بخش بین‌الملل ما مشکلات زیادی دارد و باید برخی مسائل را ریشه‌ای حل کنیم. ولی به هر حال یکی از مشکلاتش این همزمانی با مسابقه سینمای خودمان بوده است. شما ممکن است بگویید که فیلم‌های درجه یک خارجی نیامده‌اند اما بعضی مواقع هم ما مهمانان و فیلم‌های خوبی داشتیم ولی خوب از این‌ها بهره‌برداری نشده یا زیر سایه مسابقه سینمای ایران دیده نشده‌اند. ما گفتیم که حتما 3-4 فیلم خوبی را که خود بخش بین‌الملل پیشنهاد می‌دهد در سالن اصلی برای اهالی رسانه به نمایش بگذاریم تا درباره آنها هم خبررسان شود به اضافه اینکه دوستان به دنبال برگزاری کارگاه‌هایی توسط فیلمبرداران یا تدوینگران یا فیلمسازان خوب جهان هستند. می‌خواهیم بیشتر آموزش ببینیم تا بهتر بتوانیم از مارکت بین‌الملل استفاده کنیم. امسال بخش‌های جانبی بین‌الملل را اثرگذارتر خواهیم کرد. بخش بین‌الملل در مرحله اول باید دیده شود و نقد شود تا اصلاحات آن صورت بگیرد.
